Gall llifogydd fod yn ddigon dinistriol pan fo'n digwydd unwaith i gymuned—y glanhau, y costau uchel, y cwmnïau yswiriant sy'n aml yn dod o hyd i fylchau yn y  polisi ac yn rhy aml yn gwrthod talu—ond agwedd arall yr hoffwn dynnu sylw ati yw'r effeithiau seicolegol y mae llifogydd yn eu cael ar y rhai y mae'n effeithio arnynt. Ym mis Chwefror y llynedd, cafodd trigolion Stryd Edward yn Ystrad Mynach eu deffro ynghanol y nos gan gymydog a oedd wedi sylwi ar y dŵr yn codi. Roedd llawer o'u ceir eisoes wedi'u dinistrio. Hanner awr yn ddiweddarach, roedd y dŵr wedi mynd i mewn i'w cartrefi. Ymwelais â'r trigolion yr wythnos honno, ac rwyf wedi bod yn ôl ychydig o weithiau ers hynny, a gallaf ddweud wrthych nad dicter neu rwystredigaeth yn unig y mae rhai o'r trigolion yn ei deimlo, ond ofn. Bob tro y mae'n bwrw glaw yn drwm, bob tro y cânt eu deffro yn y nos gan law ar y to, maent yn dechrau poeni: 'Beth os yw'n digwydd eto?'

Fis Chwefror diwethaf, ysgrifennais at y Dirprwy Weinidog gwasanaethau cymdeithasol i ofyn a ellid darparu cymorth cwnsela i blant yr effeithiwyd arnynt gan y llifogydd. Wrth gwrs, yn fuan wedi hynny, daeth y pandemig ac amharwyd ar drefn arferol yr ysgolion, ond ynghanol COVID, hoffwn i bawb ohonom gofio bod yn rhaid i breswylwyr yr effeithiwyd arnynt gan y llifogydd ym mis Chwefror aros gartref yn y tai hynny lle nad oeddent yn teimlo'n ddiogel. Mae hynny'n effeithio ar oedolion a phlant fel ei gilydd. Felly, pan soniwn am yr angen am well darpariaethau iechyd meddwl mewn ymateb i COVID—cam rwy'n ei gefnogi'n llwyr—gadewch inni gofio hefyd fod llawer o effeithiau'r llifogydd yn dal i loetran yn y cefndir.

Rwy'n croesawu'r ffaith ein bod yn cael y ddadl hon. Byddwn yn ychwanegu at ein cynnig. Byddwn yn galw am ailasesiad sylfaenol gan y Llywodraeth o'r ffordd y dylai wneud mwy na dim ond ymateb i lifogydd, a cheisio eu hatal, a dysgu gwersi. Mynegodd y trigolion yn Ystrad Mynach bryderon wrth y cyngor ar sawl achlysur, ond ni chawsant eu clywed. Nid oedd amddiffynfeydd rhag llifogydd a allai fod wedi diogelu eu cartrefi yn eu lle mewn pryd. Dosbarthwyd bagiau tywod yn hytrach na gwneud yn siŵr fod draeniau heb eu blocio. Ddirprwy Lywydd, mae eu stori'n debyg i straeon ar strydoedd ledled Cymru, strydoedd sydd wedi dioddef llifogydd o'r blaen ac sydd, a bod yn onest, yn llawn o drigolion sy'n arswydo y gallai ddigwydd eto bob tro y mae'n bwrw glaw. Felly, rwy'n cefnogi'r galwadau am ymchwiliad a hoffwn annog y Llywodraeth ymhellach i gofio'r angen am gwnsela. Nid yw hynny wedi diflannu.