Part of the debate – Senedd Cymru am 8:05 pm ar 2 Mawrth 2021.
Diolch yn fawr, Lywydd. Rwy'n falch iawn o gyflwyno gwelliant 31, sy'n gosod dyletswydd i hyrwyddo gwybodaeth a dealltwriaeth o Gonfensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau'r Plentyn a Chonfensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau Pobl ag Anableddau i'r rhai sy'n darparu addysgu a dysgu ar gyfer cwricwlwm a grëwyd o dan y Bil hwn. Bydd y ddyletswydd yn disgyn ar y cyd ar gyrff llywodraethu a phenaethiaid ysgolion a gynhelir a meithrinfeydd a gynhelir; ar berchenogion darparwyr addysg feithrin nas cynhelir a ariennir; ar y cyd ar yr athrawon sy'n gyfrifol am unedau cyfeirio disgyblion, pwyllgorau rheoli Unedau Cyfeirio Disgyblion a'r awdurdodau lleol sy'n gyfrifol am Unedau Cyfeirio Disgyblion; ac ar awdurdodau lleol wrth gomisiynu addysg heblaw mewn ysgol neu Uned Cyfeirio Disgyblion.
Hoffwn gofnodi fy niolch i'r Pwyllgor Plant, Pobl ifanc ac Addysg. Mae'r gwelliant hwn yn ymateb i argymhelliad 12 yn eu hadroddiad ar ddiwedd Cyfnod 1, i Lywodraeth Cymru ystyried sicrhau bod hawliau dynol, gan gynnwys hawliau plant, yn ddiogel yng Nghwricwlwm Cymru, ac mae hefyd yn berthnasol i adroddiad y pwyllgor ar hawliau plant yng Nghymru, a gyhoeddwyd fis Awst diwethaf. Hoffwn ddiolch yn ddiffuant iddynt am eu gwaith.
Mae hyn, rwy'n credu, yn welliant ystyrlon ac arloesol a fydd yn cael effaith wirioneddol ar ein plant a'n pobl ifanc ac yn rhoi amlygrwydd dyledus i'r confensiynau hyn yn y Bil. Dyma'r unig ddarpariaeth o'i bath yn y Bil, ac rwyf yn falch o roi i'r mater hwn yr amlygrwydd y mae'n ei haeddu. Ond mae'r gwelliant hwn yn fwy na geiriau 'braf eu cael' neu eiriau cynnes sy'n esgus cydnabod hawliau plant; ei fwriad yw hyrwyddo gwybodaeth a dealltwriaeth o hawliau'r confensiwn mewn staff addysgu fel y gallan nhw ddefnyddio hyn yn eu harfer dyddiol wrth gynllunio a chyflwyno eu cwricwlwm. Bydd y ddyletswydd yn gefnogol i'r staff hynny sy'n darparu addysgu a dysgu yn y cwricwlwm, gan helpu i roi iddynt yr wybodaeth a'r ddealltwriaeth sydd eu hangen arnyn nhw i brif ffrydio'r hawliau a ddiogelir gan y confensiynau i'w harfer addysgu bob dydd. Bydd yr wybodaeth honno hefyd yn helpu i gyflawni'r darpariaethau addysg cydberthynas a rhywioldeb a chrefydd, gwerthoedd a moeseg yn y Bil a phwysigrwydd iechyd a lles drwy'r cwricwlwm cyfan. Y ffordd allweddol y bydd hyn yn cael ei weld yn ymarferol yn ein hysgolion a'n lleoliadau fydd trwy ddysgu proffesiynol. Yn yr un modd â diwygio'r cwricwlwm yn gyffredinol, gallaf sicrhau'r Aelodau y bydd ymagwedd a chynnwys y dysgu proffesiynol a ddarperir i athrawon ac ymarferwyr eraill yn cael eu cyd-adeiladu.
Hoffwn, i gloi, Llywydd, ailadrodd y pwyntiau a wnaeth Suzy Davies yn ddiweddar yn y grŵp o welliannau a geisiodd ymdrin â chrefydd, gwerthoedd a moeseg. Conglfaen y ddeddfwriaeth hon yw dull 'plant yn gyntaf', gan gydnabod bod eu hawliau i addysg a'u hawliau yn gyffredinol mor bwysig. Hoffwn ddiolch i'r pwyllgor am eu hargymhelliad a'r gwaith yn y maes hwn. Heb gefnogaeth y pwyllgor a heb awydd a dycnwch y pwyllgor ar y pwynt hwn, nid wyf i'n credu y byddem wedi cyrraedd y gwelliant hwn heddiw. Felly, rwy'n ddiolchgar i'r pwyllgor am eu gwaith yn y maes hwn. Diolch.