Diolch. Hoffwn wneud apêl ar ran dau sefydliad mewn ymateb i'ch datganiad yr wythnos diwethaf ar bwysau COVID y GIG a fframweithiau newydd sy'n cael eu rhoi ar waith i fynd i'r afael â'r pwysau hwnnw. Yr hyn y mae Cancer Research UK yn ei ofni yw bod Llywodraeth Cymru wedi cyhoeddi fframwaith yma sy'n caniatáu i fyrddau iechyd lleol israddio rhai gwasanaethau allweddol, gan gynnwys llawdriniaethau canser dewisol a diagnosteg nad yw'n ddiagnosteg frys ond sy'n hynod bwysig. A chofiwch, maent wedi dadlau'n gyson dros gynyddu gwasanaethau i fynd i'r afael â'r ôl-groniad o gleifion canser, argymhelliad allweddol a wnaed gan y grŵp trawsbleidiol ar ganser fis diwethaf hefyd. Maent yn pryderu nad yw'r gwersi a ddysgwyd o don gyntaf y pandemig wedi'u gweithredu.

Mae'r Coleg Nyrsio Brenhinol yn gwneud galwadau y gellid ystyried ar yr wyneb, eu bod bron yn gwrth-ddweud hynny, ond nid yw hynny'n wir. Yr hyn y mae'n ei wneud yw tynnu sylw at gymhlethdod y sefyllfa a wynebwn, fel y gwyddoch yn iawn, a'r angen am ganllawiau clir iawn gan y Llywodraeth i'n cael ni drwy'r cymhlethdod hwnnw. Yr hyn a ddywedodd y Coleg Nyrsio Brenhinol mewn llythyr cyhoeddus atoch yw bod pwysau difrifol ar y gweithlu, fod staff yn cael eu gorlethu a'u bod wedi blino'n lân a'r realiti syml fod y prinder o nyrsys cofrestredig ar gael i weithio mewn rhai rhannau o Gymru bellach yn golygu y gallai fod angen oedi gofal dewisol nad yw'n ofal brys unwaith eto, yn union fel a ddigwyddodd yn ystod y don gyntaf, ac maent yn dweud hynny gyda chalon drom.

Yr hyn sydd gan Cancer Research UK a'r Coleg Nyrsio Brenhinol yn gyffredin iawn yma yw'r farn fod yn rhaid cael eglurder llwyr gan Lywodraeth Cymru ynglŷn â'r cyd-destun y mae ein byrddau iechyd yn gwneud penderfyniadau ynddo. Nawr, mae opsiynau lleol, fel y nodir yn y fframwaith, yn iawn, ond a all y Gweinidog sicrhau'n bendant fod yna eglurder ynglŷn â pha bryd y dylid sbarduno cyfyngiadau ar driniaethau nad ydynt yn ddewisol, er enghraifft, fel bod cysondeb ar draws y GIG, a nodi pa wasanaethau, gan gynnwys mewn diagnosis a thriniaeth canser, na allwn adael iddynt lithro yn ystod yr ail don ddifrifol iawn hon?