Byddaf yn cefnogi'r Llywodraeth y prynhawn yma, a hefyd yn cefnogi'r Llywodraeth pan ddaw'r ddeddfwriaeth sylwedd ger ein bron yr wythnos nesaf. Yn un o'r Gweinidogion a gyflwynodd ddeddfwriaeth frys, rwyf wedi ystyried hyn o ddifrif, oherwydd mae'n fecanwaith na ddylid ond ei ddefnyddio pan fydd yr amgylchiadau'n mynnu hynny. Cawsom wybod heddiw ein bod wedi colli mwy o bobl i COVID yn ystod yr wythnos ddiwethaf nag a wnaethom ni ar unrhyw adeg arall yn y pandemig. Byddai wedi bod yn anghyfrifol pe na bai'r Llywodraeth wedi cymryd y camau hyn, heb gyflwyno'r ddeddfwriaeth hon na chynnal y ddeddfwriaeth yn y ffordd y mae'n bwriadu gwneud.

Fel eraill, rwyf eisiau gweld yr etholiad yn cael ei gynnal ar 6 Mai. Rwyf wedi gwneud y pwynt hwn nifer o weithiau mewn gwahanol ddadleuon ac mewn cwestiynau. Rwy'n credu ei bod hi'n bwysig bod y Senedd hon yn cael ei hadnewyddu a'i hadfywio. Mae angen mandad ar bob Llywodraeth, ond mae angen mandad newydd arnom ni i gyd, ac, fel Mike Hedges, hoffwn weld y Llywodraeth yn cyflwyno gwelliant yng Nghyfnod 2 yn mynd yn ôl i dymhorau pedair blynedd, yn hytrach na pharhau â'r tymor pum mlynedd presennol.

Ond mae gennyf i dri chwestiwn yr hoffwn eu gofyn i'r Gweinidog wrth gefnogi'r Llywodraeth y prynhawn yma. Y pwynt cyntaf yw tryloywder a bod yn agored. Mae'n iawn ac yn briodol bod pob Aelod yn ymwybodol o'r meini prawf y bydd y Llywodraeth yn eu defnyddio wrth ddod i gasgliadau ar hyn. A fydd y Llywodraeth yn edrych ledled Cymru ar y rhif R, ar nifer yr achosion? A fydd materion yn ymwneud â thwf neu ddirywiad y pandemig mewn gwahanol rannau o'r wlad? Er enghraifft, ym Mlaenau Gwent, mae'r niferoedd wedi bod yn gostwng dros yr wythnosau diwethaf, ond nid yw hynny yr un fath â Sir y Fflint na Wrecsam, lle maen nhw wedi bod yn cynyddu mewn termau cymharol. Felly, beth yw'r meini prawf y bydd y Llywodraeth yn eu defnyddio er mwyn penderfynu a ellir cynnal etholiad yn ddiogel?

Roedd y pwyntiau a wnaeth Rhun ap Iorwerth hefyd yn gwbl hanfodol, oherwydd mae gan y Llywodraeth ddyletswydd i sicrhau bod etholiad yn cael ei gynnal yn ddiogel, ond mae dyletswydd arni hefyd i sicrhau bod yr etholiad yn ddemocrataidd ac yn deg. Gwyddom i gyd ac rydym ni i gyd yn cydnabod, rwy'n credu, a ninnau'n Aelodau, fod gennym ni fantais gan ein bod ni eisoes wedi cael cyfnod yn y swydd, ac y bydd gan y prif bleidiau fanteision pellach sef adnoddau a fydd yn eu galluogi i ymladd etholiad electronig, ar-lein, mewn ffordd na all pleidiau llai, a byddai ymgeiswyr unigol yn ei chael yn anoddach. Mae'n bwysig bod yr etholiad nid yn unig yn ddiogel, ond yn deg, yn rhydd ac yn ddemocrataidd, ac mae angen inni ddeall beth yw'r meini prawf i'r Llywodraeth o ran dod i'w chasgliadau o ran democratiaeth, o ran tegwch, yn ogystal ag o ran diogelwch.

Byddwn hefyd, felly—. Mae'r ail gwestiwn o ran amserlen. Mae nifer o Aelodau wedi awgrymu bod angen i ni adael y penderfyniad hwn mor hir â phosibl, ac mae gennyf gydymdeimlad â hynny. Ond rwy'n credu hefyd bod angen i ni ddeall beth sydd gan y misoedd nesaf i'w gynnig i bobl. A hoffwn ddeall gan y Llywodraeth pryd y mae hi'n bwriadu neu pryd y mae hi'n credu y gall hi wneud rhai penderfyniadau ar y materion hyn. Beth yw'r amserlen ar gyfer dod i benderfyniad ar y materion hyn? Sut y bydd yn pennu'r amserlen honno, a phryd y gallwn ni ddisgwyl bod yn rhan o'r ymgynghoriad a'r sgwrs honno?

A'r cwestiwn olaf yw hwn, Gweinidog: mewn etholiad diogel, mewn etholiad teg ac mewn etholiad democrataidd, mae'n bosibl gwneud pethau'n wahanol. Er enghraifft, rydym ni wedi clywed grŵp cynllunio'r etholiad yn dweud y byddai'n well ganddynt gyfrif y diwrnod ar ôl yn hytrach na dros nos, a chytunaf â hynny. Ond pe baem yn defnyddio peiriannau cyfrif pleidleisiau etholiadol, fel y defnyddiwyd yn yr Alban ac sy'n cael eu defnyddio mewn mannau eraill, yna gallem ymdrin â'r materion hyn mewn ffordd fwy amserol ond gan ddefnyddio llai o adnoddau hefyd. Ac rwy'n credu hefyd fod angen i ni edrych ar bleidleisio ar ddydd Sul neu benwythnos, etholiadau aml-ddiwrnod, ac edrych ar wahanol ffyrdd o gynnal ein democratiaeth. Mae ein democratiaeth yn beth gwych a gwerthfawr. Gwelsom sut y cafodd democratiaeth ei gohirio yn 2001 o ganlyniad i glwy'r traed a'r genau, ac roedd hynny'n angenrheidiol a'r penderfyniad cywir. Byddwn yn cefnogi, rwy'n credu—y byddai dwy ran o dair o'r Aelodau yma'n cefnogi oedi, pe baem yn gallu deall pam yr oedd yr oedi hwnnw'n digwydd, a phe baem yn egluro i'r bobl yr ydym yn ceisio eu cynrychioli pam y mae'r oedi hwnnw'n digwydd. Ond mae angen i ni wneud hynny hefyd mewn ffordd sy'n dryloyw, sy'n agored ac sy'n atebol, a phryd y gallwn ni sicrhau y caiff ein democratiaeth werthfawr ei diogelu a'i dyfnhau. Diolch.