5. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am y defnydd o danwyddau gwyrddach yng Nghymru? OQ56391

Diolch. Rydym wedi ymrwymo Cymru i dargedau allyriadau sero-net uchelgeisiol. Mae hyn yn golygu bod angen inni drawsnewid y modd rydym yn rhedeg ein ceir, yn cynhesu ein cartrefi ac yn cynhyrchu ein trydan. Mae gan hydrogen botensial mawr i fod yn rhan bwysig o'r gymysgedd ynni wedi'i ddatgarboneiddio, ac rydym yn gweithio i ddeall a dangos ei botensial.

Diolch. Wel, yng nghyllideb y DU yr wythnos ddiwethaf, cyhoeddodd y Canghellor fuddsoddiad o dros £93 miliwn i sbarduno adferiad gwyrdd yng Nghymru a chyflymu'r broses o greu bron i 13,000 o swyddi yma. Mae hyn yn cynnwys cyllid cyflym ar gyfer bargen twf gogledd Cymru, sy'n cynnwys parth arddangos llanw Morlais oddi ar arfordir Ynys Môn, a chyllid ychwanegol ar gyfer hyb hydrogen newydd ym mhorthladd Caergybi, sy'n cael ei reoli a'i ddatblygu gan Fenter Môn, y fenter gymdeithasol y tu ôl i'r prosiect arddangos llanw, a dywedodd ei rheolwr gyfarwyddwr:

Mae hyn yn newyddion gwych ac yn hwb enfawr i'r prosiect yng Nghaergybi... Gyda'r ffocws cynyddol ar ddatgarboneiddio, y nod fydd creu hydrogen gwyrdd o ynni adnewyddadwy gan gynnwys o Morlais, ein prosiect ynni ffrwd lanw ein hunain oddi ar arfordir Ynys Cybi.

Roedd cyllideb y DU hefyd yn cynnwys miliynau ar gyfer datblygu technolegau storio ynni a thechnolegau a chynhyrchion newydd a fydd yn bwydo i mewn i'r gwaith o sefydlu a chyflwyno'r diwydiant gwynt ar y môr arnofiol. Sut, neu a fydd, Llywodraeth Cymru yn ymgysylltu â'r prosiectau hyn i fanteisio i'r eithaf ar y cyfle y maent yn ei gynrychioli i Gymru?

Diolch. Wel, roeddem yn sicr yn falch iawn o weld cyllid yn cael ei roi i brosiect hydrogen Caergybi a gefnogwyd gan Lywodraeth Cymru yng nghyllideb Llywodraeth y DU ar 3 Mawrth, ac rwy'n sicr yn edrych ymlaen at barhau i weithio gyda Menter Môn i fanteisio i'r eithaf ar y cyfleoedd ar gyfer hydrogen yng Nghaergybi, ac adeiladu ar y gwaith rhagorol sydd eisoes wedi'i wneud yno.

Cyhoeddodd Llywodraeth Cymru lwybr hydrogen i Gymru ar 18 Ionawr ar gyfer ymgynghori, ac unwaith eto rydym yn ceisio ymatebion i gwestiynau strategol sy'n ymwneud ag unrhyw gynigion ar gyfer datblygu hydrogen yng Nghymru yn y dyfodol, a byddwn yn annog yr Aelodau i anfon ymatebion erbyn 9 Ebrill ac i annog unrhyw un y credant y byddai ganddynt ddiddordeb yn hyn i wneud yr un peth. Yn amlwg, felly, gall y Llywodraeth newydd gyhoeddi crynodeb o'r ymatebion. Bydd hwnnw wedyn yn llywio'r llwybr hydrogen arfaethedig, ynghyd ag asesiad effaith integredig. Mae'n rhaid imi ddweud, rwy'n credu bod gwynt ar y môr yn gyffrous iawn, a dros yr ychydig flynyddoedd diwethaf, rydym wedi gweld llawer iawn o ddiddordeb gan ddatblygwyr, yn enwedig yng ngogledd-orllewin Cymru. Ac yfory rwyf—. Yfory, gyda fy nghyd-Weinidog Ken Skates, unwaith eto, byddaf yn cyfarfod â phobl sydd â diddordeb mawr mewn dod â'r dechnoleg hon i Gymru yn dilyn cyhoeddiad diweddar Ystâd y Goron.

Weinidog, er ei bod yn hanfodol ein bod yn datgarboneiddio ein seilwaith ynni a thrafnidiaeth cyn gynted â phosibl, mae hefyd yr un mor bwysig nad ydym yn creu problemau eraill yn ein hymdrech i leihau allyriadau carbon. Er bod biomas yn garbon niwtral, gall hefyd greu problemau gydag ansawdd aer oherwydd bod mwy o ronynnau'n cael eu rhyddhau. Bydd symud i drafnidiaeth drydan yn mynd i'r afael ag ansawdd aer a charbon deuocsid cynyddol, ond bydd yn arwain at gynnydd mewn e-wastraff a'r galw am fetelau sy'n cael eu cloddio ar gost enfawr i'n hecoleg fregus. Weinidog, pa gamau y mae eich Llywodraeth yn eu cymryd i sicrhau nad yw datgarboneiddio'n arwain at niwed ecolegol mewn mannau eraill? Diolch.

Diolch. Mae Caroline Jones yn gwneud pwynt pwysig iawn. Mae bob amser yn bwysig iawn, pan edrychwch ar sut rydym yn datgarboneiddio, nid yn unig ein hynni a'n cartrefi—. Mae'n fater cwbl draws-Lywodraethol, ac rwy'n cyfarfod yn rheolaidd â fy nghyd-Weinidogion i sicrhau mai'r ffordd iawn i fynd yw gwneud popeth a allant o fewn eu portffolio a all ein helpu i gyrraedd ein targedau carbon sero-net. Fe fyddwch yn ymwybodol ein bod wedi cael cyngor yn ddiweddar gan y Pwyllgor ar Newid Hinsawdd ar sut y gallwn gyrraedd sero net erbyn 2050, a'r mis diwethaf gosodais reoliadau yn y Senedd i ymrwymo Cymru'n ffurfiol, am y tro cyntaf, i dargedau sy'n rhwymo mewn cyfraith ac sy'n cyflawni nod ein hallyriadau sero-net. Felly, mae'n rhaid inni leihau ein hallyriadau ar draws pob sector, ac unwaith eto, yn ei gyngor imi, tynnodd y Pwyllgor ar Newid Hinsawdd sylw at bwysigrwydd gwelliannau i effeithlonrwydd tanwydd, er enghraifft, yn eu senarios, drwy dechnolegau costeffeithiol a gwelliannau dylunio.