Dyma reoliadau diogelu iechyd coronafeirws 2021. Galwaf ar Vaughan Gething, y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol.

Cynnig NDM7555 Rebecca Evans

Cynnig bod y Senedd, yn unol â Rheol Sefydlog 27.5:

1. Yn cymeradwyo Rheoliadau Diogelu Iechyd (Coronafeirws, Teithio Rhyngwladol a Chyfyngiadau) (Diwygio) (Rhif 2) (Cymru) 2021 a osodwyd yn y Swyddfa Gyflwyno ar 15 Ionawr 2021.

Cynnig NDM7556 Rebecca Evans

Cynnig bod y Senedd, yn unol â Rheol Sefydlog 27.5:

1. Yn cymeradwyo Rheoliadau Diogelu Iechyd (Cyfyngiadau Coronafeirws) (Rhif 5) (Cymru) (Diwygio) 2021 a osodwyd yn y Swyddfa Gyflwyno ar 19 Ionawr 2021.

Cynigiwyd y cynigion.

Diolch, Dirprwy Lywydd dros dro. Cynigiaf y cynnig ger ein bron ar y ddwy gyfres o reoliadau diwygio sydd ger ein bron heddiw, a'r cyntaf ohonyn nhw yw Rheoliadau Diogelu Iechyd (Coronafeirws, Teithio Rhyngwladol a Chyfyngiadau) (Diwygio) (Rhif 2) (Cymru) 2021. Mae'r rhain yn diwygio rheoliadau'r cyfyngiadau teithio rhyngwladol a'r cyfyngiadau coronafeirws mwy cyffredinol, sef rheoliadau Rhif 5. Bydd yr Aelodau'n ymwybodol bod amrywiolyn newydd o COVID-19 wedi'i ganfod yn ddiweddar ym Mrasil. Mae hyn yn dilyn darganfyddiad cynharach o amrywiolyn newydd o straen o'r feirws yn Ne Affrica. Mae'r mathau hyn yn wahanol i amrywiolyn Caint y DU, ond gallant rannu nodweddion tebyg o ran bod yn fwy trosglwyddadwy. Er mwyn helpu i atal y mathau newydd hyn rhag dod i'r DU, mae'r rheoliadau diwygio hyn yn atal pob coridor teithio.

Bydd angen i'r rhai sy'n dymuno teithio i Gymru nawr ddarparu prawf negyddol cyn teithio, a bod o dan gwarantin am 10 diwrnod. Mae hyn yn cyd-fynd â'r camau tebyg sy'n cael eu cymryd yn Lloegr, yr Alban a Gogledd Iwerddon. Mae gan Frasil gysylltiadau teithio cryf â nifer o wledydd o bob rhan o dde America, gan gynnwys Wrwgwái, Paragwâi, yr Ariannin, Bolifia, Periw, Colombia, Chile, Swrinam a Gaiana Ffrengig. Mae'r rheoliadau hefyd yn dileu'r eithriadau sectoraidd i deithwyr sy'n cyrraedd o'r gwledydd hynny. Bydd yn ofynnol i bob teithiwr sy'n cyrraedd Cymru sydd wedi bod yn y gwledydd hyn yn ystod y 10 diwrnod blaenorol ynysu am 10 diwrnod, a dim ond mewn amgylchiadau cyfyngedig iawn y gall rywun roi'r gorau i ynysu. Bydd y gofynion ynysu tynnach hyn hefyd yn berthnasol i bob aelod o aelwyd teithiwr. Ni fydd awyrennau uniongyrchol o'r gwledydd hyn yn gallu glanio yng Nghymru mwyach.

Yr ail reoliad yw Rheoliadau Diogelu Iechyd (Cyfyngiadau Coronafeirws) (Rhif 5) (Cymru) (Diwygio) 2021. Mae'r rhain yn sicrhau ei bod yn ofynnol nawr i fanwerthwyr gymryd camau i wneud eu hadeiladau mor ddiogel â phosibl i siopwyr a'u gweithwyr fel ei gilydd. Mae hyn yn cynnwys cael mesurau ar waith ar gyfer rheoli mynediad a chyfyngu ar nifer y cwsmeriaid sydd ar y safle, sicrhau bod cynhyrchion diheintio dwylo neu gyfleusterau golchi dwylo ar gael i gwsmeriaid, ac atgoffa cwsmeriaid o'r angen i gadw pellter o 2m a gwisgo gorchudd wyneb. Er bod y mesurau hyn eisoes yn ymddangos mewn canllawiau, bydd eu cynnwys ar wyneb y rheoliadau yn atgyfnerthu eu pwysigrwydd ac yn eu gwneud yn haws eu gorfodi. Mae llawer, wrth gwrs, eisoes yn gweithredu yn unol â'r safonau uchel hyn, ond mae angen inni godi'r safon ar gyfer y rhai a allai ac a ddylai wella.

Gwn y bydd Aelodau ar draws y Siambr wedi cael enghreifftiau anecdotaidd gan eu hetholwyr eu hunain yn codi pryderon am yr union faterion hyn. Mae hefyd yn ofynnol i bob busnes ac adeilad gynnal asesiad risg COVID penodol ac i hynny gynnwys ymgynghori â staff a chynrychiolwyr, a bod ar gael i staff. Bydd hyn yn ategu'r cyfreithiau iechyd a diogelwch galwedigaethol presennol. Mae'r rheoliadau diwygio hyn hefyd yn ei gwneud hi'n ofynnol i berchenogion pob ysgol a sefydliad addysg bellach beidio â chaniatáu i ddysgwyr fynychu'r safle o 20 Ionawr. Fodd bynnag, mae'r rheoliadau'n caniatáu i ddisgyblion barhau i fynychu ysgolion a sefydliadau addysg bellach mewn rhai amgylchiadau. Bydd gosod y gofyniad hwn ar sail statudol yn sicrhau cysondeb ac eglurder ledled Cymru. Gofynnaf i'r Aelodau gefnogi'r rheoliadau hyn, y mae'r Llywodraeth yn credu eu bod yn rhan hanfodol o'r ffordd y gallwn ni helpu i gadw Cymru'n ddiogel.

Rwy'n galw ar Gadeirydd y Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a'r Cyfansoddiad, Mick Antoniw.

Diolch, Llywydd dros dro. Rwy'n siarad mewn cysylltiad â'r ddwy eitem, 8 a 9. Gwnaethom ystyried y ddwy gyfres hyn o reoliadau fore ddoe, ac mae ein hadroddiadau wedi'u gosod i'r Aelodau eu gweld. Bydd yr aelodau'n gyfarwydd â'r cyfyngiadau a'r gofynion a osodir ar bobl yng Nghymru o dan reoliadau cyfyngiadau'r coronafeirws Rhif 5, a hefyd bydd yr Aelodau'n gyfarwydd â'r rheoliadau teithio rhyngwladol sy'n gysylltiedig â'r coronafeirws. Croesawaf yn fawr yr adroddiad manwl y mae'r Gweinidog wedi'i gyflwyno o ran y rheoliadau hyn.

Gwnaf sylwadau yn gyntaf ar reoliadau gwelliant 2 ar gyfer y coronafeirws, teithio rhyngwladol a chyfyngiadau. Mae ein hadroddiad ar y rheoliadau hyn yn cynnwys tri phwynt rhinweddau. Bydd y cyntaf a'r trydydd pwynt yn gyfarwydd i'r Aelodau. Rydym ni wedi tynnu sylw at y ffaith bod y rheoliadau wedi dod i rym cyn iddyn nhw gael eu gosod gerbron y Senedd, ac rydym ni hefyd wedi nodi na fu ymgynghoriad ffurfiol, unwaith eto. Mae ein hail bwynt rhinweddau hefyd yn ymddangos yn aml yn ein hadroddiadau ac yn ymwneud â hawliau dynol. Rydym yn tynnu sylw at baragraff penodol yn y memorandwm esboniadol cysylltiedig sy'n esbonio cyfiawnhad Llywodraeth Cymru dros ymyrryd â hawliau dynol. Mae'r rheoliadau hyn yn diwygio rheoliadau cyfyngiadau Rhif 5 a rheoliadau teithio rhyngwladol 2020.

Nid oes cyfeiriad penodol yn y memorandwm esboniadol at sut y gallai diwygiadau i reoliadau Rhif 5 ymyrryd â hawliau dynol. Rydym ni yn cydnabod, fel gyda rheoliadau teithio rhyngwladol 2020 y cyfeirir atynt yn benodol yn y memorandwm esboniadol, y gallai'r rheoliadau gwelliant Rhif 2 hyn fod yn annhebygol o newid ymgysylltiad materion hawliau dynol. Serch hynny, yn ein hadroddiad, gofynnwyd a ellid egluro'r sefyllfa o ran cyfyngiadau Rhif 5, a chroesawaf gadarnhad Llywodraeth Cymru nad yw'r rheoliadau diwygio hyn yn newid ymgysylltiad materion hawliau dynol o dan y rheoliadau cyfyngiadau hyn.

Nodwn hefyd yn ein hail bwynt rhinweddau fod y paragraff perthnasol yn y memorandwm esboniadol yn cyfeirio at siarter hawliau sylfaenol Ewrop. Fodd bynnag, mae adran 5(4) Deddf yr Undeb Ewropeaidd (Ymadael) 2018 yn nodi nad yw'r siarter yn rhan o gyfraith ddomestig ar neu ar ôl 11 p.m. ar 31 Rhagfyr 2020. O'r herwydd, gofynnwyd am esboniad am y cyfeiriad at y siarter yn y memorandwm esboniadol, gan fod y mater hwn wedi'i grybwyll mewn nifer o'n hadroddiadau a osodwyd yr wythnos hon. Mae ymateb Llywodraeth Cymru i ni yn dangos mai camgymeriad oedd hyn, ac rwy'n croesawu'r ymrwymiad i sicrhau y caiff unrhyw gyfeiriadau at y confensiwn eu cywiro'n briodol.

Gan droi'n awr at reoliadau diwygio Rhif 5, mae ein hadroddiad yn cynnwys un pwynt technegol a thri phwynt rhinweddau. Mae'r pwynt adrodd technegol yn tynnu sylw at yr hyn sy'n ymddangos yn ddrafftio diffygiol mewn cysylltiad â pharagraff (4)(a) newydd, sy'n cael ei fewnosod yn rheoliad 16 o reoliadau cyfyngiadau Rhif 5. Mae'r diwygiad i reoliad 16 yn gosod gofyniad ar bobl sy'n gyfrifol am safleoedd penodol i gynnal asesiadau risg coronafeirws penodol. Fel y mae wedi'i ddrafftio ar hyn o bryd, nid ydym o'r farn bod y paragraff newydd hwn yn cyflawni'r hyn a ystyriwn yr effaith a fwriedir. Mae Llywodraeth Cymru yn cytuno â'n hasesiad, ac rwy'n croesawu'r ymrwymiad i ymdrin â'r camgymeriad hwn cyn gynted â phosibl.

Unwaith eto, mae ein pwynt rhinweddau cyntaf yn gofyn am esboniad ynghylch pam yr oedd y memorandwm esboniadol yn cyfeirio at siarter hawliau sylfaenol Ewrop, felly rwy'n ddiolchgar am esboniad Llywodraeth Cymru, yr wyf eisoes wedi ymdrin ag ef. Mae ein hail bwynt rhinweddau yn nodi na fu unrhyw ymgynghori ffurfiol. Ac mae ein trydydd pwynt rhinweddau yn nodi, er nad oes asesiad effaith rheoleiddiol wedi'i gynnal mewn cysylltiad â'r rheoliadau hyn, bod asesiad o'r effaith ar hawliau plant ac asesiadau o'r effaith ar gydraddoldeb, mewn gwirionedd, wedi'u cwblhau. Diolch, Llywydd dros dro. 

Gweinidog, mae'r Ceidwadwyr Cymreig yn cefnogi'r ddwy gyfres o welliannau i reoliadau 8 a 9 y coronafeirws. Fodd bynnag, gan fod gan y rheoliadau fwy na thuedd i—maen nhw bob amser yn dod i rym cyn eu gosod gerbron y Senedd, a gawn ni geisio achub y blaen y tro nesaf y byddwch chi efallai'n adolygu'r rheoliadau rhyngwladol hyn, a gofyn a allwch chi roi unrhyw ddiweddariad inni ynghylch newidiadau pellach a allai ddigwydd i'r rheoliadau teithio rhyngwladol? Mae llawer o adroddiadau yn y cyfryngau ar hyn o bryd ynglŷn â gwaharddiadau teithio llwyr, coridorau teithio neu gwarantin gorfodol mewn gwestai, a pha effaith y byddai hynny'n ei chael ar Gymru, yn ogystal ag ar y DU gyfan. A allwch chi ddweud wrthym ni a ydych chi'n rhan o'r asesiadau sy'n cael eu gwneud er mwyn ein diogelu rhag y gwahanol amrywiolion o'r coronafeirws sy'n bodoli? Rwy'n sylweddoli nad yw hynny'n ymwneud yn uniongyrchol â'r rheoliadau teithio rhyngwladol sydd ger ein bron heddiw, ond gan droi at bwynt Cadeirydd y pwyllgor deddfwriaeth, mae'r rheoliadau hyn yn dod i rym cyn i'r Senedd gael cyfle i gytuno arnynt neu i'w trafod, ac felly pe baech chi'n rhoi unrhyw wybodaeth ymlaen llaw i ni am unrhyw beth y gallech chi fod yn ei wneud, byddai'n ddefnyddiol iawn.

Mi wnaf i ddechrau efo eitem 8, rheoliadau ynglŷn â theithio rhyngwladol. Mi gefnogwn ni'r rheoliadau yma, fel rydan ni wedi'i wneud bob tro wrth i swyddogion dderbyn ac ymateb i dystiolaeth newydd am y lefel risg mewn perthynas â theithio i Gymru o wahanol wledydd a thiriogaethau rhyngwladol. Felly, mi fyddwn ni'n pleidleisio dros y rheoliadau hynny, ac felly hefyd eitem 9, y rheoliadau sy'n gosod gofynion ar fanwerthwyr i gryfhau eu hasesiadau risg a chamau gwarchod y cyhoedd. Dwi'n croesawu hynny, ac y croesawu'r ymgynghori sydd wedi bod efo cynrychiolwyr busnes, ac ati, ond ar ddiwedd y dydd, mater o ddyrchafu egwyddorion gwarchod iechyd y cyhoedd sydd yn fan hyn. 

Mae'r rheoliadau hefyd yn tynhau rheolau i sicrhau bod ysgolion a sefydliadau addysg bellach ddim yn caniatáu i fyfyrwyr fynychu. Eto, dwi'n credu o dan yr amgylchiadau mai dyma'r cam cywir, a bod cyfiawnhad dros wneud hyn, ond a gaf i atgoffa, fel mae eraill wedi wneud—fel mae fy nghyd-Aelod Plaid Cymru, Siân Gwenllian, wedi wneud—mae'n rhaid i'r amgylchiadau yma weld llawer cryfach a chliriach arweiniad gan y Llywodraeth i awdurdodau lleol ac ysgolion i sicrhau bod darpariaeth addysg o bell a dysgu o bell yn cael ei chefnogi a'i hwyluso? Mae yna enghreifftiau gwych o arloesi yn mynd ymlaen gan athrawon ac ysgolion unigol, ond dwi'n gwybod bod yna ddiffyg cysondeb difrifol hefyd.

Yn fwy cyffredinol, ac wrth edrych ymlaen—bachu ar y cyfle yma i edrych ymlaen—at y rheoliadau nesaf a'r penderfyniadau nesaf ar gyfyngiadau, dwi ddim yn meddwl bod pobl yn disgwyl llacio mawr yn fuan, oherwydd bod y sefyllfa yn dal yn ddifrifol efo'r feirws. Ond, dwi'n gwneud fy apêl arferol ar y Llywodraeth i ystyried beth all gael ei wneud i adlewyrchu'r pwysau ar bobl a'r effaith mae'r cyfyngiadau yn eu cael yn benodol ar eu lles a'u hiechyd meddwl nhw, a lle mae yna gyfleon i ganiatáu mwy o gyfarfod neu ymarfer corff i bobl fod yn gwmni a chefnogaeth i'w gilydd yn yr awyr agored, plis ystyriwch sut y gall hynny gael ei ganiatáu yn ddiogel.

Galwaf ar y Gweinidog i ymateb.

Diolch. Hoffwn ddiolch i Gadeirydd y pwyllgor deddfwriaeth a chyfiawnder am ei adroddiad ar waith craffu'r pwyllgor, ac fel arfer, byddwn yn rhoi sylw, fel y nododd, i bob un o'r meysydd, i sicrhau y caiff y gyfraith ei datgan yn gywir. Fel y dywedais, rwy'n credu ei fod bob amser yn swyddogaeth ddefnyddiol, yn enwedig o ystyried ein bod yn gorfod deddfu'n rheolaidd drwy gydol y pandemig.

Hoffwn groesawu Angela Burns yn ôl i'w swydd yn Weinidog iechyd a gofal cymdeithasol yr wrthblaid. Ymdriniaf â'i chwestiynau—. Dechreuaf gyda theithio rhyngwladol, oherwydd bob wythnos rydym yn adolygu trefniadau teithio rhyngwladol ar sail pedair gwlad. Mae Gweinidogion o bob un o'r Llywodraethau cenedlaethol datganoledig, ynghyd â Gweinidogion y DU, swyddogion a'r prif swyddog meddygol, yn edrych ar y dystiolaeth o ran lle yr ydym ni arni, ac mae'r darlun newidiol nid yn unig o'r sefyllfa o'i chymharu â gwledydd eraill, ond yn enwedig o ran amrywiolion newydd, wedi arwain at newid sylweddol mewn trefniadau teithio rhyngwladol. Hoffwn allu rhoi rhybudd cynharach iddi ynghylch yr hyn sy'n debygol o godi, ond nid wyf mewn sefyllfa i wneud hynny gan fod hon yn dal i fod yn sefyllfa hynod ddeinamig. Rydym yn cyfarfod bob wythnos. Bron bob tro mae'n rhaid i ni wneud penderfyniadau gyda'r gwaith papur a ddarperir a'r sgyrsiau sy'n digwydd mewn cyfnod byr iawn. Felly, er fy mod yn deall y cais am wybodaeth ymlaen llaw, nid wyf yn credu, yn ymarferol, y gallwn wneud hynny, ac nid wyf yn credu y bydd unrhyw Weinidog arall, boed hynny yn Llywodraeth y DU, gweinyddiaethau'r Alban neu Ogledd Iwerddon mewn sefyllfa i wneud hynny chwaith. Rydym ni'n gwneud dewisiadau. Rydym yn eu gwneud cyn gynted â phosibl. Yna darperir datganiadau rheolaidd, a byddwn yn parhau i'ch diweddaru, tra bo'n rhaid i ni ddiwygio'r rheoliadau mor aml.

O ran y cwestiwn ehangach a ofynnodd am y dyfalu ynghylch gwaharddiadau teithio a gwestai cwarantin ac ati, mae arnaf ofn na allaf fod yn gyfrifol am friffio gan Lywodraethau eraill yn y DU. Rwyf wedi gweld straeon yn y wasg ac rwyf wedi clywed sylwadau gan Weinidogion eraill mewn Llywodraethau eraill nad ydynt yn faterion y bu trafodaeth gyda mi yn eu cylch, ac nad ydynt yn faterion y mae swyddogion wedi cael eu briffio'n briodol yn eu cylch chwaith. Rwyf wedi'i gwneud hi'n glir fy mod eisiau i hynny gael ei wneud yn iawn, fel y dylai gael ei wneud, rhwng ein swyddogion, ac i'r sgwrs a fydd wedyn yn digwydd ar lefel weinidogol gael ei llywio gan gyfnewid gwybodaeth yn briodol rhwng swyddogion. Ar y naill law, oherwydd y sefyllfa yr ydym ni ynddi ac y mae rhannau eraill o'r byd ynddi, nid yw teithio rhyngwladol yn sylweddol ar hyn o bryd beth bynnag. Fodd bynnag, ni fyddai ond yn cymryd ychydig o deithio i amrywiolion sy'n peri pryder ddod i'r wlad. Rydym ni wedi gweld hynny, er enghraifft, gyda'r nifer gymharol fach o bobl ag amrywiolyn De Affrica ledled y DU, ond mae hynny ynddo'i hun yn broblem, ac mae'n ein hatgoffa pam y mae angen inni barhau i siarad a gweithio cyn belled ag y bo modd ar sail pedair gwlad, a pham y mae angen inni gael perthynas briodol ac adeiladol â Llywodraeth Gweriniaeth Iwerddon hefyd.

O ran pwyntiau ehangach Rhun ap Iorwerth, o ran darpariaeth addysg o bell, credaf fod y Senedd newydd gael cyfle i gwestiynu a chael rhai atebion i gwestiynau gyda'r Gweinidog addysg, a chwestiynau ehangach am ddarparu dysgu o bell, oherwydd mae arnaf ofn ein bod yn annhebygol o weld tarfu ar ddysgu wyneb yn wyneb yn dod i ben ar ddiwedd y cyfnod adolygu hwn. Rydym ni wedi gwneud hynny'n glir iawn ymlaen llaw, ond wrth gwrs byddwn yn parhau i edrych ar yr hyn sy'n bosibl ei wneud o ran darpariaeth addysg o bell, tra byddwn yn chwilio am gyfnod pan ellir dychwelyd at rywfaint o ddysgu wyneb yn wyneb, ac mae trafodaethau'n mynd rhagddynt yr ydym yn gobeithio eu cwblhau gyda CLlLC ac arweinwyr undebau athrawon ac undebau addysg eraill yn hynny o beth.

O ran eich pwynt ehangach am y cyfyngiadau ehangach, nad wyf yn credu eu bod yn destun y pleidleisiau heddiw, ond, wrth gwrs, bydd y Prif Weinidog yn cadarnhau'r rheini ddydd Gwener yr wythnos hon unwaith y bydd y Cabinet wedi cwblhau'r rheini. Rydym bob amser yn edrych ar gyfleoedd i ystyried lle y gallem wneud newidiadau'n ddiogel, ond rwyf eisoes wedi dweud na ddylai neb ddisgwyl unrhyw newid sylweddol, o ystyried faint o bryder sydd yna, o ran faint o bwysau sydd ar ein GIG, gyda chapasiti o 140 y cant mewn gofal critigol heddiw, ond hefyd, er gwaethaf y newyddion da iawn bod pob ardal awdurdod lleol yng Nghymru wedi gweld gostyngiad yn nifer yr achosion o'r coronafeirws yn yr adroddiad heddiw, y sefyllfa o hyd yw tua 216 o achosion fesul 100,000, sy'n dal yn gymharol uchel. Felly, rydym yn symud i'r cyfeiriad cywir ond mae angen cynnydd pellach arnom ni i gyd cyn y gallwn ni wneud dewisiadau mwy sylweddol ynghylch llacio llawer mwy sylweddol yn y dyfodol. Gyda hynny, gofynnaf i'r Aelodau gefnogi'r rheoliadau sydd ger ein bron heddiw.

Daeth y Dirprwy Lywydd i’r Gadair.

Diolch yn fawr iawn, Gweinidog, a diolch i David Melding am gamu i'r adwy, tra oedd gennyf broblemau technegol.

Y cynnig yw derbyn y cynnig o dan eitem 8. A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? Nac oes. Felly, yn unol â Rheol Sefydlog 12.36, derbynnir y cynnig hwnnw.

Derbyniwyd y cynnig yn unol â Rheol Sefydlog 12.36.

Y cynnig yw derbyn y cynnig o dan eitem 9. A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? [Gwrthwynebiad.] Rwy'n gweld gwrthwynebiad i'r cynnig o dan eitem 9 ac felly, byddwn yn pleidleisio ar hwnnw pan ddeuwn i'r cyfnod pleidleisio.

Gohiriwyd y pleidleisio tan y cyfnod pleidleisio.

Yr eitem nesaf ar ein hagenda yw cynnig o dan Reol Sefydlog 12.24 i drafod eitemau 10 ac 11 gyda'i gilydd, ond eto gyda phleidleisiau ar wahân. Felly, yn unol â Rheol Sefydlog 12.24, cynigiaf y dylid grwpio'r ddau gynnig o dan eitemau 10 ac 11 i'w trafod ond gyda phleidleisiau ar wahân. A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? Nac oes.