3. Datganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Y Wybodaeth Ddiweddaraf am Frechiadau COVID-19

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:20 pm ar 2 Chwefror 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rhun ap Iorwerth Rhun ap Iorwerth Plaid Cymru 3:20, 2 Chwefror 2021

Diolch yn fawr iawn, Llywydd, a diolch am y datganiad. Dwi'n blês iawn i weld y tir sydd wedi cael ei ennill, yn sicr, o ran y broses frechu yng Nghymru. Mae yna dimau o frechwyr brwd iawn ym mhob cwr o'r wlad, ac dwi'n clywed adroddiadau positif iawn o'r profiad mae pobl yn ei gael wrth gael y brechiad yma. Mae hynny, wrth gwrs, i'w groesawu.

Gwnaf i ofyn cwestiwn cyntaf yn deillio o hynny. Efo pethau'n mynd yn dda ar hyn o bryd—ac dwi'n cytuno'n llwyr efo sylwadau'r Gweinidog mai supply ydy'r broblem, nid pobl i wneud y brechu ar hyn o bryd—o ystyried bod y Novavax a Janssen yn dod tuag atom ni'n fuan iawn, ydy o'n fwriad gan y Llywodraeth i symud ymlaen y targed ar gyfer brechu'r boblogaeth gyfan? Erbyn hyn, dwi'n meddwl y gallwn ni drio bod yn fwy uchelgeisiol, mewn difri, ac mae hynny'n nodyn positif, dwi'n meddwl, i'w daro yn fan hyn.

Er bod pethau'n mynd yn lled dda, mae yna bryderon o hyd—pryderon ynglŷn â'r mix o Pfizer ac AstraZeneca rydyn ni'n ei gael yma yng Nghymru. Wrth gwrs, mi fyddai'n haws pe bai gennym ni fwy o'r brechlyn sy'n haws i'w ddefnyddio. Felly, gaf i ofyn yr un cwestiwn â dwi'n gofyn bob wythnos? Plîs, gawn ni'r data ar faint o ba frechlyn sy'n cael ei rannu i bob gwlad a phob rhan o Gymru, yn ysbryd bod yn dryloyw, er mwyn gallu adnabod unrhyw broblemau yn y system? Dwi'n gwybod bod y Gweinidog wedi awgrymu'r wythnos diwethaf ei fod o rŵan yn cytuno y byddai'n ddefnyddiol cael hynny, a'i fod o am drio cael y data. Gawn ni ddiweddariad, os gwelwch yn dda?

Gaf i hefyd apelio ar y Llywodraeth i beidio gwahodd pobl i amau'r ffigyrau drwy fethu â bod yn gwbl agored yn y datganiadau rydych chi'n eu gwneud? Rydyn ni'n cofio'r Llywodraeth yn dweud eu bod nhw ychydig yn brin o'r targed o 70 y cant o bobl dros 80; wel, 52.8 y cant oedd y ffigwr, ac mae hynny'n dipyn mwy nag ychydig yn brin. Byddwch yn dryloyw yn y ffordd mae'r ffigyrau yn cael eu datgan.

Yn yr un ffordd eto, rydyn ni'n gweld y comisiynydd pobl hŷn, er enghraifft, yn gorfod pwyntio allan ei bod hi'n bryderus iawn bod chwarter y bobl mewn cartrefi gofal yn dal ddim wedi cael y brechiad. Dydy'r ffigyrau ynglŷn â lle rydyn ni arni ddim yn y datganiad, ddim yn yr wybodaeth sydd hawsaf i'w chanfod gan y cyhoedd, yn y diweddariad ar y broses frechu. Byddwch upfront ynglŷn â'r ffigyrau yma fel ein bod ni'n gallu gweld lle rydyn ni arni. Mae yna ddigon o newyddion da i ganolbwyntio arno fo. Gadewch i ni weld lle mae'r problemau hefyd, ac i bawb gael gweld lle mae'r problemau.

Un cwestiwn gen i, os gaf i, yn benodol ynglŷn â staff gwasanaeth ambiwlans ar y rheng flaen. Mae'n bryder bod yna nifer sylweddol, o bosibl, ddim wedi bod yn fodlon derbyn y brechiad. A gaf i eich sylwadau chi ynglŷn â'r pryderon sydd wedi cael eu codi bod hynny yn gallu rhoi'r cleifion mewn perygl? Beth ydy barn y Llywodraeth ar hynny?

A chwestiwn y gwnes i ofyn yr wythnos diwethaf, a ches i ddim ateb iddo fo: mae'r dechnoleg mRNA yn dechnoleg newydd. Mae'r gofynion storio ac ati yn golygu bod angen math newydd o isadeiledd. Mae'n bosib iawn y byddwn ni'n mynd yn fwy a mwy dibynnol ar y dechnoleg frechu newydd yma, o bosibl i ddelio efo variants newydd, ac yn y blaen. Beth ydy'r ystyriaeth sy'n cael ei rhoi rŵan i fuddsoddi mewn isadeiledd y bydd yn ei gwneud hi'n haws i handlo'r math yma o frechlyn? Achos, fel dwi'n dweud, mae'n bosibl iawn y byddwn ni'n dibynnu llawer mwy arno fo mewn blynyddoedd i ddod.