Part of the debate – Senedd Cymru am 6:44 pm ar 9 Mawrth 2021.
Diolch yn fawr iawn. A gaf i ddiolch i'r rhai sydd wedi cyfrannu y prynhawn yma? Rwyf wedi fy siomi o glywed nad yw Suzy Davies yn gallu ymuno â'r sesiwn y prynhawn yma, gan fy mod i'n gwybod ei bod hi wedi gweithio'n eithriadol o galed ar y Bil hwn, ac rwy'n gwybod ei bod hi wedi ymrwymo'n llwyr i'r broses graffu. Ac, fel y dywedais i yn fy sylwadau agoriadol heddiw, rwy'n credu bod gennym ni Fil gwell o ganlyniad i ymdrechion y pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg, ac rwyf i wedi ymdrechu'n fawr iawn i geisio ymateb yn gadarnhaol i'r adroddiad trawsbleidiol a gyhoeddodd y pwyllgor i geisio cyflawni'r dyheadau hynny.
A gaf i ddiolch i Gareth Bennett am ei eiriau caredig ar fy ymddeoliad? A gaf i ei atgoffa'n dyner fod bagloriaeth Cymru yn cael ei derbyn gan y mwyafrif llethol o sefydliadau ledled Cymru a Lloegr. Yn wir, Llywydd, cafodd fy merch fy hun ei hachub gan ei gradd bagloriaeth Cymru, a oedd wedi caniatáu iddi fynd ymlaen i'r brifysgol eleni, ac mae llawer o fyfyrwyr fel hynny. Mae'n destun siom na fydd Plaid Diddymu Cynulliad Cymru yn cefnogi'r Bil heddiw, ond efallai nad yw'n gymaint o destun siom â'r ffaith na fydd Plaid Cymru yn manteisio ar y cyfle hanesyddol hwn, am y tro cyntaf yn hanes ein cenedl, i fod â'n cwricwlwm ein hunain, wedi ei lunio gan athrawon Cymru ar gyfer plant Cymru.
A gaf i ddweud unwaith eto, er mwyn osgoi unrhyw amheuaeth o gwbl, y bydd hanesion Cymru a stori Cymru yn rhan orfodol o'r cwricwlwm hwn? Mae wedi ei gynnwys yn y canllawiau statudol sydd eisoes wedi eu cyhoeddi a bydd ganddyn nhw sail statudol o ganlyniad i'r bleidlais hon—pleidlais lwyddiannus gobeithio—heno. Ni fydd unrhyw ffordd na all ysgol addysgu hanes Cymru, ac, yn wir, mae'n ofynnol bod gan bob un maes dysgu a phrofiad linyn aur o ddathlu hunaniaeth Cymru yn ei holl amrywiaeth ym mhob maes, ac mae hyn wrth wraidd y ddeddfwriaeth sydd ger ein bron. Mae'r un peth yn wir hefyd o ran materion sy'n ymwneud ag addysgu am yr amgylchedd a'r argyfwng hinsawdd. Nawr, rwy'n derbyn ei bod hi'n amser etholiad, ac mae deisebau a negeseuon e-bost i'w hanfon, ond mae'n destun gofid, fel y dywedais i, ar y diwrnod hanesyddol hwn, gyda'r cyfle am y tro cyntaf yn hanes ein cenedl i fod â'n cwricwlwm ein hunain, y bydd Plaid Cymru yn dewis pleidleisio yn ei erbyn.
A gaf i gloi trwy ddiolch i Lynne Neagle am ei hymagwedd galed, graff, ddygn, bengaled ar adegau at y ddeddfwriaeth hon? Rwy'n dweud hynny fel canmoliaeth, Lynne. Fel y dywedais i'n gynharach, mae canlyniadau gwaith y pwyllgor wedi gwneud hwn yn Fil gwell, ac rwyf i wedi dwlu ar bob munud—wel, bron bob munud—o fod yn Weinidog, ond fy mhrofiad o fod ar y meinciau cefn, o eistedd trwy ddadleuon diddiwedd gan y Llywodraeth a darnau o ddeddfwriaeth y Llywodraeth sydd wedi llywio fy ymwneud â'ch pwyllgor dros y cyfnod hwn. Rwy'n ddiolchgar i chi am eich arweinyddiaeth, ac rwy'n eich cymeradwyo am y gwaith yr ydych chi wedi ei wneud sydd wedi ein harwain ni at y pwynt hwn. Llywydd, rwy'n cymeradwyo'r darn hwn o ddeddfwriaeth i'n Senedd.