Pwy fyddai wedi meddwl yr haf diwethaf y byddai dinasyddion y DU yn cael caniatâd y Llywodraeth i ymgynnull mewn grwpiau teuluol ar gyfer Nadolig 2020? Ac yma yng Nghymru, pwy fyddai wedi meddwl y byddem yn cael gwybod beth y gallem ei brynu, ble, ac na allwn aros mewn tafarn neu fwyty ar ôl 6 p.m. a chael diod alcoholig gyda'n pryd bwyd cynnar? Y cyfyngiadau diweddaraf hyn yw testun y ddadl hon.

Y siom a deimlir gan berchnogion busnes sydd wedi gwneud eu gorau glas i fod yn ddiogel rhag COVID, sydd wedi llwyddo i ddal eu gafael o drwch blewyn, ac eto sydd wedi cael ergyd enfawr arall gan y Llywodraeth hon. Mae'r teimladau yng ngogledd Cymru mor gryf fel bod grŵp o fusnesau wedi gwahardd y Prif Weinidog o'u sefydliadau, ac ni allaf eu beio. Bydd llawer mwy yn gwneud hynny hefyd. Er fy mod yn nodi'r pwyslais yn y cynnig ddoe ar y cymorth ariannol sydd ar gael, mae pobl yn y sector am gael yr urddas o ennill eu bywoliaeth eu hunain heb fynd drwy'r straen pellach o orfod cyfiawnhau eu hunain, eu hincwm a'u gwariant, a defnyddio porth anhrefnus a allai gau mewn rhai oriau oherwydd galw gormodol.

A'r cyhoedd: mae'r ymateb yno i'w weld ar unrhyw bostiad neu drydariad gan Lywodraeth Cymru. Yn groes i farn rhai yn y Siambr hon, nid yw'r cyhoedd yng Nghymru allan ar sesiwn yn barhaus, ac angen eu gwarchod. Weinidog, rydych wedi creu hinsawdd o ofn yng Nghymru. Mae'r ffocws ar y cyfrif marwolaethau dyddiol yn destun tristwch, am bob un annwyl a gollwyd, ie, ond hefyd y pwyslais ar farwolaethau COVID: mae pobl yn marw yn eu miloedd bob wythnos ac nid yw'r rhan fwyaf ohonynt yn marw o COVID. Yn wir, mae'r rhan fwyaf o bobl sydd â COVID yn gwella mewn gwirionedd. Pam nad ydych chi'n canolbwyntio ar y niferoedd hynny?

Gwrandewais gyda siom ar yr iaith a ddefnyddiodd y Gweinidog iechyd yn y gynhadledd i'r wasg ddoe, pan ddywedodd wrthym yn y bôn fod angen inni fihafio, neu ni fydd Nain yn gallu dathlu nos Calan am y bydd hi wedi marw. Mae cynnig y Ceidwadwyr yn sôn am gymesuredd ac ymyriadau wedi'u targedu; yn sicr, nid yw cau'r lleoedd sydd â'r lefel isaf o achosion COVID yn gymesur. Rydych yn fwy tebygol o ddal y feirws mewn archfarchnad neu ysbyty nag mewn tafarn neu fwyty, oni bai bod y Llywodraeth wrth gwrs yn gallu darparu tystiolaeth i'r gwrthwyneb.

Ym mis Hydref—dyma rywfaint o dystiolaeth i chi, Weinidog, os ydych am nodi peth—gwnaeth cennad COVID arbennig Sefydliad Iechyd y Byd apêl i Lywodraethau roi'r gorau i ddefnyddio cyfyngiadau symud fel ffordd o geisio rheoli'r feirws. Cawsom gyfnod atal byr; mae'n amlwg na weithiodd. Felly pam y mae'r Llywodraeth hon, i bob pwrpas, yn gwneud yr un peth ac yn disgwyl canlyniad gwahanol? Mae'n bryd ymddiried yn ein dinasyddion i wneud yr hyn sy'n iawn iddynt hwy, eu hanwyliaid, a'u hamgylchiadau unigryw. Mae'n bryd diogelu'r rhai sy'n agored i niwed, os ydynt eisiau cael eu diogelu. Ac mae'n bryd caniatáu i fusnesau cyfrifol agor a ffynnu unwaith eto. Diolch.