A gaf fi ddechrau drwy ganmol y pwyllgor? Nid wyf yn aelod ohono, ond rwy'n credu bod hwn yn adroddiad rhagorol, fel yr un blaenorol, ac rwyf hefyd yn cymeradwyo aelodau'r pwyllgor am y ffordd y maent wedi ceisio gweithio ar draws y sectorau a chael dull integredig iawn, a chredaf fod hynny wedi'i ddangos yn glir yn yr argymhelliad cyntaf, sy'n cyfeirio'n rymus iawn at adroddiad y pwyllgor plant, 'Cadernid Meddwl'. Nid wyf yn aelod o'r pwyllgor plant ychwaith, ond yn fy marn i, rwy'n credu mai adroddiad 'Cadernid Meddwl', o'r holl adroddiadau rhagorol a gwblhawyd gan bwyllgorau yn y pumed Senedd, oedd y mwyaf dylanwadol a chredaf eich bod yn llygad eich lle yn cyfeirio ato.

Credaf y bydd effaith tymor byr a hirdymor y pandemig ar iechyd meddwl yn sylweddol tu hwnt, a diolch i'r pwyllgor am ganolbwyntio ar faterion fel gofal profedigaeth. Credaf fod gennym lawer o blant yn awr na welodd eu neiniau a'u teidiau yn eu dyddiau diwethaf, a fyddai wedi ei chael hi'n anodd iawn prosesu ffeithiau'r colledion hynny hyd yn oed, a bydd hynny gyda hwy am flynyddoedd lawer, a bydd yn effeithio arnynt wrth iddynt ddod yn oedolion ac yn eu hagweddau at faterion byw a marw a marwolaeth. Rwy'n credu y bydd gofyn gwneud llawer o waith gofalus i sicrhau bod pobl yn gallu cael gafael ar y lefel o gymorth y byddant ei heisiau, a daw hyn â ni at ddull iechyd y cyhoedd o weithredu; rwy'n credu bod hynny'n gwbl briodol.

Credaf hefyd ei bod yn iawn i'r pwyllgor bwysleisio'r angen am gymorth llesiant i staff rheng flaen, yn enwedig staff y GIG, a gwn y byddai llawer o gyd-Aelodau yn y Senedd wedi cael eu diweddariadau briffio gan y gwahanol fyrddau iechyd. A phan oeddem yn cael—neu'n sicr yn fy rhanbarth i, roeddem yn gwasgu'n galed ar y bwrdd iechyd i amlinellu'r hyn roedd yn ei wneud i gefnogi staff, ac rwy'n ddiolchgar am y gwaith y maent wedi'i wneud, ond rwy'n credu y bydd hyn yn parhau gan fod COVID gyda ni am lawer o'r degawd nesaf, yn ôl pob tebyg, ac wrth inni ei reoli, efallai y cawn obeithio'n realistig y bydd yn llai difrifol, ond mae'n dal yn mynd i fod yn ffactor ac yn fygythiad gwirioneddol.

Rwy'n credu bod rhai pethau ehangach o ran y dull iechyd cyhoeddus hefyd, fel ffactorau cymdeithasol eraill, pwysigrwydd ymarfer corff, argaeledd neu fynediad at fannau agored, ac mae llawer o gymunedau heb fannau o'r fath; mae'r rhain wedi bod yn bethau niweidiol iawn i lesiant ac iechyd meddwl pobl. Yn ein gwaith cynllunio trefol a'n gwaith adfywio, rhaid inni sicrhau bod y mathau hyn o fylchau'n cael eu llenwi. Credaf mai atal hunanladdiad yw'r dull cywir o ran pwysleisio y gallwn atal llawer o'r achosion o hunanladdiad sy'n digwydd. Mae'r rhai sy'n dioddef yn sgil hunanladdiad yn haeddu'r math hwn o ddull, a hyd nes y gwnawn hynny, mae arnaf ofn y byddwn yn dioddef lefel o hunanladdiad sy'n adlewyrchu ar wasanaethau ehangach, ond hefyd ar y ffaith nad yw dull iechyd cyhoeddus o'r fath mor llawn ag y mae arnom angen iddo fod.

A gaf fi orffen drwy ddiolch i Lywodraeth Cymru am dderbyn yr holl argymhellion? Ond roeddwn yn cytuno i raddau â rhai o sylwadau Dai Lloyd ar y diwedd, o ran beth yw dyfnder yr ymrwymiad, ac rwy'n cyfeirio at argymhelliad 12, lle mae'r pwyllgor yn argymell bod cyllideb Llywodraeth Cymru ar gyfer 2021-22, sydd newydd ei chyhoeddi, yn dangos ymrwymiad cryf i wella iechyd meddwl y cyhoedd yng Nghymru. Rwy'n falch bod y Llywodraeth wedi derbyn yr argymhelliad hwnnw, ond wedyn, o dan 'goblygiadau ariannol', dywed Llywodraeth Cymru, 'dim yn ychwanegol'. Gyda'r sylw hwnnw, fe ddof â fy sylwadau i ben.