Part of the debate – Senedd Cymru am 3:39 pm ar 17 Mawrth 2021.
Yn hytrach na thrin gweithio o bell fel anomaledd, dylem ei weld fel y norm newydd. O edrych ar y meysydd canlynol o waith swyddfa, cyflogau ac adnoddau dynol, cyfrifon ac archwilio, yn y dyddiau cyn TGCh, roedd angen eu gwneud yn y swyddfa. Roedd yn rhaid diweddaru cyflogau a chofnodion personol â llaw a'u ffeilio'n gorfforol, gyda thâl yn cael ei gyfrifo, ei gyfrif, ei wirio â llaw a'i roi mewn amlenni. Roedd yn rhaid cofnodi incwm a gwariant yn y cyfriflyfrau, a phostio anfonebau a chasglu a bancio sieciau neu arian. Roedd archwilio'n cynnwys gwirio cyfriflyfrau yn gorfforol a chysoni â datganiadau banc. Gyda datblygiadau TGCh, daeth cofnodion yn electronig. Dilynwyd hyn gan fand eang cyflym, sef y rhwystr olaf i weithio gartref. Roedd y symudiad tuag at weithio gartref a chyfarfodydd ar-lein yn digwydd ymhell cyn COVID. Yr hyn y mae COVID wedi'i wneud yw cyflymu'r newid hwn. Rydym wedi gweld, dros y flwyddyn ddiwethaf, pa mor dda y mae Zoom a Teams yn gweithio, yn enwedig lle mae band eang cyflym ar gael.
Mae angen i Lywodraeth Cymru osod targed ar gyfer gweithio gartref iddi ei hun a chyrff eraill a ariennir yn gyhoeddus, ond pam newid yr hyn sydd wedi gweithio dros y 12 mis diwethaf? Bydd y sector preifat yn gwneud yr hyn sy'n gweithio i bob cwmni unigol. Nid yw pobl, yn gyffredinol, eisiau treulio oriau'n cymudo bob dydd. Bydd recriwtio cystadleuol yn golygu y bydd cynnig swydd lle gallwch weithio gartref yn bennaf yn fwy o demtasiwn nag un sy'n golygu cymudo sawl awr yr wythnos.
Bydd twf gweithio gartref yn cael ei benderfynu gan lawer o benderfyniadau unigol, a fydd, gyda'i gilydd, yn llunio'r cyfeiriad teithio. Peidiwch ag anghofio costau gofod swyddfa a gwasanaethu'r gofod hwnnw. Bydd hyn yn dylanwadu'n gryf ar benderfyniadau cwmnïau, a bydd arbed costau teithio yn dylanwadu'n gryf ar unigolion. Nid yw'r arbrawf gweithio gartref dros y flwyddyn ddiwethaf wedi digwydd o dan yr amodau gorau, gyda phobl yn gorfod dysgu eu plant gartref yn ogystal â gweithio gartref, ac nid oes unrhyw astudiaeth wedi dangos gostyngiad sylweddol mewn cynhyrchiant, gyda rhai'n dangos gwell cynhyrchiant.
Bydd y newid hwn i weithio gartref yn bennaf yn creu newidiadau a heriau enfawr. Mae gennym system drafnidiaeth sy'n seiliedig ar gymudo. Mae pobl sy'n gofyn am ffyrdd osgoi a ffyrdd lliniaru yn yr un sefyllfa â'r rheini yn y 1900au a ofynnai am fwy o gafnau ceffylau. Mae gennym dystiolaeth o sector gwasanaeth sy'n dibynnu ar gymudwyr a gweithwyr swyddfa am ran sylweddol o'u masnach. Ni fydd y newid yn ddi-boen, ond mae'n anochel. Yr her i lywodraethau, fel bob amser, yw ymateb i bethau fel y maent ac wrth iddynt ddigwydd, nid fel yr hoffent i bethau fod. Dyma ddechrau'r chwyldro ôl-ddiwydiannol, cylch cyflawn o'r cyntaf, ac mae'n rhaid inni sicrhau ein bod yn ennill.