2. Datganiad a Chyhoeddiad Busnes

Part of the debate – Senedd Cymru am 2:33 pm ar 23 Chwefror 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Delyth Jewell Delyth Jewell Plaid Cymru 2:33, 23 Chwefror 2021

(Cyfieithwyd)

Hoffwn i ofyn am ddatganiad ynghylch brechu pobl ag anableddau dysgu a gofalwyr di-dâl. Ysgrifennais at y Prif Weinidog a'r Gweinidog iechyd bythefnos yn ôl, yn nodi'r sylfaen dystiolaeth ar gyfer blaenoriaethu brechu pobl ag anableddau dysgu sy'n byw mewn cartrefi gofal. Nid wyf wedi cael ateb i'r llythyr, er i'r Prif Weinidog newydd gadarnhau yn y Cyfarfod Llawn fod penderfyniad ar fin digwydd, o gofio bod y Gweinidog iechyd wedi cael y cyngor diweddaraf. Nawr, mae'n drueni mawr, Trefnydd, na fyddai wedi gallu gwneud y penderfyniad cyn ei ddatganiad ar frechiadau heddiw, gan y byddai hynny wedi rhoi cyfle i'r Aelodau graffu ar yr amgylchiadau sy'n gysylltiedig â'r digwyddiadau hyn. Hoffwn i wybod, er enghraifft, pam yr oedd angen i Lywodraeth Cymru aros am y cyngor, sydd fwy na thebyg wedi dod gan y Cyd-bwyllgor ar Frechu ac Imiwneiddio, pan oedd modd iddi symud meddygon yr heddlu yn unochrog i fyny i grŵp 2 heb gael cyngor newydd. Hoffwn i wybod hefyd pam y caniatawyd i'r grŵp hwn o bobl ag anableddau dysgu ddisgyn drwy'r bwlch yn y lle cyntaf, sy'n golygu ei bod wedi cymryd ymgyrch bwrpasol i wneud y penderfyniad cywir. 

Mae mater tebyg yn bodoli o ran gofalwyr di-dâl. Rwyf wedi siarad â staff ym mwrdd iechyd Aneurin Bevan a Chwm Taf, ac mae'r ddau fwrdd yn aros i gael arweiniad ar sut i nodi gofalwyr di-dâl fel y gallan nhw weithio gyda meddygon teulu i sicrhau eu bod yn cael y flaenoriaeth. Mae'n sicr bod hyn yn mynd at wraidd y rheswm pam mae angen inni gael cofrestr o ofalwyr di-dâl yng Nghymru. Mae'n dangos i ba raddau nad yw'r bobl hyn yn cael eu gwerthfawrogi nad oes gan y Llywodraeth ffordd hawdd o ddarganfod pwy ydyn nhw. Mae rhywbeth o'i le ynghylch y ffordd yr ydym ni'n trin y bobl anhunanol a dewr hyn. Felly, gobeithio y gall y Trefnydd bwyso ar y Gweinidog iechyd fod angen i'r materion hyn gael eu craffu yn y Senedd er mwyn sicrhau tryloywder, fel y gallwn ni fod yn sicr y bydd gwersi'n cael eu dysgu.