Part of the debate – Senedd Cymru am 4:52 pm ar 10 Mawrth 2021.
Diolch, Lywydd. Rwy'n cynnig y gwelliant a gyflwynwyd yn fy enw i. Cyn y Nadolig ac am bum wythnos ar ôl hynny, roedd fy ngŵr yn ddifrifol wael yn yr ysbyty gyda'r coronafeirws a gwelodd drosto'i hun y straen ar holl staff y GIG. Mae arnom ddyled enfawr iddynt. Rydym wedi trafod droeon yr angen i recriwtio a hyfforddi meddygon a nyrsys o'r boblogaeth leol, ac yma yng Nghymru, mae hyn yn bwysicach fyth, oherwydd yr angen i gynyddu nifer y staff yn y GIG sy'n gallu siarad Cymraeg. Felly, roeddwn yn siomedig o ddarllen yr adroddiad gan Migration Watch UK, a ddefnyddiodd ffigurau UCAS i ddatgelu'r ffaith bod 23,300 o fyfyrwyr sy'n hanu o'r DU wedi'u gwrthod ar gyfer cyrsiau nyrsio ar anterth y pandemig. Tynnodd yr adroddiad sylw hefyd at y ffaith bod dros hanner yr holl ymgeiswyr yn y DU ar gyfer cyrsiau nyrsio wedi'u gwrthod yn ystod y degawd diwethaf. Yn y cyd-destun hwn, mae'r Coleg Nyrsio Brenhinol a'r Cyngor Nyrsio a Bydwreigiaeth wedi bod yn rhybuddio am brinder nyrsys a bygythiad gweithlu sy'n heneiddio.
Mae pob un o'r colegau brenhinol a chyrff proffesiynol meddygol wedi rhybuddio Llywodraethau ynglŷn â phrinder staff, ond yn hytrach na mynd i'r afael â'r mater drwy hyfforddi a recriwtio pobl ifanc o'r DU, mae Llywodraethau olynol yma ac ar ben arall yr M4 wedi dibynnu ar hyfforddi a recriwtio o dramor. Mae'r diffyg cynllunio gweithlu hwn yn annoeth, ac mae hefyd yn annheg â gwledydd sy'n datblygu, gan ein bod yn dwyn eu talent a'u meddygon a nyrsys y maent eu hangen yn fawr. Rydym yn hynod ffodus fod y feirws ar y droed ôl gennym, ac y dylai ein poblogaeth gyfan fod wedi ei brechu erbyn yr haf. Nid yw gweddill y byd mor ffodus. Bydd mwy o angen eu meddygon ar is-gyfandir India a de-ddwyrain Asia nag arnom ni wrth iddynt barhau i ymladd COVID. A yw'n deg ein bod yn dwyn y staff hyn? Rhaid inni ddod yn fwy hunanddibynnol o ran ein meddygon a'n nyrsys. Rhaid inni ganfod gwir lefel y staffio sy'n angenrheidiol drwy weithio gyda'r colegau brenhinol a chyrff proffesiynol, ac yna hyfforddi digon o staff yn y wlad hon i fodloni gofynion ein poblogaeth sy'n heneiddio. Fel arall, byddwn am byth ar drugaredd pwysau'r gaeaf a heb fod yn barod o gwbl ar gyfer unrhyw bandemig yn y dyfodol. Diolch yn fawr.