6. Dadl ar Adroddiad y Pwyllgor Diwylliant, y Gymraeg a Chyfathrebu ar effaith y pandemig ar y Gymraeg

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:13 pm ar 16 Rhagfyr 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Helen Mary Jones Helen Mary Jones Plaid Cymru 5:13, 16 Rhagfyr 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr, Lywydd. Rwy'n falch iawn o godi i gymeradwyo'r adroddiad hwn i'r Senedd, adroddiad ar effaith argyfwng COVID ar yr iaith Gymraeg. Rwyf am ddechrau, wrth gwrs, drwy ddiolch i aelodau'r pwyllgor, ein tystion a'n staff, sydd wedi parhau i gefnogi ein gwaith drwy'r pandemig. Rwy'n ddiolchgar iawn iddynt i gyd. Wrth gwrs, mae'r argyfwng COVID wedi cael effaith enfawr ar bob agwedd ar fywyd yng Nghymru, ac yn ôl y disgwyl, mae wedi cael effaith enfawr ar y gweithgareddau a'r sefydliadau rydym yn dibynnu arnynt i hyrwyddo'r Gymraeg ac i ddarparu cyfleoedd i bobl ei defnyddio. Cawsom gyfoeth o dystiolaeth ac yn y cyfnod byr o amser sydd ar gael imi heddiw, ni allaf ond tynnu sylw at rai agweddau ar ein hadroddiad.

Gwelsom ganslo digwyddiadau wrth gwrs—yr Eisteddfod Genedlaethol, Eisteddfod yr Urdd, ac yn bwysig iawn, myrdd o ddigwyddiadau bach a lleol a gynhelir gan sefydliadau fel y mentrau iaith, pob un ohonynt yn gyfleoedd hollbwysig i bobl ddefnyddio'r Gymraeg yn eu cymunedau ac ar lwyfan cenedlaethol. Nawr, mae'r canslo wedi creu risgiau economaidd wrth gwrs, a gwn fod y Gweinidog yn ymwybodol iawn o hynny. Mae 2,000 o swyddi'n ddibynnol ar yr Eisteddfod Genedlaethol bob blwyddyn. Dywedodd yr Urdd wrthym eu bod wedi colli cyfanswm o £14 miliwn ac y byddant mewn dyled o £3.5 miliwn erbyn i'r flwyddyn ariannol ddod i ben. Bu'n rhaid i Lywodraeth Cymru ailflaenoriaethu ei chyllideb wrth gwrs, a chafodd £2 filiwn o gyllideb yr iaith Gymraeg ei hailflaenoriaethu a'i defnyddio mewn mannau eraill, ac nid oes gan y pwyllgor unrhyw feirniadaeth o hynny o gwbl. Ond rydym yn pryderu na ddylai'r sefyllfa honno barhau, ac rydym yn argymell na ddylai ailddyrannu cyllid ar gyfer y Gymraeg yn y tymor byr arwain at newidiadau ariannu mwy hirdymor, a allai amharu ar gyflawni nodau 'Cymraeg 2050'.