Part of the debate – Senedd Cymru am 5:39 pm ar 2 Chwefror 2021.
Diolch, Dirprwy Lywydd. Fel y soniwyd, cawsom dystiolaeth gan y Cwnsler Cyffredinol ar y Gorchymyn arfaethedig ar 14 Rhagfyr 2020, ac fe wnaethom gyhoeddi ein hadroddiad ar 14 Ionawr 2021. Fel cefndir i'r Gorchymyn drafft hwn, ac i roi rhywfaint o gyd-destun, sydd wedi ei amlinellu yn rhannol gan y Cwnsler Cyffredinol, bydd yr Aelodau yn gwybod bod Deddf yr Undeb Ewropeaidd (Ymadael) 2018 wedi rhoi pwerau i Weinidogion y DU a Gweinidogion Cymru wneud rheoliadau i ddiwygio cyfraith yr UE a gedwir, boed yn deillio o ddeddfwriaeth sylfaenol neu is-ddeddfwriaeth ddomestig, neu, yn wir, o ddeddfwriaeth uniongyrchol yr UE, er mwyn cywiro diffygion yng nghyfraith yr UE a gadwyd a allai godi ar ôl ymadawiad y DU â'r UE. Felly, cyn i'r Bil ymadael â'r UE ddod yn Ddeddf, yn y cytundeb rhynglywodraethol rhwng Llywodraethau'r DU a Chymru, ymrwymodd Llywodraeth y DU i beidio â gweithredu mewn meysydd datganoledig heb gytundeb Gweinidogion Cymru.
Rhoddodd Rheol Sefydlog 30C broses hysbysu ar waith, lle byddai Gweinidogion Cymru yn rhoi gwybod i'r Senedd am reoliadau a wneir gan Weinidogion y DU mewn meysydd datganoledig o dan Ddeddf 2018. Wrth graffu ar y datganiadau hyn, daethom yn ymwybodol y crëwyd swyddogaethau cydamserol a chydredol a mwy o ganlyniad i Lywodraeth y DU yn deddfu mewn meysydd datganoledig, gan arwain atom yn pryderu ynghylch lleihau cymhwysedd deddfwriaethol y Senedd, er mewn meysydd cul iawn yn aml. Erbyn hyn, mae'r Cwnsler Cyffredinol wedi ymdrin â mater y swyddogaethau cydamserol, ond hoffwn i amlinellu bod y rhain yn swyddogaethau y caiff Gweinidogion Cymru a Gweinidog y Goron eu harfer mewn cysylltiad â Chymru gan weithredu'n annibynnol ar ei gilydd—hynny yw, mae gan y ddau yr un pŵer. Felly, yn achos pŵer cydredol a mwy, cyn y gall Gweinidog y Goron arfer y pŵer, mae angen cydsyniad Gweinidogion Cymru.
O dan Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006, ni chaiff y Senedd ddileu nac addasu ochr Gweinidogion y DU o swyddogaeth gydredol heb gydsyniad Gweinidog y Goron. Felly, po fwyaf o swyddogaethau cydamserol a gaiff eu creu, y mwyaf o bethau sy'n mynd y tu hwnt i gymhwysedd deddfwriaethol y Senedd, gan na all y Senedd addasu na dileu ochr Gweinidog y Goron o'r swyddogaethau cydamserol hynny.
Felly, mae'r Gorchymyn sydd gerbron y Senedd heddiw, yn ogystal â chywiro gwallau yn Neddf 2006, sydd wedi eu disgrifio gan y Cwnsler Cyffredinol, yn dileu'r cyfyngiadau newydd hyn ar gymhwysedd deddfwriaethol y Senedd. Felly, rydym yn croesawu'r Gorchymyn yn fawr. Fodd bynnag, fe wnaeth ein hadroddiad fynegi gobaith y dylid gwneud unrhyw gywiriadau i'r llyfr statud yn y dyfodol yn y chweched Senedd drwy ddeddfwriaeth Llywodraeth Cymru.
Fe wnaethom ddau argymhelliad yn ein hadroddiad ac rydym yn croesawu ymateb y Cwnsler Cyffredinol yn ei lythyr atom ar 20 Ionawr 2021, y mae wedi cyfeirio ato. Felly, rydym yn cydnabod y bydd angen Gorchymyn adran 109 arall o ganlyniad i Ddeddf yr Undeb Ewropeaidd (Perthynas yn y Dyfodol) 2020, ac rydym yn ddiolchgar bod y Cwnsler Cyffredinol wedi nodi y bydd yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i ni am y datblygiadau hynny. Diolch, Dirprwy Lywydd.