Part of the debate – Senedd Cymru am 4:04 pm ar 27 Ionawr 2021.
Mae'r pandemig coronafeirws wedi cael effaith eithafol ar ein systemau iechyd a gofal. Nid yn unig y mae amseroedd aros am driniaethau wedi ymestyn yn sylweddol, ond rydym hefyd wedi gweld llai o bobl yn gofyn am gymorth am eu bod yn ofni dal clefyd sydd wedi lladd miliynau o bobl dros y 12 mis diwethaf. Felly, er bod y clefyd wedi effeithio ar bob gwasanaeth, mae'n cael ei deimlo'n fyw iawn yn y gwasanaethau strôc.
Strôc yw un o'r prif achosion marwolaeth ac un o brif achosion anabledd ymhlith oedolion yng Nghymru. Bob blwyddyn, mae tua 7,500 o bobl yng Nghymru yn marw o strôc. Diolch byth, mae miloedd yn fwy na hynny'n goroesi, ac eto cânt eu gadael gydag anableddau sy'n cyfyngu ar eu bywydau, cyflyrau sy'n gofyn am lawer iawn o ofal a chymorth. A chredir bod ychydig dros 2 y cant o boblogaeth Cymru yn oroeswyr strôc, sef oddeutu 66,000 o bobl sydd angen gwasanaethau fel adsefydlu a chymorth iechyd meddwl.
Cyn y pandemig, roedd y gwasanaethau hyn eisoes yn ei chael hi'n anodd diwallu anghenion goroeswyr, ond ers i'r coronafeirws ledaenu yn y wlad hon, nid yw tua dwy ran o dair o oroeswyr wedi cael digon o ofal a chefnogaeth. Nid yw'n syndod, felly, fod dros ddwy ran o dair o oroeswyr mewn arolwg o oroeswyr strôc a'u gofalwyr wedi teimlo gorbryder neu iselder ysbryd, a bod bron i chwech o bob 10 gofalwr yn teimlo eu bod wedi'u llethu neu'n methu ymdopi—prin fod hynny'n syndod pan fydd hanner yr holl apwyntiadau wedi'u canslo. Nid oeddem yn gwneud yn wych cyn y pandemig, ond bellach mae gennym gyfle i adeiladu nôl yn well.
Rhaid inni gael cynllun cyflawni newydd ar gyfer strôc, a rhaid i'r cynllun newydd roi diwedd ar yr amrywio rhanbarthol sydd wedi bodoli ers cyflwyno'r cynllun cyflawni diwethaf. Ond yn bwysicach na hynny, rhaid inni sicrhau ein bod yn canolbwyntio ar weithredu argymhellion y grŵp trawsbleidiol ar strôc er mwyn ad-drefnu ein hunedau presennol yn unedau strôc hyper-acíwt. Rwy'n annog yr Aelodau i gefnogi hyn drwy gefnogi'r cynnig. Diolch yn fawr.