Part of the debate – Senedd Cymru am 5:24 pm ar 2 Chwefror 2021.
Byddwn ni'n cefnogi'r rheoliadau diwygio cyntaf a'r olaf. Rydym hefyd yn cydnabod yr effaith fuddiol ar y rhan fwyaf o fusnesau bach y rheoliad diwygio arfaethedig yn y canol. Fodd bynnag, rydym hefyd yn cydnabod bod ei gynigion ehangach i gynyddu'r dreth trafodiadau tir ar gyfer ail gartrefi yn berthnasol i lawer mwy na chartrefi gwyliau yn unig mewn nifer fach o ardaloedd lle mae galw mawr yn peri risg o ganlyniadau difrifol i ddarpariaeth tai yn ehangach ac mae busnesau hunanarlwyo cyfreithlon ledled Cymru eisoes wedi'u taro'n galed gan gyfyngiadau coronafeirws. Mae hyn yn niweidiol i filoedd o drigolion yn y sector rhentu preifat ac yn gwrth-ddweud amcanion Llywodraeth Cymru ei hun o ran pennu cyllidebau. Nid mesur iechyd cyhoeddus yw hwn, ac felly nid oes ganddo gyfiawnhad o'r fath am y rhesymau hyn. Mae hyn hefyd yn methu cydnabod yr effaith ariannol ar aelwydydd a busnesau sydd eisoes yn gorfod ymdopi ag effaith cyfyngiadau'r ymateb i coronafeirws sy'n newid yn gyflym. Nid yn unig y mae hyn yn faich annymunol ar y landlordiaid preifat hynny sy'n darparu tai i'r rhai na allant fforddio neu sy'n dewis peidio â phrynu ar adeg mor ansicr, mae'n ei gwneud yn anos i berchen-feddianwyr ail gam symud i gartref newydd ac felly rhyddhau stoc i brynwyr tro cyntaf. Mae'r gwelliant hwn unwaith eto'n anwybyddu'r realiti bod y rhan fwyaf o landlordiaid preifat yn landlordiaid gweddus heb lawer o eiddo, ac yn dibynnu arnyn nhw am eu costau byw eu hunain, sy'n darparu tai gwerthfawr i'r rhai na allant brynu neu nad oes angen iddyn nhw wneud hynny, gan ddefnyddio adnoddau cymdeithasol gwerthfawr sydd, wrth gwrs, yn brin. Byddai'n llesteirio gallu landlordiaid da i ehangu ac amrywio eu portffolio i ddiwallu'r angen hwnnw.
Ni ddylid trin eiddo prynu i osod yr un fath ag ail gartrefi, gan eu bod yn darparu ar gyfer enillwyr cyflogau isel nad ydyn nhw'n gallu prynu, a phobl leol, ymhlith eraill. O ystyried y sefyllfa economaidd bresennol, bydd pobl hefyd yn llai abl i brynu, ac felly mae tai'r sector rhentu preifat bellach yn wasanaeth mwy gwerthfawr fyth. Fel y dywedodd rhai landlordiaid gweddus yn sir y Fflint wrthyf yr wythnos diwethaf, 'Mae'r cyfyngiadau a osodir gan y Llywodraeth yn lleihau'n gyflym y stoc o eiddo rhent gweddus, fforddiadwy. Rydym wedi dysgu gwers galed eleni, felly byddwn ni'n dechrau'r broses o adleoli ein portffolio rhentu i Loegr. Mae'n benderfyniad trist, oherwydd mae'r ddau ohonom yn dod o gefndir Cymreig.'
Mae'r gwelliant hwn hefyd yn codi cwestiynau ynghylch yr effaith, er enghraifft, ar aelodau o'r offeiriadaeth a phersonél y lluoedd arfog y mae eu cyflogaeth yn gofyn iddyn nhw fyw mewn mannau eraill, ond sy'n ceisio prynu cartrefi yn eu cymunedau eu hunain. Byddwn o ganlyniad yn ymatal.