Yr eitem nesaf, felly, yw'r datganiad busnes gan y Trefnydd. Dwi'n galw ar Rebecca Evans i wneud y datganiad hwnnw. Rebecca Evans.

Diolch, Llywydd. Nid oes unrhyw newidiadau i fusnes yr wythnos hon. Mae'r busnes drafft ar gyfer y tair wythnos nesaf wedi'i nodi yn y datganiad a chyhoeddiad busnes, sydd i'w weld ymhlith papurau'r cyfarfod sydd ar gael i'r Aelodau'n electronig.

Laura Jones.

Diolch. Diolch—'Prif Weinidog', roeddwn i bron â'ch galw chi—Llywydd. [Chwerthin.]

Pwy a ŵyr? 

Trefnydd, mae plant a phobl ifanc ledled Lloegr yn edrych ymlaen at ddychwelyd i'r ystafell ddosbarth o ddydd Llun nesaf. Yma yng Nghymru, mae'r rhan fwyaf o ddisgyblion ysgolion uwchradd yn y tywyllwch ynghylch pryd y byddant yn cael dychwelyd, ar wahân i'r ffaith na fydd hynny tan dymor yr haf. Nid yw Llywodraeth Cymru wedi ymrwymo y bydd plant yn dychwelyd i'r ysgol yn llawn-amser. Gweinidog, yn system rybuddio eich Llywodraeth eich hun, mae ysgolion i fod i aros ar agor i bob disgybl ar lefel rhybudd 4. Mae'r rhan fwyaf o ardaloedd y cynghorau yn bodloni eich meini prawf ar gyfer lefelau 2 neu 3, gyda lefel yr achosion yn debyg i'r rhai ar ddiwedd mis Medi. Gyda'r cynnydd cyflym o ran brechu a phrofion llif unffordd ar gyfer staff ysgol bellach, ni all llawer o deuluoedd ddeall pam mae ysgolion yn aros ar gau i'r rhan fwyaf o ddisgyblion. A allwch chi ddweud wrthym ni pryd y bydd y Gweinidog Addysg neu'r Prif Weinidog mewn sefyllfa i wneud datganiad clir a diamwys ynghylch ailagor ysgolion i bob disgybl? Diolch.

Rwy'n ddiolchgar am y cyfle hwn i ailbwysleisio mai blaenoriaeth y Llywodraeth yw sicrhau bod plant yn gallu ailddechrau eu dysgu. Rydym ni'n deall yr effaith y mae eleni wedi'i chael ar blant, ar eu dysgu, ond hefyd y manteision ehangach hynny a gaiff plant o fod yn yr ysgol. A dyna pam yr ydym wedi buddsoddi cymaint eleni, ac yn ein cyllideb ar gyfer y flwyddyn nesaf, er mwyn helpu plant i ddal i fyny ac yn y blaen. Rwy'n gwybod y bydd yr Aelodau a theuluoedd gartref yn awyddus iawn i ddeall y camau nesaf, a bydd y Gweinidog yn darparu'r wybodaeth honno i'n cyd-Aelodau cyn gynted ag y bo modd, ond, wrth gwrs, mae gennym hynny o fewn cyd-destun yr adolygiad tair wythnos. Mae arnaf ofn mai dyna'r cyfan y gallaf i ei ddweud heddiw. Ond hoffwn ailbwysleisio, mewn gwirionedd, fod hwn yn faes blaenoriaeth i ni, a thynnu sylw at y cyngor yr oedd gennym ni, wrth gwrs, sef, pe byddem yn caniatáu i bob plentyn fynd yn ôl i'r ysgol ar unwaith, y gallai hynny arwain at gynnydd o rhwng 10 a 50 y cant yn y gyfradd R. Yn amlwg, nid oedd hynny'n rhywbeth yr oeddem ni'n barod i'w wneud. Felly, mae'n rhaid i'r plant ddychwelyd i'r ystafell ddosbarth fesul cam ac mewn ffordd ddiogel. Ond rwy'n gwybod y bydd cydweithwyr yn awyddus i ddarparu mwy o wybodaeth cyn gynted ag y gallwn ni.

Clywais ymateb y Prif Weinidog yn gynharach i'r cwestiwn ynghylch blaenoriaeth brechu i ofalwyr di-dâl. Rwyf i wedi cael nifer o bobl yn y Rhondda yn cysylltu â mi yn dweud eu bod nhw naill ai'n ofalwyr di-dâl neu fod ganddyn nhw gyflyrau iechyd sylfaenol ond nad ydyn nhw wedi cael eu rhoi yn y categorïau blaenoriaeth. Rydym ni'n ymwybodol bod ffurflen ar ei ffordd i ofalwyr di-dâl allu cofrestru eu manylion, a gobeithio ar ôl hynny y byddan nhw'n cael cynnig brechlyn yn eithaf buan. Ond a all eich Llywodraeth roi rhagor o fanylion neu wybodaeth i etholwyr sy'n pryderu y dylen nhw fod yn cael brechlyn ond nad ydyn nhw? Allwch chi egluro sut y byddan nhw'n cael eu hadnabod a'u blaenoriaethu? A fydd ffurflen ar gael i bawb sy'n teimlo y dylen nhw fod yn flaenoriaeth ond nad ydyn wedi cael eu hystyried yn flaenoriaeth at ddibenion brechu?

Mae datganiad gennym ni gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol fel yr eitem nesaf o fusnes y prynhawn yma, ac mae'r datganiad hwnnw'n rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf yn benodol ynghylch y cynllun brechu. Felly rwy'n gwybod y bydd hyn yn rhywbeth y bydd gan gyd-Aelodau ddiddordeb mewn clywed amdano a holi yn ei gylch yn ystod y cwestiynau yn dilyn y datganiad. Gallaf ddweud bod Llywodraeth Cymru wedi darparu canllawiau, ac rydym wedi ceisio cymryd dull mor eang â phosibl o weithredu hyn, felly nid yw'n fater o gyfyngu hyn i bobl sy'n cael lwfans gofalwr, ond sicrhau bod yr holl bobl y mae angen iddyn nhw gael y brechlyn yn gallu gwneud hynny. A dyna pam rydym ni wedi cymryd y dull gweithredu ehangach hwnnw ac yn datblygu'r ffurflen y cyfeiriodd Leanne Wood ati. Ond rwy'n credu y byddai'n well bod fy nghydweithiwr, y Gweinidog iechyd, yn ateb y cwestiynau manylach yn yr eitem nesaf o fusnes.

Gweinidog, rydym yn agosáu at ddiwedd y Senedd hon, ac rwy'n credu mai dyma'r cyfnod tair wythnos diwethaf y bydd gennym ni ddatganiad i'w drafod. Byddwn i'n ddiolchgar iawn felly os gallech naill ai ofyn am ddatganiad llafar neu ddatganiad ysgrifenedig ar y pynciau canlynol.

Yn gyntaf oll, y mynediad at ofal sylfaenol. Rydym ni'n ymwybodol, drwy'r pandemig, fod y gwasanaeth iechyd gwladol cyfan, gofal sylfaenol ac eilaidd, wedi gweithio'n dda i gefnogi anghenion ein cymunedau, ond mae rhannau o'r wlad lle mae cyfle i fanteisio ar ofal sylfaenol, cyfle i fanteisio ar wasanaethau meddygon teulu, wedi bod yn broblem wirioneddol. Mae buddsoddiad mawr wedi bod yn fy etholaeth i ym Mlaenau Gwent, ond mae yna ardaloedd o hyd lle mae gennym ni adnoddau gwych, ond ni allwn gael mynd i weld y meddygon teulu a chael y gofal sylfaenol y mae arnom ni ei angen. Byddwn i'n ddiolchgar pe gallai'r Llywodraeth wneud datganiad ynghylch hynny.

Yr ail fater yw COVID hir. Gwyddom fod nifer cynyddol o bobl erbyn hyn sydd wedi dod drwy drawma COVID ei hun ond sydd wedi cael eu gadael yn ymdopi â chanlyniadau COVID hir. Rwy'n credu y byddai llawer o bobl yn hoffi deall beth yw cynlluniau'r Llywodraeth i sicrhau bod cymorth a gwasanaethau a thriniaeth ar gael i bobl yn y dyfodol i'w cefnogi yn eu hadferiad. Diolch.

Diolch i Alun Davies am godi'r ddau fater hynny. Wrth iddo siarad, roeddwn i'n edrych i weld a fyddai cyfle i gael datganiad llafar yn ystod y tair wythnos sydd gennym ar ôl yr wythnos hon. Byddaf yn siarad â fy nghyd-Aelodau yn dilyn y datganiad busnes heddiw am yr holl geisiadau yr ydym yn eu cael. Fodd bynnag, os na allwn ddarparu datganiad llafar, yna rwy'n gwybod yn sicr o ran COVID hir yn benodol, y bydd y Gweinidog yn awyddus i ddarparu datganiad yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf ar y datganiad ysgrifenedig a gyhoeddodd ychydig wythnosau'n ôl ynghylch y cymorth yr ydym yn ceisio'i rhoi ar waith i bobl.

Trefnydd, fe ddywedodd y Prif Weinidog yn gynharach yng nghwestiynau'r Prif Weinidog fod £42 miliwn—rwy'n credu mai dyna oedd y ffigur a roddodd—wedi'i glustnodi yn y gyllideb derfynol ar gyfer mynd i'r afael â materion iechyd meddwl yng Nghymru. Tybed pryd y byddai modd inni gael dadansoddiad o'r gwariant hwnnw, os gwelwch yn dda. Mae gennyf i ddiddordeb arbennig yn y rhan y gall chwaraeon ei chwarae i helpu gyda phroblemau iechyd meddwl. Hefyd, un mater yr wyf i wedi'i godi mewn Cyfarfodydd Llawn blaenorol yw ardaloedd gwledig a materion iechyd meddwl, sy'n aml yn cael eu hanwybyddu.

Yn ail, a gawn ni'r wybodaeth ddiweddaraf gan y Gweinidog iechyd o ran gwasanaethau strôc, yn dilyn yr adroddiad ym mis Medi ynghylch sut mae COVID yn effeithio ar oroeswyr strôc yng Nghymru?

Ac, yn olaf, os caf i, Llywydd, mae'r Pwyllgor Cyfrifon Cyhoeddus wedi bod yn edrych ar effeithiolrwydd Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) 2015. Mae honno'n mynd i fod yn ddadl y byddwn ni'n ei chael yn ystod yr wythnosau nesaf. Rydym ni'n sôn llawer ynghylch adferiad gwyrdd, ond rwy'n credu, pan ddown ni allan o'r pandemig a'r cyfyngiadau symud, y bydd y demtasiwn o fynd yn ôl at rai o'r hen ffyrdd o wneud pethau yn eithaf cryf. Felly, a gawn ni ddatganiad, ac efallai drywydd cychwynnol, o ran sut y bydd adeiladu'n ôl yn well yn edrych yn ymarferol, er mwyn inni gadarnhau hyn yn y meddwl cyhoeddus, a'n bod ni i gyd yn gwybod i ble'r ydym yn mynd yn y dyfodol fel ein bod ni'n wirioneddol yn adeiladu'n ôl yn well ac nid dim ond yn siarad amdano?

Diolch i Nick Ramsay. Mae'n rhoi cyfle gwych imi dynnu sylw cydweithwyr at y ffaith y bydd y gyllideb derfynol, yn cael ei chyhoeddi am 3 o'r gloch y prynhawn yma, ac ynddo fe welwch chi ragor o fanylion ynghylch y dyraniadau yr ydym ni'n eu gwneud ar gyfer y flwyddyn nesaf, gan gynnwys gwariant ar iechyd meddwl.

O ran gwasanaethau strôc, byddaf i'n gwneud eich cais yn hysbys i'r Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol i'r perwyl hwnnw.FootnoteLink

Ac o ran yr adferiad gwyrdd ac adeiladu'n ôl yn well, unwaith eto rwy'n credu y cawn ni gyfle diddorol i archwilio rhywfaint o hynny yn y ddadl derfynol ar y gyllideb yr wythnos nesaf, lle bydd cyfle i gydweithwyr ofyn rhai cwestiynau pellach am y pecyn ysgogi cyfalaf o £220 miliwn a gyhoeddwyd gennym yr wythnos hon, sy'n cynnwys cyllid ychwanegol ar gyfer tai, ac rydym yn canolbwyntio'n benodol ar dai gwyrdd, er enghraifft. Ac yn y gyllideb byddwch chi hefyd yn gweld cyllid ar gyfer symud ysgolion i fod yn ddi-garbon ac yn y blaen. Felly, llawer o bethau cyffrous i'w trafod yn y gyllideb derfynol yr wythnos nesaf, a fydd yn berthnasol iawn i'r adferiad gwyrdd.

Gwybodaeth ychwanegol at y Cyfarfod Llawn (Saesneg yn unig)

Yn gyntaf, roeddwn i eisiau codi pryderon gyda chi ynglŷn â sylwadau a wnaeth gwas cyhoeddus y GIG yr wythnos diwethaf. Gwnaeth James Moore, a oedd ar secondiad ar y pryd i Addysg a Gwella Iechyd Cymru, sylwadau ofnadwy yn cymharu triniaeth siaradwyr Saesneg ag apartheid. Felly, ymgyrch yn erbyn ysgol Gymraeg newydd yng ngorllewin Cymru oedd hon. Nawr, er gwaethaf y ffaith bod hyn yn gwbl hurt, sef cymharu profiadau apartheid â mater yng Nghymru lle mae'r Gymraeg yn iaith gyfartal â'r Saesneg, mae'n amhriodol i rywun yn y sefyllfa hon wneud sylwadau o'r fath. Ac, ar y pryd, ceisiodd AaGIC olchi eu dwylo o hyn drwy ddweud mai mater preifat ydoedd, a'i fod wedi'i ddweud yn breifat. Bellach mae wedi cael ei drosglwyddo'n ôl i Ymddiriedolaeth GIG Gwasanaethau Ambiwlans Cymru, ac rwy'n gwybod eu bod yn cymryd camau. Ond mae hyn yn mynd yn ehangach na'r ymddiriedolaeth ambiwlans, oherwydd mae James Moore hefyd yn arweinydd y GIG ar gyfer arweinyddiaeth dosturiol. 

Felly, hoffwn i gael datganiad gan Lywodraeth Cymru i ofyn ichi beth arall yr ydych chi'n ei wneud i sicrhau nad ydych yn goddef unrhyw un sy'n gweithio i'r GIG, neu unrhyw wasanaeth cyhoeddus arall, yn gwneud sylwadau mor ofnadwy ynghylch y Gymraeg, a bod gennych chi ddull dim goddefgarwch o ymdrin â hyn yn y dyfodol. 

Mae fy ail gais i am ddatganiad yn ymwneud â grwpiau datblygu babanod sy'n digwydd yn ystod y pandemig penodol hwn. Gwyddom nad ydyn nhw wedi gallu cwrdd wyneb yn wyneb yn ystod y cyfyngiadau symud, a'u bod wedi troi at wneud y dosbarthiadau hynny ar Zoom. Yn ystod y dyddiau diwethaf yn unig, mae deiseb newydd wedi dechrau, sydd wedi casglu 100 o lofnodion eisoes, i geisio cael y dosbarthiadau wyneb yn wyneb hynny'n rhedeg unwaith eto. A wnaiff Llywodraeth Cymru ymrwymo i hyn fel bod modd i'r rhieni a'r babanod hynny, sydd eisiau gweld datblygiad yn y camau cynnar hynny, gyfarfod ac yna ymarfer yn y dosbarthiadau hynny? Diolch. 

Diolch i chi am godi'r materion hyn. Rwy'n ategu'r teimladau a gafodd eu gwneud eisoes gan fy nghyd-Weinidog, y Gweinidog Iechyd Meddwl, Lles a'r Gymraeg, sydd wedi dweud bod y sylwadau yr ydych chi'n cyfeirio atyn nhw yn gwbl annerbyniol. Oherwydd, wrth gwrs, rydym ni'n genedl sy'n wirioneddol falch o'n hanes a'n diwylliant, ac mae'r iaith Gymraeg yn rhan gwbl annatod i hynny. Ac mae'r Gymraeg yn perthyn i bob un ohonom ni p'un a ydym ni'n siarad Cymraeg ai peidio, ac rwy'n credu bod y mwyafrif helaeth o Gymry yn gwbl falch ac yn angerddol dros yr iaith hefyd.

Rwy'n gwybod bod y Gweinidog wedi siarad â chadeirydd AaGIC, a gwn iddi bwysleisio wrth AaGIC pa mor bwysig yw rhan y Gymraeg wrth wasanaethu'r cyhoedd yng Nghymru gyfan. Ac, wrth gwrs, nawr byddai hynny'n fater i AaGIC ei ddatblygu'n fewnol er mwyn sicrhau bod hynny'n cael yr amlygrwydd a'r parch y mae ei angen arno yn y dyfodol, ond mae Eluned Morgan wedi cymryd y mater hwn o ddifrif.

Ac o ran grwpiau datblygu babanod, mae amrywiaeth eang o ddosbarthiadau wyneb yn wyneb y byddem ni wrth ein bodd yn eu gweld yn cael eu hagor cyn gynted ag y bydd y sefyllfa'n ddiogel i wneud hynny. Yn amlwg, mae grwpiau o bob math sydd mor bwysig i'n hiechyd meddwl a'n lles, ond yn benodol gwn fod gan y grwpiau datblygu babanod ddiben arbennig hefyd. Felly, bydd hynny'n sicr yn rhywbeth y byddwn yn ei ystyried wrth inni symud trwy bob un o'r cyfnodau adolygu tair wythnosol.

A gaf i ofyn am ddatganiad ynghylch cyflwr y sector hedfan yng Nghymru? Mae gan y Canghellor, yn y gyllideb heddiw, y cyfle olaf i Lywodraeth y DU ymestyn y cynllun ffyrlo, i roi cefnogaeth sectoraidd benodol i'r sector hedfan yng Nghymru. Mae'r sector hedfan yng Nghymru ar fin methu os na fydd rhywbeth yn digwydd—cwmnïau fel GE Aviation Wales yn fy etholaeth i, sydd mewn perygl economaidd o golli cannoedd o swyddi medrus yng Nghymru, a rhannau eraill o'r sector hedfan. Yn GE yn Nantgarw, mae 180 o ddynion ychwanegol wedi eu rhoi ar ffyrlo tan 30 Ebrill, gan adael ar hyn o bryd dim ond 350 sy'n weddill mewn cyflogaeth yn Nantgarw, ac, fel y dywedais i, mae safleoedd eraill mewn perygl. Felly, rydym mewn perygl o golli sector cyfan, ac mae hon yn mynd yn sefyllfa argyfyngus a fydd yn cael effaith enfawr ar Gymru. Mae'n hanfodol ein bod ni'n ystyried sut mae modd cefnogi'r diwydiant yng Nghymru, ac yn hanfodol bod Llywodraeth y DU yn ymestyn y cynllun ffyrlo am o leiaf chwe mis. Nid estyniad am gwpwl o fisoedd, fel sydd wedi'i awgrymu, yw'r gefnogaeth benodol sydd ei hangen er mwyn i'r sector oroesi, o'i chymharu â'r gefnogaeth sy'n cael ei rhoi i'r sector hedfan mewn gwledydd eraill yn Ewrop. Ac rwy'n credu bod y mater hwn yn gofyn am ddatganiad brys gan Lywodraeth Cymru.

Diolch am godi hyn. Mae Llywodraeth Cymru wedi bod yn galw ar Lywodraeth y DU yn gyson, drwy gydol yr argyfwng, i gyflwyno rhywfaint o gymorth wedi'i dargedu at y sector awyrofod. Ac rwy'n gwybod bod fy nghyd-Aelod, Gweinidog yr Economi, Trafnidiaeth a Gogledd Cymru, wedi codi cefnogaeth y sector hon yn gyson, ac mewn gwirionedd y mater o ymestyn ffyrlo, yn ei gyfarfodydd rheolaidd â Gweinidogion y DU. Er gwaethaf y math o lobïo yr ydym ni wedi bod yn ei wneud, nid yw cymorth sy'n benodol i'r diwydiant wedi dod i law. Ond, fel y dywed Mick Antoniw, mae gwledydd eraill wedi dangos ei bod yn bosibl darparu'r cymorth sector-benodol hwnnw; mae Llywodraethau Ffrainc, yr Almaen ac UDA i gyd wedi llwyddo i ddod o hyd i ffordd o wneud hyn. Felly byddwn ni'n parhau i bwyso ar Lywodraeth y DU i weithredu yma. Ac, fel y gwyddom, bydd y gyllideb yfory yn gyfle delfrydol i Lywodraeth y DU ddangos y math hwnnw o ymrwymiad. O flaen cyllideb Llywodraeth y DU yfory, fe ysgrifennais i, fel y gwnaf i bob tro, at y Canghellor, cyn y gyllideb, yn nodi blaenoriaethau Cymru. Ac o fewn hynny, roeddwn i'n cynnwys yr angen am sicrwydd ychwanegol ar gyfer busnes, ac ymrwymiad y bydd Llywodraeth y DU yn parhau â'r cynllun ffyrlo cyhyd ag y bo angen. Ac rwy'n credu bod yr astudiaeth achos y mae Mick Antoniw newydd ei disgrifio yn rhoi achos cryf iawn i Lywodraeth y DU wneud yr union beth hwnnw. A byddem ni'n galw arnyn nhw i wneud rhai camau sylweddol yn y maes hwn yfory.

Trefnydd, a gaf i ategu cais Laura Anne Jones, a gofyn i'r Gweinidog Addysg wneud datganiad nawr ynghylch ailagor ysgolion ledled Cymru? Rwy'n sylweddoli bod plant wedi dechrau dychwelyd yn raddol i'r ysgol erbyn hyn, ond rwyf i hefyd yn cael sylwadau gan rieni yn fy etholaeth i sy'n teimlo'n rhwystredig nad yw rhai o'u plant yn gallu dychwelyd i'r ysgol, ac sy'n poeni, yn ddealladwy, am effaith absenoldeb hir o'r ystafell ddosbarth ar eu hastudiaethau. Mae’r rhieni yr wyf i'n siarad â nhw nawr eisiau cael eglurder ynghylch pryd y bydd eu plant yn gallu dychwelyd i'r ysgol, oherwydd, heb eglurder ychwanegol gan y Llywodraeth, mae yna bosibilrwydd na fydd rhai plant yn dychwelyd i'r ystafell ddosbarth tan ar ôl y Pasg. Ac o ystyried bod hyn yn flaenoriaeth i'r Llywodraeth, yna siawns nad yw hynny'n ddigon da.

Nawr, fel y crybwyllwyd yn gynharach, mae meini prawf Llywodraeth Cymru ei hun yn ei system lefel rhybudd yn cadarnhau y gall ysgolion ar lefel 4 aros ar agor. Ac wrth i'r rhaglen frechu wneud cynnydd sylweddol, mae'n hanfodol bod plant a dysgwyr iau yn gallu dychwelyd i'r ysgol cyn gynted â phosibl. Clywais eich ymateb cynharach i'r mater hwn, ond rwy'n credu ei bod yn bwysig nawr bod y Llywodraeth yn rhoi eglurder ar y mater hwn. A byddwn i'n ddiolchgar, felly, os gallai'r Gweinidog Addysg roi'r wybodaeth ddiweddaraf ar frys i'r Aelodau am gynlluniau penodol Llywodraeth Cymru i alluogi dysgwyr i ddychwelyd i'r ysgol, fel y gall rhieni gael rhywfaint o eglurder a dealltwriaeth ynghylch pryd y gall eu plant ddychwelyd i'r ystafell ddosbarth.

Bydd y Gweinidog Addysg wedi clywed y cais hwnnw am y manylion pellach a'r eglurder, ac rwy'n gwybod, cyn gynted ag y bydd mewn sefyllfa i ddweud mwy am y camau nesaf, y bydd yn amlwg yn awyddus iawn i wneud hynny. Ond, fel y dywedais, bydd y Gweinidog yn gwrando, a byddaf i'n sicrhau fy mod i'n cael sgwrs arall yn dilyn y Cyfarfod Llawn, y prynhawn yma, i archwilio beth allai'r camau nesaf fod, o ran rhoi'r wybodaeth ddiweddaru i'n cydweithwyr.

A gaf i ofyn am ddatganiad gan Weinidog yr Economi, Trafnidiaeth a Gogledd Cymru ar frys ynglŷn â phenderfyniad cwmni Joloda Hydraroll i symud cymaint â 27 o swyddi o Gaerwen yn Ynys Môn i Lerpwl? Mae hwn yn gwmni sy'n gyflogwr pwysig iawn yn Ynys Môn ers degawdau, a dwi'n bryderus iawn dros y gweithwyr a'u teuluoedd nhw rŵan, sydd wedi clywed eu bod nhw'n wynebu colli'u swyddi. Mae nifer ohonyn nhw wedi cysylltu efo fi yn y dyddiau diwethaf.

Rŵan, ym mis Tachwedd, mi dderbyniodd y cwmni £80,000 gan Lywodraeth Cymru i fuddsoddi yn safle Gaerwen, hynny ar ben £26,000 o'r gronfa cadernid economaidd yn gynharach yn y flwyddyn. Dwi wedi ysgrifennu at y Gweinidog ers rhai dyddiau. Dwi'n gobeithio bydd o mor eiddgar â fi i sicrhau bod popeth posib yn cael ei wneud i drio cadw'r swyddi yma yn Ynys Môn.

Diolch am godi hyn ac, yn amlwg, mae'n peri pryder mawr iawn yn wir. Byddaf i'n gofyn i Weinidog yr Economi a Thrafnidiaeth hwyluso ei ymateb i'ch gohebiaeth benodol ar y mater hwn, o gofio'r pwysigrwydd i'r gymuned leol a'r angen i ymateb yn gyflym iawn. Ond bydd Llywodraeth Cymru bob amser yn ceisio rhoi ein pecynnau cymorth ar waith i weithwyr pan fyddan nhw'n eu cael eu hunain yn y sefyllfaoedd anodd hyn. Ond, fel y dywedais, byddaf i'n sicrhau bod y Gweinidog yn ymateb yn gyflym iawn i'ch gohebiaeth.

Darren Millar. Nid wyf i'n gallu eich clywed, Darren Millar. Mae'n edrych fel pe bai—

Ydy hynny'n well?

Ydy.

Diolch, Llywydd. Trefnydd, a gaf i alw am ddatganiad ynghylch ailagor canolfannau garddio yng Nghymru? Byddwch chi'n ymwybodol bod canolfannau garddio yn Lloegr a'r Alban wedi cael eu hystyried yn wasanaethau hanfodol, oherwydd effaith garddio ar iechyd a lles corfforol a meddyliol. Ac rwy'n credu ei bod yn drueni mawr bod ein canolfannau garddio yma yng Nghymru yn dal i fod ar gau, yn enwedig o gofio bod llawer o archfarchnadoedd a siopau DIY yn gwerthu llawer o'r cynhyrchion a fyddai ar gael yn ein canolfannau garddio ledled y wlad. A allwch chi ddweud wrthym ni pa ystyriaeth y mae Llywodraeth Cymru yn ei rhoi i hyn ar hyn o bryd? Rwy'n credu y byddai'n ddoeth nawr gael datganiad am eu dyfodol, o gofio bod cynifer ohonyn nhw ar fin mynd yn fethdalwyr hefyd, oherwydd mae gan lawer ohonyn nhw staff sylweddol a chostau cynnal eraill, ac nid yw'r costau hyn yn cael eu talu'n llwyr gan raglenni cymorth y Llywodraeth hyd yma.

Diolch i chi am godi mater penodol canolfannau garddio. Gwn fod fy nghyd-Weinidog, Gweinidog yr Economi a Thrafnidiaeth yn cynnal sesiwn Cwestiynau Llafar y Senedd yfory, ac efallai y bydd cyfle yno i godi hyn. Ond rwy'n gwybod bod hyn, ochr yn ochr â'r holl bryderon eraill sydd wedi'u codi y prynhawn yma ynghylch plant yn dychwelyd i'r ysgol, dosbarthiadau babanod ac yn y blaen, i gyd yn bethau yr ydym ni'n eu hystyried wrth symud drwy ein cyfnod adolygu tair wythnos nesaf. Felly, cyn gynted ag y gallwn ni ddweud unrhyw beth arall o ran ailagor canolfannau garddio, rwy'n gwybod y byddem ni'n awyddus i wneud hynny. Ond, yn y cyfamser, byddwn i'n eich annog chi i roi gwybod i'ch canolfannau garddio yn eich etholaeth ynghylch y gefnogaeth sydd ar gael gan Lywodraeth Cymru. Rwy'n sylweddoli y byddai'n well ganddyn nhw fod ar agor na chael cymorth, fel sy'n wir am bob busnes, ond dylai'r cymorth fod yno i'w helpu am y tro. Ond, fel y dywedais i, mae hyn i gyd wedi'i gofnodi o fewn y cyfnod adolygu tair wythnos.

Rwy'n siŵr y bydd y Senedd gyfan yn ymuno â mi i longyfarch tîm rygbi Cymru am eu buddugoliaeth aruthrol yn erbyn Lloegr ddydd Sadwrn, mewn gêm wefreiddiol yng Nghaerdydd, ac ennill y Goron Driphlyg. Unwaith eto, fe wnaethon nhw ymgorffori ysbryd y genedl wrth ddangos cymeriad a phenderfyniad, ac ennill yn groes i'r disgwyl. Ac fe ddangoswyd ganddyn nhw, pan fyddwch yn ddisgybledig a phan allwch ddibynnu ar rai o'n sêr am eiliadau o ysbrydoliaeth, y gallwch chi greu'r amodau ar gyfer buddugoliaeth yn erbyn gwrthwynebiad o'r radd flaenaf.

Nawr, Trefnydd, rwy'n ymwybodol bod Llywodraeth Cymru wedi cynnig cefnogaeth a phecyn cymorth i rygbi Cymru, sydd yn amlwg wedi cael croeso mawr. Ond a oes modd, os gwelwch yn dda, gael datganiad yn nodi sut y bydd y Llywodraeth yn sicrhau y bydd y gêm, ar lawr gwlad, yn cael ei rhoi ar sylfaen gynaliadwy yn y dyfodol? Rwy’ ngwybod y gallai llawer o glybiau lleol ledled Cymru elwa ar sicrwydd yn y tymor hir, yn enwedig o ran ffioedd sylfaenol.

Ac yn olaf, Llywydd, tybed a fyddech chi hefyd yn dueddol o gytuno y dylem ni ailadrodd dathliad 2019 y tu allan i'r Senedd ar ôl i'n tîm ennill y Gamp Lawn—wrth gwrs, pan fydd yn ddiogel—pa un a ydyn nhw'n mynd ymlaen i ailadrodd y gamp honno ai peidio, oherwydd siawns bod ennill y Goron Driphlyg dan yr amgylchiadau hyn yn achos dathlu ynddo'i hun, er ein bod ni i gyd, wrth gwrs, yn gobeithio y byddan nhw'n mynd ymlaen i gael y Gamp Lawn.

Diolch i chi am godi hyn. Roedd hi'n braf gweld y wên ar lawer o wynebau a chyd-Aelodau'n clapio ar y sgrin yn ystod eich cyfraniad chi yno. Wrth gwrs, roedd diwrnod y gêm yn un gwahanol iawn i'r arfer i bob un ohonom ni. Ond rwy'n siŵr fod y tîm yn amlwg yn gwybod bod pawb ohonom ni, ar ein soffas, y tu ôl iddyn nhw gant y cant, felly, mae hwn yn ganlyniad rhagorol ac rwyf innau mor frwdfrydig â chi oherwydd hynny. Mae'r Gweinidog sy'n gyfrifol am chwaraeon ar lawr gwlad wedi gwrando'n astud iawn ar eich pryderon am y clybiau lleol llai o faint a'r gefnogaeth y gallwn ni ei rhoi i'r gêm ar lawr gwlad. Ac fe wn i, wrth inni nawr ymlwybro tuag at ddiwedd y tymor, ein bod ni'n rhoi ystyriaeth i'r ffordd orau o roi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r Aelodau, ond gan ddefnyddio'r amser sydd ar gael inni yn y Cyfarfod Llawn hefyd. Gwn y bydd y Gweinidog yn ystyried yn fanwl iawn y ffordd orau y gall ef roi'r wybodaeth ddiweddaraf i'w gyd-Aelodau.

Ie. Da iawn, Cymru—rydych chi wedi codi calon y genedl, ac wedi ein gwneud ni i gyd yn hapus.

Diolch yn fawr. Da iawn, Cymru.