Part of the debate – Senedd Cymru am 5:56 pm ar 12 Ionawr 2021.
Diolch, Dirprwy Lywydd, ac a gaf i ddiolch i'r Aelodau am eu cyfraniadau i'r ddadl? Rwy'n credu bod llawer o'r cyfraniadau'n gyfraniadau pwysig i fyfyrdodau'r Siambr hon ar rai o'r heriau sy'n rhan annatod o'r broses gydsynio wrth geisio cysoni yr amserlen seneddol yn San Steffan ag anghenion ein Senedd ni yma yng Nghymru. Gobeithio y gallaf roi sylw i rai o'r pwyntiau allweddol hynny, o leiaf, yn y sylwadau cloi.
O ran pwynt Mick Antoniw am swyddogaeth y Llywodraeth wrth sefyll dros atebolrwydd democrataidd y Senedd, rwy'n cytuno'n llwyr ag ef mai dyna un o swyddogaethau Llywodraeth, ac rwy'n gobeithio y bydd yr Aelodau'n cydnabod na fu'r Llywodraeth hon erioed yn amharod i beidio ag argymell bod y Senedd yn cydsynio i ddeddfwriaeth nad ydym ni yn credu ei bod er budd y Senedd a phobl Cymru, ac yn wir, yn fwyaf diweddar gwrthod cymryd rhan yn yr hyn a oedd yn ddirmyg, yn nhermau seneddol, yn San Steffan, sef y cydsyniad o ran y cytundeb ar y berthynas yn y dyfodol. Rydym ni wastad wedi bod o'r farn y dylid ceisio caniatâd pan fo'n synhwyrol gwneud hynny, a bod amgylchiadau pan gaiff deddfwriaeth ei chyflwyno yn y Senedd yn ystyriaeth briodol yn y broses honno.
Gwnaeth Mick Antoniw y pwynt hefyd am ehangder rhai o'r pwerau yn y Bil, ac rwy'n derbyn yn llwyr fod yr iaith yn rhai o'r darpariaethau sy'n ymwneud â'r pwerau i Weinidogion yn San Steffan ac yn y Llywodraethau datganoledig yn ehangach nag y byddem ni yn dymuno ei gweld fel arfer. Byddwn i fy hunan yn fodlon ag iaith llawer tynnach. Wedi dweud hynny, rwy'n credu bod amgylchiadau penodol yr ansicrwydd ynghylch y sail yr ydym ni wedi bod yn gweithredu arni ym maes Brexit, yn y trafodaethau ac ar ddiwedd y cyfnod pontio, rwy'n credu, yn rhoi rhywfaint o gyfiawnhad dros ddull ychydig yn wahanol o ran hyn, ond nid yw hynny'n golygu cilio rhag yr ymrwymiad cyffredinol i sicrhau bod pwerau'n cael eu diffinio'n briodol mewn deddfwriaeth.
O ran y pwyntiau a gododd Mick Antoniw am gymal 2.6, mae'r pwynt a wnaeth yn ymwneud â cheisio gwelliannau i'r Bil er mwyn diogelu Deddf Llywodraeth Cymru a deddfwriaeth gyfansoddiadol arall. Gwnaeth Llywodraeth Cymru, mewn gwirionedd, geisio gwelliannau i'r Bil o ran hynny, er yn Nhŷ'r Arglwyddi yn hytrach nag yn Nhŷ'r Cyffredin, ar sail yr hyn sydd, yn fy marn i, yn farn synhwyrol mai dyna oedd y llwybr gwell at lwyddiant. Yn amlwg, ni lwyddodd y llwybr hwnnw chwaith, yn anffodus. Rwyf, mewn gwirionedd, wedi ysgrifennu at y pwyllgor gydag esboniad o hynny. Rwy'n credu i mi gymryd o sylwadau Mick Antoniw nad yw'r llythyr hwnnw wedi dod i law o bosibl, felly fe wnaf wirio i sicrhau bod hynny'n wir, ond yn sicr rhoddwyd esboniad i'r pwyllgor ynglŷn â'r amgylchiadau sy'n gysylltiedig â chymal 2.6.
Mae Mick Antoniw a David Rees wedi gwneud pwyntiau o bwys mawr, rwy'n credu, ynghylch swyddogaeth ymrwymiadau ar lawr y senedd a dulliau anneddfwriaethol, os hoffech, i roi eglurder a sicrwydd. Soniodd David Rees y caiff rheini eu ceisio pan fu'n bosibl cyflawni gwelliannau; mewn gwirionedd, yr hyn sy'n arferol yw mai dim ond pan fyddwn ni wedi methu, i bob pwrpas, i gael ymrwymiadau ar wyneb y Bil y cânt eu rhoi. Felly, mae cydnabyddiaeth lwyr, rwy'n dychmygu, ymhlith yr holl Lywodraethau datganoledig, eu bod nhw'n ateb amherffaith i'r broblem, a byddai'n well gennym, yn amlwg, weld gwelliannau ar wyneb y Bil. Ond roedd ei gyfraniad yn cydnabod, rwy'n credu, nad yw hynny bob amser yn bosibl.
Fel un pwynt olaf os caf i, Dirprwy Lywydd, ynglŷn â'r cynnig cydsyniad deddfwriaethol atodol a gyflwynwyd ddoe, yn amlwg, yr oedd hynny'n fuan iawn cyn y ddadl hon. Nid wyf i fy hun yn credu bod y gwelliannau y cyfeirir atynt yn y Bil yn bodloni'r trothwy y mae'r Rheol Sefydlog yn ei gyflwyno, ond gellid dadlau eu bod yn cyrraedd y trothwy is y mae Gweinidogion weithiau'n ei ystyried wrth gyflwyno cynnig cydsyniad deddfwriaethol. Teimlais, ar y cyfan, o gofio bod y ddadl yn digwydd yng nghyswllt cwestiynau eraill am gydsyniad, ei bod er budd ystyriaeth lawn gan y Senedd i gyflwyno'r gwelliannau pellach hynny, er y gellid dadlau eu bod ychydig yn fwy dadleuol o ran a ydynt yn sbarduno'r cynnig cydsyniad deddfwriaethol. Ond roeddwn i'n meddwl ei bod er budd y Senedd i gael y rheini o'i blaen heddiw wrth ystyried y cynnig hwn, a gobeithio y bydd y Senedd yn cymeradwyo'r cynnig o dan y telerau a osodwyd. Diolch yn fawr.