Mae gan addysg cydberthynas a rhywioldeb o ansawdd uchel ran hanfodol i'w chwarae o ran cynorthwyo dysgwyr i gydnabod perthnasoedd iach a diogel, a deall a datblygu parch at wahaniaethau rhwng pobl, a'r amrywiaeth o berthnasoedd a welwn yn cael eu hadlewyrchu o'n cwmpas mewn Cymru fodern. Nawr, bydd addysg cydberthynas a rhywioldeb yn galluogi ein plant a'n pobl ifanc yn raddol i ddatblygu dealltwriaeth o bwysigrwydd y perthnasoedd hynny drwy gydol eu hoes, gan ddechrau, wrth gwrs, gyda'n plant ieuengaf, gyda'u ffrindiau a'u teuluoedd, a chynnwys yr hyn sy'n gwneud perthynas hapus ac iach pan fyddan nhw'n hŷn. 

Yn ogystal, yr hyn sy'n wirioneddol bwysig i'w gydnabod yw bod y canllawiau drafft a gyhoeddwyd yn rhan o Gwricwlwm i Gymru yn glir iawn y dylid cynllunio'r cwricwlwm i ddiwallu anghenion dysgwr unigol ysgol. Yn rhan o hyn, dylid cynnal sgwrs barhaus â'r ysgol gyfan a thu hwnt, gan ymgysylltu â rhieni a gofalwyr a'r gymuned ehangach, a dylai gael ei lywio gan werthoedd ac ethos yr ysgol, yn ogystal â'i leoliad a'r cyffiniau. Felly, Suzy a Darren, ymhell o fod eisiau cwtogi dadl a thrafodaeth gyda rhieni, ein disgwyliad yw y bydd hynny yn digwydd. Dyma holl ethos y cwricwlwm newydd: ymgysylltu â rhieni, gofalwyr a'r gymuned ehangach ar ei ddatblygiad. Mae hynny'n berthnasol i bob maes, nid addysg cydberthynas a rhywioldeb yn unig. Suzy, byddwch chi'n gwybod nad wyf i eisiau neilltuo addysg cydberthynas a rhywioldeb ar gyfer y driniaeth ddeddfwriaethol benodol hon, gan fy mod i'n credu y bydd hynny'n cyfrannu at y naratif niweidiol y mae rhai pobl yn benderfynol o'i ddilyn bod addysg cydberthynas a rhywioldeb ychydig yn wahanol ac yn beryglus. Nid yw'n beryglus. Mae'n gwbl gefnogol i iechyd meddwl ein dysgwyr, eu lles, ac, fel y nododd Lynne Neagle, eu diogelwch yn y pen draw. Dyna pam rwy'n gobeithio y bydd pobl yn gwrthod y gwelliannau hynny.

Rwyf i hefyd yn gofyn i'r Aelodau wrthod gwelliannau 8 a 10. Fel yr wyf wedi'i amlinellu o'r blaen, mae canllawiau'r cwricwlwm yn glir iawn y dylid cynllunio cwricwlwm i ddiwallu anghenion dysgwyr unigol ysgolion, ac yn rhan o hyn, dylid cael y sgyrsiau parhaus hynny. Mae hynny'n cynnwys addysg cydberthynas a rhywioldeb.

Rwy'n gwrthod gwelliant 42. Nawr, rwy'n deall ac rwy'n cydnabod bod addysg cydberthynas a rhywioldeb yn codi materion cymhleth sy'n treiddio drwy ein holl fywydau. Mae'r Bil yn cynnwys darpariaethau i sicrhau bod addysg cydberthynas a rhywioldeb yn cael ei darparu mewn modd lluosog. Er enghraifft, mae newid yr enw i symud y pwyslais i ffwrdd o'r ochr ryw ohoni a'r pwyslais mawr iawn ar gydberthynas, yn dweud y cyfan y mae angen i chi ei wybod am ddull gweithredu'r Llywodraeth hon. Mae yna reswm y tu ôl i hynny. Mae'n dangos ehangder y pwnc a'r cysyniadau y dylid eu cynnwys. Sawl gwaith, pan wnaethom ni siarad mewn Senedd flaenorol am drais domestig, y gwnaethom ni sôn am yr angen i addysgu plant—unwaith eto, y bechgyn a'r merched—am beth yw perthynas iach, a beth yw ein cyfrifoldebau personol ein hunain o fewn perthynas i drin unigolion eraill â pharch?

Fel y dywed Darren, mae'n darparu ar gyfer cod, ac rwy'n derbyn eich pwynt, Darren. Nid wyf i wedi ei gwneud yn haws i mi fy hun. Pe byddai'r cod yma, efallai y gellid bod wedi osgoi rhai o'r pethau hyn, ac rwy'n derbyn hynny. Nid oes dim dianc rhag y peth. Nid wyf i wedi ei gwneud yn haws i mi fy hun. Ond rwy'n gobeithio, trwy gyflwyno'r gwelliannau yng Nghyfnod 2, sy'n rhoi cyfle i Aelodau'r Senedd—boed yn y Senedd hon, ond yn debygol, yr un newydd—bleidleisio ar y cod, y dylai roi sicrwydd nad ydym yn ceisio sleifio unrhyw beth drwodd yma, na bod yn ymrannol, na pheidio â bod yn gwbl dryloyw—. Fe fydd cyfle i'r Aelodau bleidleisio, craffu ar y cod hwnnw, a phleidleisio arno, ac os nad ydyn nhw'n cymeradwyo yr hyn sydd yn y cod hwnnw, yna bydd yr Aelodau hynny yn gallu pleidleisio yn ei erbyn. Felly, nid yw'r pŵer eithaf yma yn fy nwylo i, fel y Gweinidog presennol, nac yn wir yn nwylo Gweinidog y dyfodol. Bydd y pŵer gydag Aelodau'r Senedd.

Wrth gwrs, bydd hefyd yn ofynnol i'r cod fod yn briodol yn ddatblygiadol ar gyfer oedran y disgyblion. Rwy'n gwybod bod pobl yn dweud weithiau, 'Wel, sut gall hynny ddigwydd, oherwydd yn yr ystafell ddosbarth, bydd gennych chi blant ar wahanol gamau o'u datblygiad?' Mae gan ein hathrawon sgiliau gwahaniaethu da. Maen nhw'n gwneud hyn bob un dydd o'u bywydau gwaith. Mae angen i ni eu cynorthwyo i wneud hynny o fewn addysg cydberthynas a rhywioldeb, a dyna beth fydd y cod yno, a bydd y canllawiau statudol yno, i'w wneud.

O ran gwelliannau 20, 21 a 22, a fyddai'n caniatáu i ddysgwyr gael eu heithrio rhag derbyn addysg cydberthynas a rhywioldeb gan eu rhieni, mae gan rieni, wrth gwrs, ran ganolog i'w chwarae fel addysgwyr eu plant, ac nid oes dim yn y ddeddfwriaeth hon sy'n eu hatal rhag parhau i wneud hynny, ac i allu cael y sgyrsiau hynny gyda'u plant eu hunain. Ond rydym ni hefyd wedi dweud bod gan ysgolion swyddogaeth hefyd, ac rwy'n credu bod y swyddogaeth honno yn bwysicach nag erioed bellach. Mae gan ysgolion y potensial i greu amgylchedd diogel a grymusol i adeiladu ar ddysgu a phrofiadau ffurfiol ac anffurfiol y dysgwyr. Ac fel y dywedodd Lynne Neagle, weithiau, y plant y mae angen y cymorth hwn arnyn nhw fwyaf yw'r plant hynny nad ydyn nhw, am ba bynnag reswm, yn gallu cael y cymorth hwnnw gartref, ac mae'r ysgol yn dod yn bwysicach fyth wrth greu'r man diogel hwnnw iddyn nhw.

Rydym ni i gyd wedi dweud y prynhawn yma ei bod yn bwysig iawn bod plant yn cael dysgu am y pynciau hyn, ond yna mae rhai ohonom wedi dweud, 'Oni bai bod y rhieni'n penderfynu nad yw hynny'n wir.' Wrth i ni ystyried effaith COVID-19, des i'n ymwybodol yn ddiweddar o athro a ddaeth, wrth gynnal archwiliadau llesiant, yn ymwybodol o grŵp o ddynion ifanc a oedd wedi magu'r dewrder yn ystod gwyliau'r haf ac wedi bod yn ddigon dewr i gyfaddef i'r athro hwnnw eu bod wedi datblygu arfer pornograffi. Ac roedden nhw wedi estyn allan i'r athro hwnnw i allu mynegi eu gofidiau a'u pryderon ynglŷn â hynny, ac roedd yr athro hwnnw yn estyn allan, yn chwilio am gymorth i allu helpu'r dynion ifanc hynny o dan yr amgylchiadau hynny. Os oes ganddyn nhw'r dewrder i ddod ymlaen a siarad am y materion hynny, rwyf i'n credu bod yn rhaid i ni fod yn ddigon dewr i ymateb i hynny'n gadarnhaol, ac i sicrhau bod gan bob un o'n plant yr hawl i allu bod yn y man diogel hwnnw yn eu hysgolion i gael y cymorth yr ydym yn sôn amdano heddiw.

Darren, rydych chi'n sôn am hawliau, ac fe wnaeth Lynne Neagle hynny hefyd. Mae hwn yn sicr yn ddull gweithredu hawliau plant ar waith. Nawr, nid yw'r hawl i fynegi dewis o ran sut y dylid addysgu eich plant yn hawl absoliwt, ac mae'r Bil yn gwbl gydnaws â'r confensiwn Ewropeaidd ar hawliau dynol, gan gynnwys erthygl 2 ac erthygl 9.

Dirprwy Lywydd, rwy'n credu fy mod i wedi ymdrin â'r gwelliannau sydd wedi eu cyflwyno. Fel y dywedais i, rwy'n gobeithio y bydd yr Aelodau yn cefnogi gwelliant 40. Rwy'n gobeithio y bydd Suzy Davies yn derbyn fy sicrwydd ynglŷn â chynnwys iechyd mislif ac yn tynnu gwelliannau 2 a 4 yn ôl, ac rwy'n annog yr Aelodau i wrthod y lleill yn y grŵp. Diolch yn fawr.