4. Datganiad gan Weinidog yr Amgylchedd, Ynni a Materion Gwledig: Cynllun Tlodi Tanwydd

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:45 pm ar 2 Mawrth 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Lesley Griffiths Lesley Griffiths Labour 3:45, 2 Mawrth 2021

(Cyfieithwyd)

Diolch, Helen Mary Jones, am y sylwadau a'r cwestiynau yna. Rwy'n credu eich bod yn gwneud pwynt pwysig iawn am sgiliau, ac yn sicr, wrth inni adfer o'r pandemig a bod gennym yr adferiad gwyrdd hwnnw a'r ailadeiladu hwnnw, mae'n bwysig iawn ein bod, yn ein hymdrechion i fynd i'r afael â thlodi tanwydd, sydd wedi'u llesteirio dros y flwyddyn ddiwethaf yn arbennig, yn sicrhau bod sgiliau a swyddi'n rhan bwysig o'r adferiad hwnnw. Os edrychwch chi ar nifer y swyddi y mae Nyth ac Arbed, ein rhaglen Cartrefi Cynnes, wedi'u cyflwyno, fe welwch chi fod hynny'n amlwg yn faes lle yr ydym ni, rwy'n credu, wedi ychwanegu gwerth ychwanegol i'n rhaglen Cartrefi Cynnes.

Rydych chi'n iawn ynghylch bobl sy'n gweithio gartref, ac mae'n amlwg ei fod wedi gostwng incwm aelwydydd ymhellach, ac mae'n amlwg ein bod yn gwybod ei bod hi'n rhesymol dod i'r casgliad y bydd cost gynyddol ynni domestig, llai o incwm aelwydydd, pobl yn gweithio gartref, ac ati, wedi gwthio llawer o aelwydydd i dlodi tanwydd. Dyna un o'r rhesymau, fel y pwysleisiais wrth Mark Isherwood, ynghylch y targedau dros dro, ond unwaith y cânt eu datblygu—a soniais y byddwn yn parhau i weithio gyda rhanddeiliaid a chyda'r grŵp cynghori newydd ar dlodi tanwydd—defnyddir y targedau dros dro hynny yn rhan o'r cynllun.

Fe wnaethoch chi holi am agweddau trawslywodraethol, a chredaf fod hyn, mae'n debyg, yn gwbl drawslywodraethol, mae'n berthnasol i gynifer o bortffolios, ochr yn ochr â'm portffolio i. Rwyf newydd gyfeirio at sgiliau, ond mae'n debyg mai tai yw'r lle yr ydym ni wedi cael yr effaith fwyaf, a gwyddom mewn perthynas â datgarboneiddio, er enghraifft, y bydd hynny yn hanfodol o ran cyrraedd y targed sero-net erbyn 2050 yr ydym ni newydd—. Rwyf wedi cael a derbyn y cyngor gan Bwyllgor y DU ar Newid Hinsawdd, felly rhoddodd y pwyllgor gyngor i ni ar foeleri, er enghraifft, am yr hyd oes 15 mlynedd gan gynghori cyfnod o derfynu graddol ar gyfer gosod boeleri tanwydd ffosil cyn 2035. Felly, rwy'n gweithio'n agos iawn gyda'm cyd-Aelod Julie James ynglŷn â hynny. Mae hi a fi hefyd wedi derbyn adroddiad datgarboneiddio tai a luniodd Chris Joffe dros Lywodraeth Cymru, felly bydd hynny hefyd yn cael effaith.

Fe wnaethoch chi hefyd fy holi am—rwyf wedi gwneud nodiadau—y targedau, a chredaf y buom ni yn uchelgeisiol, ond mae'n rhaid i chi fod yn realistig ac yn bragmatig hefyd, a chredaf fod yr uchelgeisiau yn y cynllun gweithredu tlodi tanwydd yr ydym ni wedi'u nodi yn realistig, ac i mi, mae hynny'n bwysig wrth symud ymlaen ac yn rhan o'r—. Fe wnaethoch chi ofyn i mi beth oedd wedi newid, ac mae sawl peth a gyflwynwyd gan randdeiliaid ac aelodau'r grŵp. Felly, rwy'n ceisio meddwl am rai enghreifftiau i'w rhoi i chi, ond yn sicr un o'r pethau y credant y dylem ni ganolbwyntio arno mewn gwirionedd yw mesuryddion deallus, er enghraifft. Nawr, rwy'n credu, yn anffodus, nad yw Llywodraeth y DU yn cadw cyfrif o nifer y tai yng Nghymru sydd â mesuryddion deallus. Ni allaf ddweud wrthych chi beth yw'r rhif penodol, ond, yn sicr, o edrych ar y ganran ledled y DU, credwn ein bod ar yr un lefel â gwledydd eraill Prydain Fawr. Ond rwy'n credu ei fod yn rhywbeth y gallem ni wneud pobl yn fwy ymwybodol ohono. Dydw i ddim yn credu bod pobl yn ymwybodol o fesuryddion deallus yn y ffordd y gallen nhw fod, felly roedd hwnnw'n un maes yr oeddem ni yn sicr yn edrych arno, ac yn amlwg, effeithlonrwydd thermol cartrefi Cymru ac roedd parhau â'r dull ffabrig yn gyntaf hwnnw yn rhywbeth a gyflewyd yn gryf iawn yn yr ymgynghoriad a'r trafodaethau.

Rydym ni yn edrych ar yr amcangyfrifon o dlodi tanwydd, felly rwyf wedi gofyn i'r rheini gael eu diwygio, oherwydd credaf fod hynny'n wirioneddol bwysig, wrth fwrw ymlaen â hyn, a chaiff hynny ei adrodd yn yr haf i'r Llywodraeth newydd, ac, unwaith eto, byddwn yn gweithio gyda rhanddeiliaid i wneud argymhellion y gellir eu mabwysiadu wedyn yn ystod y 12 mis nesaf. Felly, nid dyma ddiwedd hyn, dyma'r dechrau, mae mwy o waith i'w wneud o hyd mewn cysylltiad ag ef.