5. Dadl ar Adroddiad y Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg: 'Cadernid Meddwl: ddwy flynedd yn ddiweddarach'

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:55 pm ar 16 Rhagfyr 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Labour 4:55, 16 Rhagfyr 2020

Mae adroddiad 'Cadernid meddwl: ddwy flynedd yn ddiweddarach' yn rhoi cyfle gwerthfawr inni gymryd stoc o'r cynnydd sydd wedi bod. Dwi'n falch bod y pwyllgor wedi cydnabod y gweithredu sydd wedi ei gyflawni gan y Llywodraeth, partneriaid allweddol a rhanddeiliaid. Mae gweithredu'r argymhellion a gytunwyd arnynt yn parhau i fod yn flaenoriaeth allweddol i'r Llywodraeth yma, ac mae fy mhenodiad yn tanlinellu ein hymrwymiad ac yn darparu ffocws ychwanegol ar lefel weinidogol i wneud hynny.

Er ein bod ni wedi gwneud cynnydd pendant dros y ddwy flynedd diwethaf, rŷn ni'n cydnabod pryder y pwyllgor ynglŷn â chyflymder y cynnydd gyda rhai o'r camau gweithredu. Dwi wedi cymryd camau i gyflymu'r newid yn barod. Dwi a'r Gweinidog Addysg wedi cytuno i ailffocysu'r grŵp gorchwyl a gorffen o ddull ysgol gyfan i un system gyfan trwy ehangu ei gwmpas ac adolygu'r aelodaeth. Gwnaethom ni gyfarfod yr wythnos yma, ac rydym ni'n bwriadu cwrdd yn fisol i adeiladu momentwm i weithredu gwelliannau i'r system. Ac ar ben hynny, dwi wedi sicrhau bod y wybodaeth ddiweddaraf am y camau gweithredu ar CAMHS yn eitem sefydlog ar yr agenda.

Dwi hefyd wedi cwrdd ag is-gadeiryddion y byrddau iechyd ac wedi pwysleisio'r angen iddyn nhw ganolbwyntio ar welliannau CAMHS ac ymgorffori fframwaith cymorth cynnar a chefnogaeth uwch pan fydd hwnnw wedi ei gyhoeddi, ac rydym ni'n disgwyl i hwnna gael ei gyhoeddi ym mis Ebrill. Byddaf i'n cwrdd â chadeiryddion y byrddau partneriaeth rhanbarthol a rhanddeiliaid eraill i sicrhau dull gydgysylltiedig wrth gefnogi anghenion pobl ifanc.

Yn y cyfnod anodd yma, gallaf i hefyd roi sicrwydd y bydd gwasanaethau iechyd meddwl yn parhau yn wasanaethau hanfodol, gan gynnwys, wrth gwrs, ar gyfer plant a phobl ifanc. Mae'n fframwaith gweithredol yn sicrhau bod byrddau iechyd yn nodi cynlluniau i ateb galw newydd a newidiol am wasanaethau iechyd meddwl o ganlyniad i'r pandemig. Yn hollbwysig, mae angen i fyrddau iechyd sicrhau bod eu cymunedau yn deall sut i gael mynediad at wasanaethau iechyd meddwl, yn enwedig os yw modelau gwasanaethau wedi newid oherwydd y cyfyngiadau, a bydd y wybodaeth newydd yn cael ei chynnwys ar holl wefannau'r byrddau iechyd yn ystod yr wythnos nesaf.

Wedi dweud hynny, dwi'n cydnabod y pryderon ynghylch cael gafael ar gymorth. Mae hwn yn faes dwi'n canolbwyntio arno i sicrhau nad oes diffyg cysylltiad rhwng y sicrwydd rŷn ni'n ei dderbyn ac ansawdd y gofal mae plant a phobl ifanc y mae angen cymorth arnynt yn ei brofi. I ddeall y persbectif yna'n well, dwi wedi cwrdd â Chynghrair Iechyd Meddwl Cymru, ac fe fyddaf i'n parhau i wneud hynny. Dwi hefyd wedi cwrdd â Chomisiynydd Plant Cymru, a byddaf i'n cyfarfod â'n grŵp rhanddeiliaid ieuenctid i ddeall yr hyn sy'n bwysig iddyn nhw o ran iechyd meddwl a chymorth iechyd meddwl.

I droi nawr at crisis care, gofal argyfwng, sydd o ddiddordeb arbennig i Laura Anne Jones, mae gwella gofal argyfwng yn thema allweddol yn 'Cadernid meddwl' ac yn ddiweddar rŷn ni wedi derbyn canfyddiadau'r adolygiad o fynediad brys i wasanaethau iechyd meddwl. Edrychodd yr adolygiad ar ddata ar draws ystod o wasanaethau—111, yr heddlu, y gwasanaeth ambiwlans, y trydydd sector ac ati—er mwyn deall y galw am wasanaethau yn well. Ac mae'r adolygiad yn amlygu ehangder y materion cymdeithasol a llesiant sy'n sail i lawer o'r galw yma.

Mae'r angen am lwybr amlasiantaethol i ddiwallu anghenion y bobl yn glir. Dyw hyn ddim yn rhywbeth y gall yr NHS wneud ar ei ben ei hun. Mae argymhellion penodol yn yr adolygiad sy'n ymwneud â phlant a phobl ifanc, a byddwn ni'n ffocysu ar eu gwireddu mewn cyfarfod o'r grŵp gorchwyl a gorffen yn y dyfodol. Mae is-grŵp amlasiantaethol wedi ei sefydlu i gydlynu'r ymateb i'r adolygiad, ac fe wnaeth y grŵp hwnnw gyfarfod am y tro cyntaf yr wythnos diwethaf. Dwi'n disgwyl gweld cynllun ar sut y bydd y gwaith hwn yn cael ei ddatblygu cyn y Nadolig. Mae hi werth pwysleisio dydyn ni ddim yn dechrau o'r dechrau, ac mae angen i'r gwaith adeiladu ar y grŵp sicrwydd gofal brys. Rydyn ni eisoes wedi cytuno cynlluniau peilot y gwasanaeth 111 a fydd yn profi'n llwybr defnyddiol i ddefnyddwyr gwasanaethau mewn argyfwng iechyd meddwl, ac mae hwn i ddechrau ym mis Ionawr.

Dwi wedi ymrwymo i wella cefnogaeth i'r plant a phobl ifanc hynny sydd â'r anghenion mwyaf cymhleth, ac mae gennym ni ddwy ffrwd waith clir i wneud hyn: gwelliannau i ddarpariaeth haen 4 a'n gwaith ar lety diogel.