Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 1:46 pm ar 12 Ionawr 2021.
Wel, Llywydd, gadewch i mi ddweud ar goedd, fel y gwn y byddai'r Aelod yn ei wneud ei hun, mae bywydau du o bwys ym mhob un agwedd ar wasanaethau cyhoeddus a bywyd cyhoeddus yma yng Nghymru, ac mae'r rhwymedigaeth honno yn gorwedd gyda'n gwasanaethau heddlu gymaint â chydag unrhyw ran arall o fywyd Cymru. Rwyf i wedi bod, serch hynny—i wneud y cofnod yn un teg, rwyf i fy hun wedi bod yn bresennol gydag uwch aelodau Heddlu De Cymru mewn mosgiau a chynulliadau eraill o gymunedau pobl dduon yma yng Nghymru ar adegau pan oedd y cymunedau hynny yn teimlo o dan fygythiad mawr, oherwydd, er enghraifft, ymosodiadau Christchurch yn Seland Newydd 18 mis yn ôl. Y noson honno, aeth Heddlu De Cymru ar draws eu hardal gyfan, gan wneud yn siŵr bod cymunedau mosgiau yn teimlo eu bod nhw'n cael eu hamddiffyn, eu bod nhw'n gwybod bod presenoldeb amlwg Heddlu De Cymru yno, a mynychais fy hun gyda'r prif gwnstabl nifer o gyfarfodydd gydag arweinyddion y cymunedau hynny, gan wneud yn siŵr eu bod nhw'n gwybod bod eu gwasanaeth heddlu yno i ofalu amdanyn nhw ac i'w hamddiffyn.
Felly, rwy'n credu bod yn rhaid i ni edrych ar y cofnod yn ei gyfanrwydd. Pan fo materion sy'n peri pryder yn codi—ac roeddwn i'n aelod o Awdurdod Heddlu De Cymru yn ystod y blynyddoedd ofnadwy hynny tua 1990, pan oedd methiant i amgyffred arwyddocâd yr hyn a oedd wedi digwydd a'r dyfnderoedd y cymerwyd rhan mewn gweithredoedd cuddio tystiolaeth yr aethpwyd iddyn nhw, ond rwy'n credu, er ein bod ni'n cymryd y pethau hynny o ddifrif, ac mae'n bendant bod yn rhaid i ni wneud hynny, bod cofnod ehangach a llawer iawn o ymrwymiad gan bobl uchel iawn yn ein gwasanaethau heddlu yma ym mhob rhan o Gymru i wneud yn siŵr bod y pethau iawn yn cael eu gwneud, ac mae angen i ni eu cefnogi yn hynny hyd yn oed tra ein bod ni'n gwneud yn siŵr bod yr enghreifftiau unigol hynny, o'r math y dechreuodd arweinydd Plaid Cymru ei gwestiynau â nhw heddiw, yn cael y sylw priodol, annibynnol ac agored sydd ei angen arnyn nhw i dawelu meddyliau'r bobl hynny sy'n cael eu cyffwrdd ganddyn nhw yn fwyaf uniongyrchol.