Mae COVID wedi cyflwyno heriau i bawb, ac er y byddai pob un ohonom yma yn cytuno bod rhaid gwneud popeth i gadw rhieni, babanod a staff yn ddiogel, rhaid i ni hefyd wneud beth bynnag a allwn i sicrhau'r canlyniadau gorau posibl i bawb. Rhaid inni ddechrau drwy gydnabod mai profiadau plant ifanc, babanod a'u teuluoedd eleni oedd rhai o'r rhai yr effeithiwyd arnynt fwyaf gan y cyfyngiadau. Wrth gwrs, er bod y cyfyngiadau hyn wedi bod yn angenrheidiol, ni allwn anwybyddu'r niwed y maent wedi'i achosi ac yn parhau i'w achosi. Ar ryw adeg efallai y byddwn am ystyried a fyddai'r cyfnodau o gyfyngiadau symud wedi bod yn angenrheidiol pe bai Llywodraethau wedi gweithredu'n gynharach i ddileu trosglwyddiad cymunedol, pe baem wedi sefydlu system brofi ac olrhain a oedd yn gweithio'n iawn, a phe baem wedi gosod y math o fesurau rheoli ar y ffin a'r cyfleusterau cwarantin canolog sydd wedi golygu bod llawer o wledydd ym mhob cwr o'r byd wedi gweld llai o gyfyngiadau symud a chyfyngiadau llai llym. Byddwn yn byw gyda chanlyniadau hyn am ddegawdau, ac oherwydd hynny, rhaid i'n hadferiad ddechrau gyda ffocws ar fabanod a phlant—ffocws sydd wedi bod ar goll hyd yma.

Ddydd Llun diwethaf yn unig y cyhoeddodd y Llywodraeth y byddent yn rhoi cymorth ariannol i rieni plant sy'n gorfod ynysu. Pam na chafodd y mater ei ystyried cyn hynny? Onid yw'n dweud llawer, ar wahân i faterion addysg, mai dyma'r ddadl gyntaf lle mae plant a babanod wedi'u gosod yn y canol? Mae dod yn rhiant yn her pan nad oes pandemig; ni ellir anwybyddu'r hanesion am y pwysau ychwanegol y mae pob un ohonom wedi'u clywed, rwy'n siŵr. Rydym yn gwybod, ac rydym eisoes wedi clywed, pa mor bwysig yw'r 1,000 diwrnod cyntaf o fywyd plentyn. Pan fydd rhieni'n ynysig, yn cael trafferth ar eu pen eu hunain, neu hyd yn oed mewn cyplau, mae'r risg o ddatblygu problemau iechyd meddwl yn cynyddu. Fel y dywedodd un fam newydd wrthyf, 'Rwyf wedi gweld yr ymwelydd iechyd ddwywaith. Mae hi'n gefnogol, ond mae'n rhaid i mi fynd yno ar fy mhen fy hun ac rwy'n anghofio llawer o'r hyn a ddywedwyd.' Dywed un arall, 'Dylem ganiatáu rhywfaint o gymorth swigod ychwanegol ar gyfer babanod o dan flwydd oed, byddai hynny wedi gwneud lles i fy iechyd meddwl. Ni welodd fy mabi neb ond fi a fy ngŵr rhwng mis Mawrth a mis Awst.'

Gall ymdrin â phethau arferol ar eich pen eich hun fod yn straen, ond mae hyd yn oed yn waeth pan fydd pethau'n mynd o chwith. Mae rhai o'r straeon mwyaf dirdynnol a glywais wedi dod gan fenywod sydd wedi gorfod prosesu'r newyddion gwaethaf y gellir ei ddychmygu ar eu pen eu hunain, tra bod eu partner yn aros y tu allan yn y coridor neu'n gorfod eistedd yn y car. Mae'r mater hwn yn haeddu mwy o sylw gwleidyddol; rydym yn cronni problemau hirdymor fel arall.

Mae'r gweithlu mamolaeth yn haeddu cael ei ddiogelu a'i ymestyn. Fel y dywedodd un fenyw, 'Roedd y staff yn dda iawn, ond gan nad oedd partneriaid yn cael ymweld, byddech yn meddwl y byddai ganddynt staff ychwanegol, ond na'. Felly, mae arnom angen adnoddau ychwanegol ar gyfer hyn, mwy o gyllid ar gyfer gwasanaethau iechyd meddwl arbenigol, ac i alluogi ymweliadau diogel. Yn gyffredinol, rhaid inni weld mwy o gefnogaeth i rai o'n dinasyddion a fydd yn byw hwyaf gyda chanlyniadau COVID-19, yn ogystal â'r rhieni a fydd yn eu helpu i gyrraedd yno.