Diolch, Ddirprwy Lywydd. Hoffwn ddechrau fy nghyfraniad i'r ddadl hon drwy ailddatgan fy niolch parhaus i bawb yn ein GIG a gwasanaethau hanfodol eraill, sy'n gweithio mor galed yn ystod y cyfnod tyngedfennol hwn. Rwyf hefyd am ddechrau fy nghyfraniad drwy ymddiheuro am y llu o ystadegau sydd ynddo, ond mae ystadegau'n cael eu defnyddio i orfodi'r cyfyngiadau symud, felly rhaid craffu ar yr ystadegau hyn a'u herio. 

Yr hyn sy'n fy syfrdanu yw mai ymateb anochel Llywodraeth Cymru i'r cyfyngiadau a basiwyd gan Lywodraeth y DU yw'r cyfyngiadau presennol, ac eto mae Plaid Cymru wedi cefnogi'r cyfyngiadau symud, heb gwestiynu'r polisïau a arweinir gan Lywodraeth y DU, a heb gwestiynu'r ffigurau y seiliwyd y polisïau hyn arnynt. Wrth gwrs, mae'r Ceidwadwyr Cymreig yn gweithio gyda'u dwylo wedi'u clymu am na allant feirniadu polisi Llywodraeth y DU. Felly, mae'r ddwy blaid yn cyfyngu eu beirniadaeth i sylw anffodus gan y Prif Weinidog am y cynllun brechu gwib, sy'n eithaf dealladwy o ystyried y pwysau sydd arno, a dull braidd yn araf Cymru o gyflwyno brechlynnau, y credaf fod Llywodraeth Cymru wedi ymroi i'w gywiro'n gyflym. Mae'n ymddangos mai fy ngrŵp i'n unig a rhai aelodau annibynnol yw'r unig ddau wrthwynebiad i'r strategaeth cyfyngiadau symud.

Yn groes i honiadau'r Prif Weinidog mewn dadleuon blaenorol, mae fy ngrŵp a minnau'n cydnabod bod COVID-19 yn glefyd peryglus. Yr hyn rydym yn ei ddadlau yw nad yw'n fwy peryglus nag unrhyw haint COVID arall, a gadewch imi esbonio yma fod COVID yn derm generig ar lawer o heintiau'r llwybr anadlu, ac mae ffliw cyffredin yn un ohonynt, yn ogystal â'r feirws SARS yn 2003, a oedd, gyda llaw, â chyfradd marwolaeth o un o bob 10. Rydym yn dadlau felly bod y mesurau a fabwysiadwyd ar gyfer pob un—[Anghlywadwy.]—COVID-19 yn gwbl anghymesur â'r perygl y mae'n ei achosi i 99.9 y cant o'r boblogaeth. Cyfeirir at gyfradd yr haint fel y rheswm dros y mesurau llym y mae'r boblogaeth yn ddarostyngedig iddynt, ond mae'r drefn brofi a ddefnyddir i ganfod heintiau, y prawf adwaith cadwynol polymerasau, yn cael ei herio fwyfwy fel arf addas, neu ddibynadwy hyd yn oed. Yn wir, mae nifer o achosion llys ar gychwyn ym mhob rhan o'r byd i herio cyfreithlondeb cyfyngiadau symud yn seiliedig ar y profion hyn.

A gaf fi droi yn awr at gywirdeb yr ystadegau marwolaethau COVID, sydd wrth gwrs yn ganolog i'r cyfyngiadau symud rydym yn ddarostyngedig iddynt? A phe bai'r gwir ffigurau'n cael eu rhoi, fe welid nad yw'r feirws fawr ddim peryclach, os o gwbl, na chlefydau heintus eraill sy'n gyffredin yn y boblogaeth bob blwyddyn. Rwy'n ailadrodd eto mai 92,000 oedd ffigur y Swyddfa Ystadegau Gwladol ar gyfer marwolaethau o glefydau heintus yn 2018, ffigur y mae holl Lywodraethau'r DU yn dewis ei anwybyddu. Fodd bynnag, os derbyniwn fod y ffigur wedi'i ddatgan, dywedir wrthym fod 90,000 o farwolaethau COVID-19 wedi bod a bod 3.6 miliwn wedi profi'n bositif am y clefyd. Hyd yn oed yn ôl yr ystadegau hyn sydd wedi'u gorliwio, golyga mai 2.5 y cant yn unig yw'r gyfradd farwolaeth sydd gennym. Serch hynny, mae amcangyfrifon gan arbenigwyr yn ddiweddar yn dweud bod o leiaf un o bob wyth o'r boblogaeth â'r coronafeirws arnynt, neu wedi'i gael. Mewn poblogaeth o 68 miliwn, mae hynny ddwywaith y nifer sydd wedi cael prawf positif hyd yma, felly gellir cyfrifo bod y gyfradd farwolaethau ychydig dros 1 y cant.

Fodd bynnag, os edrychwn ymhellach ar yr ystadegau, nid yw'r ffigur o 90,000 yn gwahaniaethu ar gyfer marwolaethau lle roedd COVID yn achos gwaelodol, a lle ceir cyfeiriad yn unig at COVID ar y dystysgrif marwolaeth. Felly, gallwn allosod bod y marwolaethau gwirioneddol o ganlyniad uniongyrchol i COVID o'r ffigurau hyn yn debygol o fod tua 60,000, sy'n golygu bod cymhareb wirioneddol y marwolaethau o'r haint yn llai nag 1 y cant. Mae'r ffigur hwn yn cyd-fynd â gwyddonwyr yng Ngholeg Imperial Llundain ac yn cael ei adleisio gan lawer o sefydliadau amlwg eraill ledled y byd, sy'n amcangyfrif mai dim ond 0.66 y cant yw cymhareb y marwolaethau o COVID-19. Mae'r darlun ehangach yn dangos mai cyfanswm y ffigurau ar gyfer marwolaethau yng Nghymru a Lloegr yn 2020 oedd 538,000. Y ffigur ar gyfer 2019 oedd 599,000 ac nid oedd y ffigur ar gyfer 2018 yn llawer is na 2020. Mae'r ffigurau hyn yn codi'r cwestiwn sylfaenol: a ydym yn wynebu pandemig marwol o'i gymharu â blynyddoedd eraill? Ac mae'n amlwg mai 'na' yw'r ateb. Yn ogystal, mae'r mwyafrif helaeth o'r marwolaethau o COVID ymysg pobl dros 75 oed. Yn erbyn hyn, mae Llywodraeth y DU ei hun wedi amcangyfrif y bydd o leiaf 200,000 o bobl, dros y blynyddoedd nesaf, yn marw o ganlyniad uniongyrchol i'r cyfyngiadau symud, a bydd llawer ohonynt yn llawer iau na 75. Mae'r ffigurau hyn—unwaith eto, i gyd yn seiliedig ar ffigurau'r Swyddfa Ystadegau Gwladol—yn dangos nad oes pandemig go iawn yn bodoli a bod y niwed gormodol y mae'r cyfyngiadau symud yn ei gael ar fusnesau ac iechyd cyffredinol pobl yn gwbl anghymesur â bygythiad COVID-19. Diolch, Ddirprwy Lywydd.