7. Dadl Grŵp Y Gynghrair Annibynnol dros Ddiwygio: Mesurau yn y dyfodol i atal a mynd i'r afael â lledaeniad COVID-19

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:20 pm ar 20 Ionawr 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Reckless Mark Reckless Conservative 4:20, 20 Ionawr 2021

(Cyfieithwyd)

Diolch, Ddirprwy Lywydd. Rwy'n cynnig gwelliannau 3 a 4 yn ffurfiol. 

A gaf fi longyfarch grŵp y Gynghrair Annibynnol dros Ddiwygio ar sicrhau'r ddadl hon? Hoffwn ddiolch iddynt hefyd am ei ohirio am wythnos o'r wythnos diwethaf, a roddodd gyfle imi gael fy nadl fer ar ddatblygiadau cyfansoddiadol yng Nghymru ar amser brig, ac rwy'n ddiolchgar am hynny? Hoffwn ddweud hefyd ein bod yn cefnogi eu cynnig. Efallai y bydd eraill yn dod o hyd i resymau dros beidio â'i gefnogi, neu bleidleisio yn erbyn fel y gallant bleidleisio dros eu gwelliannau eu hunain, ond er ein gwelliannau diweddarach, rydym yn cefnogi'r cynnig, felly byddwn yn pleidleisio drosto.

Roeddwn wedi meddwl y gallem ychwanegu cyfeiriad ffafriol yn ein gwelliannau at werthoedd traddodiadol fel pwynt 5, oherwydd nid wyf yn credu bod y cynnig fel y mae yn ddadleuol a chredaf y gallwn i gyd gytuno â'i gynnwys at ei gilydd. Ond yr araith ragarweiniol gan David Rowlands, serch hynny—roedd rhannau sylweddol ohoni nad oeddwn yn cytuno â hwy o gwbl. Yn gyntaf, nid wyf yn credu bod y syniad nad yw'n bandemig go iawn—. Credaf fod hynny'n anghywir, ac os edrychwch ar y marwolaethau ychwanegol dros y flwyddyn ddiwethaf, maent yn sylweddol iawn—oddeutu 100,000. Ac os cymharwch â'r pum mlynedd diwethaf, fel y gwneir fel arfer, maent yn eithaf arwyddocaol—tua un ran o chwech yn uwch nag y byddent fel arfer. Nid wyf yn gwybod am—. Mae'n amlwg fod y coronafeirws—. Roedd gan SARS gyfradd farwolaethau uchel ac uwch na'r haint hwn ac rwy'n derbyn nad yw'r gyfradd farwolaethau hon yn cyrraedd y lefel honno, ond mae'n amlwg yn llawer gwaeth nag annwyd cyffredin, sy'n goronafeirws, ac yn fy marn i o leiaf, mae'n llawer gwaeth nag a welwn fel arfer gyda'r ffliw. Felly, i'r graddau hynny, rwyf wedi cefnogi cyfyngiadau lle maent yn ymwneud â gwastadu'r gromlin, ac roeddwn yn erbyn y strategaeth atal aflwyddiannus, yn enwedig pan oedd Llywodraeth Cymru yn cadw pethau dan gyfyngiadau am fwy o amser, i mewn i'r haf. Ond yn gyffredinol, rwy'n cefnogi'r cysyniad o wastadu'r gromlin i ddiogelu'r GIG a chadw o fewn y capasiti a gallu ymdopi â'r sefyllfa. Ac oes, mae problemau gyda chapasiti a gwelyau, ond hefyd rwy'n rhoi ffocws ar staffio, yn hytrach na'r gwelyau.

A'r un yw'r broblem gyda'r prawf PCR yn fy marn i. Pan oedd y cyfraddau'n is, efallai fod y canlyniadau positif ffug gyda'r PCR yn broblem a haeddai ei harchwilio, ond pan fo nifer yr achosion mor uchel â'r hyn ydyw ar hyn o bryd—mae hynny'n mynd yn broblem lawer llai nawr, pan fo llawer iawn mwy o bobl yn bositif. Felly, gallaf weld pam y gallem fod wedi siarad am hynny rai misoedd yn ôl, ond nid wyf yn ei weld fel mater perthnasol wrth asesu'r broblem gyffredinol nawr.

At ei gilydd, rwy'n credu bod y broblem gyda'r hyn y mae Llywodraeth Cymru wedi'i wneud a pham ein bod yn dweud ein bod am gael dull o weithredu ar draws y DU yn ymwneud yn gyntaf â chyfathrebu, oherwydd rwy'n credu ei bod yn llawer cliriach os oes gan bobl ddull cyson o weithredu, a chredaf y byddai lefelau cydymffurfiaeth â chyfyngiadau wedi bod yn uwch pe bai hynny'n wir. Yn ail, credaf fod problemau wedi bod—soniais am y strategaeth atal aflwyddiannus drwy'r haf, ond hyd yn oed yn fwy, rwy'n meddwl, pan gawsom y cyfnod atal byr o bythefnos yng Nghymru ac yna cafodd hwnnw ei godi, gyda chryn dipyn o hunanfoddhad ar ran Lywodraeth Cymru ynglŷn â sut roeddent wedi'i wneud gymaint yn well nag yn Lloegr. Ac eto, gwnaethant godi'r cyfyngiadau teithio mewnol ac ar y pryd, fe'u beirniadais am gael ffin â Lloegr. Eu prif beth—gorfodi ffin â Lloegr a bydd popeth yn iawn—oedd caniatáu i bobl o Ferthyr yn fy etholaeth deithio i Drefynwy, o ardal haint uchel i ardal haint isel, ond eu rhwystro rhag teithio rhwng Trefynwy a Rhosan-ar-Wy. Nid oedd yn gwneud unrhyw synnwyr, ac yna gwelsom fod gan Gymru, rwy'n credu, y gyfradd uchaf o achosion yn y byd i bob pwrpas wrth ddod allan o'r cyfnod hwnnw. Felly, rwy'n credu y byddem wedi bod yn llawer iawn gwell gyda pholisi ar gyfer y DU gyfan, un gwasanaeth iechyd gwladol i fynd i'r afael â COVID ar draws y Deyrnas Unedig, gyda phobl yn dod at ei gilydd. Gan fod y brechiad wedi dod erbyn hyn, nid oes llawer o amser i fynd. Bwriwch ati i roi'r brechiad yng Nghymru. Gadewch inni godi'r cyfyngiadau cyn gynted â phosibl ac edrych ymlaen at weddill ein bywydau. Diolch.