Y datganiadau 90 eiliad sydd nesaf, ac mae'r datganiad cyntaf heddiw gan Mike Hedges.

Diolch, Lywydd. Rwyf am sôn am John Hughes. Yn ystod y flwyddyn ddiwethaf yn Abertawe, rydym wedi bod yn dathlu 'Calon Lân’, gyda geiriau gan Daniel James, sy'n fwy adnabyddus wrth ei enw barddol, Gwyrosydd. Heb fychanu pwysigrwydd geiriau'r emyn, mae'n rhaid inni beidio ag anghofio pwysigrwydd y dôn. Wrth wrando ar Radio Wales ddechrau mis Chwefror, clywais rywun yn America yn ceisio cofio emyn o’u plentyndod. Nid oeddent yn cofio'r geiriau, ond gallent gofio'r dôn, ac roedd yn hawdd adnabod honno fel 'Calon Lân’ pan gafodd ei hymian. Cafodd y dôn ei chreu gan John Hughes, cyfansoddwr a Chymro sy'n fwyaf adnabyddus am 'Calon Lân', ond nid dyna'r unig beth a wnaeth. Ysgrifennodd nifer o emyn-donau eraill ar gyfer cymanfaoedd canu yn ardal Abertawe. Ysgrifennodd y dôn ar gyfer 'Calon Lân' wedi i Gwyrosydd ofyn iddo, gan fod hwnnw’n gwybod cystal cyfansoddwr tonau ydoedd. Roedd yn hanu o Sir Benfro'n wreiddiol, ac mae plac ar y tŷ lle cafodd ei eni. Mae plac coffa hefyd yn Nhreboeth. Bu’n gweithio drwy gydol ei yrfa yng ngwaith dur Dyffryn yn Nhreforys, gan gychwyn fel bachgen swyddfa, a gorffen fel rheolwr marchnata. Teithiodd yn rhyngwladol gyda'r cwmni, a dysgodd chwe iaith iddo'i hun ar wahân i Gymraeg, ei famiaith. Mae wedi’i gladdu yng nghapel Caersalem yn Nhreboeth, ac mae ganddo wyres sy'n dal i fyw yn Ynysdawe. Er nad yw ei enw'n adnabyddus i bawb, ni ellir dweud hynny am ei dôn.

Roeddwn yn disgwyl clywed y dôn yn cael ei hymian, Mike Hedges. Gallwch gadw hynny tan ryw dro arall, efallai.

Nesaf, Bethan Sayed.

Cefais fy nhemtio, ond ddim heddiw.

Yr wythnos hon, rydym yn nodi Wythnos Ymwybyddiaeth Anhwylderau Bwyta 2021. Rwyf wedi ymgyrchu ar y mater hwn ers blynyddoedd lawer, ac ers imi gael fy ethol gyntaf yn 2007, mae hwn yn fater rwyf wedi’i flaenoriaethu. Yn yr amser hwn, rydym wedi gwneud cryn dipyn o gynnydd, yn enwedig ar ymwybyddiaeth ac ar ehangu dealltwriaeth o'r holl faterion sy'n gysylltiedig ag iechyd meddwl. Yn rhy aml, rydym yn gweld cyflyrau sy'n gofyn am wybodaeth arbenigol yn cael eu camddeall, gyda phobl yn dweud mai deiet wedi mynd o'i le ydyw, neu ddewis ffordd o fyw. Mae hyn wedi bod yn wir mewn perthynas ag anhwylderau bwyta, ac yn gwbl wir am orfwyta mewn pyliau, sef thema'r wythnos ymwybyddiaeth anhwylderau bwyta eleni.

Gan mai hon, mae'n debyg, fydd yr Wythnos Ymwybyddiaeth Anhwylderau Bwyta olaf i mi ei threulio fel Aelod etholedig, dros y 14 mlynedd diwethaf, rydym wedi arwain ar yr agenda hon ac wedi sicrhau unwaith ac am byth fod hwn yn faes y mae'n rhaid i ni ei flaenoriaethu a sicrhau ei fod yn cael ei hyrwyddo pan fyddaf yn gadael y Senedd a phan fydd y grŵp trawsbleidiol hwnnw'n parhau. Mae wedi bod yn fraint cael gweithio gyda Beat a’r grŵp trawsbleidiol, gyda goroeswyr a chyda gweithwyr proffesiynol, i sicrhau ein bod yn codi’r mater hwn i frig yr agenda wleidyddol. Rwy’n mawr obeithio y bydd y newidiadau y mae Llywodraeth Cymru wedi’u rhoi ar waith yn cael eu cyflwyno yn nhymor y Senedd nesaf ac y darperir cyllid ychwanegol ar gyfer y gwasanaeth hollbwysig hwn.

Anhwylder gorfwyta mewn pyliau yw'r mwyaf cyffredin, ond yn aml, hwnnw y mae pobl yn ei ddeall leiaf. Mae'n arbennig o anodd i bobl gael gafael ar driniaeth, ac mae cynghorwyr y llinell gymorth yn elusen Beat yn clywed yn gyson fod pobl ag anhwylder gorfwyta mewn pyliau yn teimlo cryn dipyn o gywilydd ac ofn wrth ofyn am gymorth. Mae pobl ag anhwylderau gorfwyta mewn pyliau yn aml yn teimlo nad oes ganddynt reolaeth ar sut y maent yn bwyta, ac maent yn teimlo'n ofidus wedyn. Mae'n salwch meddwl difrifol, a gall effeithio ar unrhyw un o unrhyw oedran, rhyw, ethnigrwydd neu gefndir. I gloi, hoffwn ofyn i Lywodraeth nesaf Cymru roi’r argymhellion a wnaed yn yr adolygiad o wasanaethau anhwylderau bwyta yn 2018 ar waith yn llawn, gan gynnwys argymhelliad 12, sy’n ymwneud â nodi, atgyfeirio a thrin pobl ag anhwylderau gorfwyta mewn pyliau, cyn gynted â phosibl.

Diolch yn fawr.