Part of the debate – Senedd Cymru am 4:43 pm ar 26 Ionawr 2021.
Diolch, Llywydd dros dro. Rwy'n siarad mewn cysylltiad â'r ddwy eitem, 8 a 9. Gwnaethom ystyried y ddwy gyfres hyn o reoliadau fore ddoe, ac mae ein hadroddiadau wedi'u gosod i'r Aelodau eu gweld. Bydd yr aelodau'n gyfarwydd â'r cyfyngiadau a'r gofynion a osodir ar bobl yng Nghymru o dan reoliadau cyfyngiadau'r coronafeirws Rhif 5, a hefyd bydd yr Aelodau'n gyfarwydd â'r rheoliadau teithio rhyngwladol sy'n gysylltiedig â'r coronafeirws. Croesawaf yn fawr yr adroddiad manwl y mae'r Gweinidog wedi'i gyflwyno o ran y rheoliadau hyn.
Gwnaf sylwadau yn gyntaf ar reoliadau gwelliant 2 ar gyfer y coronafeirws, teithio rhyngwladol a chyfyngiadau. Mae ein hadroddiad ar y rheoliadau hyn yn cynnwys tri phwynt rhinweddau. Bydd y cyntaf a'r trydydd pwynt yn gyfarwydd i'r Aelodau. Rydym ni wedi tynnu sylw at y ffaith bod y rheoliadau wedi dod i rym cyn iddyn nhw gael eu gosod gerbron y Senedd, ac rydym ni hefyd wedi nodi na fu ymgynghoriad ffurfiol, unwaith eto. Mae ein hail bwynt rhinweddau hefyd yn ymddangos yn aml yn ein hadroddiadau ac yn ymwneud â hawliau dynol. Rydym yn tynnu sylw at baragraff penodol yn y memorandwm esboniadol cysylltiedig sy'n esbonio cyfiawnhad Llywodraeth Cymru dros ymyrryd â hawliau dynol. Mae'r rheoliadau hyn yn diwygio rheoliadau cyfyngiadau Rhif 5 a rheoliadau teithio rhyngwladol 2020.
Nid oes cyfeiriad penodol yn y memorandwm esboniadol at sut y gallai diwygiadau i reoliadau Rhif 5 ymyrryd â hawliau dynol. Rydym ni yn cydnabod, fel gyda rheoliadau teithio rhyngwladol 2020 y cyfeirir atynt yn benodol yn y memorandwm esboniadol, y gallai'r rheoliadau gwelliant Rhif 2 hyn fod yn annhebygol o newid ymgysylltiad materion hawliau dynol. Serch hynny, yn ein hadroddiad, gofynnwyd a ellid egluro'r sefyllfa o ran cyfyngiadau Rhif 5, a chroesawaf gadarnhad Llywodraeth Cymru nad yw'r rheoliadau diwygio hyn yn newid ymgysylltiad materion hawliau dynol o dan y rheoliadau cyfyngiadau hyn.
Nodwn hefyd yn ein hail bwynt rhinweddau fod y paragraff perthnasol yn y memorandwm esboniadol yn cyfeirio at siarter hawliau sylfaenol Ewrop. Fodd bynnag, mae adran 5(4) Deddf yr Undeb Ewropeaidd (Ymadael) 2018 yn nodi nad yw'r siarter yn rhan o gyfraith ddomestig ar neu ar ôl 11 p.m. ar 31 Rhagfyr 2020. O'r herwydd, gofynnwyd am esboniad am y cyfeiriad at y siarter yn y memorandwm esboniadol, gan fod y mater hwn wedi'i grybwyll mewn nifer o'n hadroddiadau a osodwyd yr wythnos hon. Mae ymateb Llywodraeth Cymru i ni yn dangos mai camgymeriad oedd hyn, ac rwy'n croesawu'r ymrwymiad i sicrhau y caiff unrhyw gyfeiriadau at y confensiwn eu cywiro'n briodol.
Gan droi'n awr at reoliadau diwygio Rhif 5, mae ein hadroddiad yn cynnwys un pwynt technegol a thri phwynt rhinweddau. Mae'r pwynt adrodd technegol yn tynnu sylw at yr hyn sy'n ymddangos yn ddrafftio diffygiol mewn cysylltiad â pharagraff (4)(a) newydd, sy'n cael ei fewnosod yn rheoliad 16 o reoliadau cyfyngiadau Rhif 5. Mae'r diwygiad i reoliad 16 yn gosod gofyniad ar bobl sy'n gyfrifol am safleoedd penodol i gynnal asesiadau risg coronafeirws penodol. Fel y mae wedi'i ddrafftio ar hyn o bryd, nid ydym o'r farn bod y paragraff newydd hwn yn cyflawni'r hyn a ystyriwn yr effaith a fwriedir. Mae Llywodraeth Cymru yn cytuno â'n hasesiad, ac rwy'n croesawu'r ymrwymiad i ymdrin â'r camgymeriad hwn cyn gynted â phosibl.
Unwaith eto, mae ein pwynt rhinweddau cyntaf yn gofyn am esboniad ynghylch pam yr oedd y memorandwm esboniadol yn cyfeirio at siarter hawliau sylfaenol Ewrop, felly rwy'n ddiolchgar am esboniad Llywodraeth Cymru, yr wyf eisoes wedi ymdrin ag ef. Mae ein hail bwynt rhinweddau yn nodi na fu unrhyw ymgynghori ffurfiol. Ac mae ein trydydd pwynt rhinweddau yn nodi, er nad oes asesiad effaith rheoleiddiol wedi'i gynnal mewn cysylltiad â'r rheoliadau hyn, bod asesiad o'r effaith ar hawliau plant ac asesiadau o'r effaith ar gydraddoldeb, mewn gwirionedd, wedi'u cwblhau. Diolch, Llywydd dros dro.