Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 2:06 pm ar 23 Mawrth 2021.
Llywydd, rwy'n credu ei bod hi'n gwbl briodol, y tro diwethaf y bydd y cyn Brif Weinidog yn cymryd rhan yng nghwestiynau'r Prif Weinidog, y dylai droi yn ôl at bwnc y mae wedi arwain y ddadl arno ers degawd ar draws y Deyrnas Unedig. Rwy'n ei longyfarch yn llwyr ar hynny. Rydym ni'n ddyledus iawn iddo am yr etifeddiaeth yr ydym ni'n manteisio arni nawr.
Mae yn llygad ei le am adolygiad Dunlop. Rwy'n cofio siarad gyda Phrif Weinidog y DU ar y pryd, Mrs May, am ei rhesymau dros sefydlu adolygiad Dunlop. Rhoddais dystiolaeth i adolygiad Dunlop fy hun. Hoffwn dalu teyrnged hefyd i'r cyfraniadau a wnaeth yr Arglwydd Dunlop yn ystod hynt y Bil marchnad mewnol drwy Dŷ'r Arglwyddi. Pe byddai'r Llywodraeth wedi bod yn ddigon doeth i gymryd ei gyngor bryd hynny, ni fyddem ni yn y sefyllfa ofnadwy o anodd yr ydym ni ynddi o ganlyniad i'r darn anghyfansoddiadol hwnnw o ddeddfwriaeth.
Mae adolygiad Dunlop wedi bod gan Brif Weinidog y DU ers ymhell dros flwyddyn, ac eto mae'n gwrthod caniatáu iddo gael ei gyhoeddi allan o Downing Street. A'r rheswm y mae'n gwrthod, rwy'n amau, yw oherwydd ei fod yn cynnig argymhelliad gwahanol iawn ar gyfer dyfodol y Deyrnas Unedig, argymhelliad tebyg iawn i'r un y mae Carwyn Jones wedi ei amlinellu: un sy'n seiliedig ar egwyddorion cydraddoldeb cyfranogiad, parch at ein gilydd, annibyniaeth o ran osgoi a datrys anghydfodau, a chyfansoddiad sydd wedi ei ymgorffori a'i wreiddio yn y gyfraith, ac nad yw yn nwylo un o bedair gwlad y Deyrnas Unedig.
Yn ogystal â chladdu adolygiad Dunlop, mae'r Llywodraeth hon bellach wedi cymryd dros dair blynedd i gwblhau'r adolygiad rhynglywodraethol a gomisiynwyd yng nghyfarfod llawn diwethaf y Cyd-bwyllgor Gweinidogion yr oedd Carwyn Jones yn bresennol ynddo. Sut y mae'n bosibl bod yn ffyddiog bod gan Lywodraeth y DU ddiddordeb gwirioneddol mewn sicrhau dyfodol i'r Deyrnas Unedig pan, ar bob cyfle y mae'n ei gael i wneud rhywbeth cadarnhaol ac adeiladol i'r cyfeiriad hwnnw, byddai disgrifio ei gweithredoedd fel araf y ffurf fwyaf hael posibl o ddisgrifio’r ffordd y maen nhw'n ymddwyn?