5. Datganiad gan y Gweinidog Addysg: Cymorth Iechyd Meddwl a Llesiant mewn Lleoliadau Addysgol

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:57 pm ar 23 Mawrth 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Kirsty Williams Kirsty Williams Liberal Democrat 4:57, 23 Mawrth 2021

(Cyfieithwyd)

Diolch, Siân, am y pwyntiau yna. Er nad wyf yn anghytuno o bell ffordd â phwysigrwydd maeth i blant a'r swyddogaeth bwysig y mae hynny'n ei chwarae yn eu haddysg, rwy'n credu mai bod ychydig yn naïf yw credu y gall hynny, a hynny ar ei ben ei hun, fynd i'r afael â heriau hybu llesiant ac iechyd meddwl da yn ein hysgolion. A gaf i ddweud, un o'r pethau y gwyddom ni sy'n achosi llawer iawn o straen ac afiechyd meddwl yw diffyg cymwysterau, ac felly mae sicrhau bod plant yn cael hyfforddiant rhagorol ac yn gwneud cynnydd academaidd gwirioneddol mewn ysgolion yn hanfodol bwysig? Ac mae'n bleser gennyf ddweud fy mod bellach newydd gymeradwyo i swyddogion y buddsoddiad mwyaf erioed yn y grant datblygu disgyblion—y llinell gyllideb unigol fwyaf, fel y dywedais i, a gafodd y rhaglen benodol honno erioed. Wrth siarad ag athrawon am hynny, maen nhw'n bryderus iawn bod yr arian hwnnw'n parhau i lifo i'r ysgol ar ôl yr etholiad nesaf oherwydd ei fod wedi bod yn sylfaenol yn eu gallu i gefnogi plant o'n cefndiroedd tlotaf.

O ran prydau ysgol am ddim, mae'r Aelod yn gwbl ymwybodol—gwn ei bod—mai ni oedd rhan gyntaf y Deyrnas Unedig i ymrwymo i ariannu prydau ysgol am ddim yn ystod gwyliau ysgol, ac y bydd y cymorth hwnnw'n parhau yn y flwyddyn academaidd hon hyd at y Pasg y flwyddyn nesaf. Mae'r adnoddau sydd ar gael i'n partneriaid mewn llywodraeth leol nid yn unig yn ceisio talu costau ciniawau ysgol am ddim, ond gwyddom, i lawer o'r teuluoedd hyn, y bydden nhw wedi bod yn cael brecwast am ddim tra'r oedden nhw yn yr ysgol hefyd, ac felly—. O ran symiau ariannol i deuluoedd, unwaith eto, dyma'r gorau yn y Deyrnas Unedig. Rydym ni wedi addo parhau i adolygu meini prawf cymhwysedd ar gyfer prydau ysgol am ddim, ond mae ein teuluoedd sydd â'r angen mwyaf yn cael eu cefnogi gan y rhaglen honno. Mae'r teuluoedd hynny hefyd yn cael eu cefnogi, wrth gwrs, gan ein cyfrif mynediad Grant Datblygu Disgyblion, ac rwy'n falch iawn eto eleni ein bod wedi cynyddu nifer y grwpiau blwyddyn sydd ar gael i gael cymorth yn y rhaglen honno, fel y gall teuluoedd mewn ysgolion uwchradd bellach wneud cais am bob blwyddyn y mae eu plant yn yr ysgol uwchradd. Ac, wrth gwrs, er bod yr adnoddau hynny wedi'u defnyddio'n draddodiadol i brynu eitemau o wisg ysgol, mae'r rhaglen honno hefyd yn caniatáu i rieni brynu eitemau o offer a chyfarpar fel y gall eu plant fynd i'r ysgol gan deimlo'n gwbl ffyddiog bod ganddyn nhw, fel y dywedais i, y wisg ysgol a'r offer sydd eu hangen arnyn nhw fel nad ydyn nhw'n wahanol i'w cyfoedion ac nad oes ganddyn nhw ddiffyg adnoddau sy'n eu dal yn ôl.

O ran y sector addysg bellach, mae'r Aelod yn hollol gywir—mae angen inni sicrhau parhad o ran cymorth i blant a phobl ifanc wrth iddyn nhw symud drwy addysg, a dyna pam yr ydym ni wedi sicrhau, fel y dywedais i yn fy natganiad, ein bod wedi buddsoddi'n helaeth yn y sector addysg bellach ac yn y sector addysg uwch fel y caiff myfyrwyr eu cefnogi. Bydd gan lawer o'n darparwyr dysgu seiliedig ar waith, wrth gwrs, gysylltiadau â'u darparwr addysg bellach lleol, fel rhan o'u prentisiaeth, a byddem yn disgwyl i'r colegau hynny sy'n gweithio gyda darparwyr dysgu seiliedig ar waith sicrhau bod y bobl ifanc hynny'n cael y cymorth y mae arnyn nhw ei angen. Rwy'n cydnabod ei bod wedi bod yn flwyddyn arbennig o heriol i rai o'r myfyrwyr hynny. Mae eu gallu i gwblhau cymwysterau wedi bod yn anoddach gan nad ydyn nhw wedi gallu bod yn eu gweithleoedd traddodiadol neu nad ydyn nhw wedi gallu talu am yr oriau sydd eu hangen arnyn nhw i ennill eu cymwysterau, a'n disgwyliad yw y bydd colegau addysg bellach yn gwneud popeth o fewn eu gallu i'w cefnogi. Rydym ni wedi rhoi arian ychwanegol ar waith i'r dysgwyr galwedigaethol hynny gael eu dwyn yn ôl i'r coleg fel grŵp blaenoriaeth, ac, yn wir, i'w cefnogi os bydd eu cyrsiau'n rhedeg drosodd i'r flwyddyn academaidd nesaf i sicrhau eu bod yn cael eu cefnogi drwy gydol hynny.

Fel y dywedais i, rydym ni hefyd wedi cynyddu'n sylweddol y buddsoddiad mewn cymorth iechyd meddwl i'n prifysgolion, ac, unwaith eto, i dynnu sylw at arfer gorau, yn y gogledd, roeddwn i wrth fy modd o glywed y bore yma mewn cyfarfod gyda Phrifysgol Glyndŵr yn Wrecsam sut y maen nhw yn gweithio'n galed i fod y brifysgol gyntaf sy'n seiliedig ar drawma, nid yn unig yng Nghymru, ond yn y Deyrnas Unedig, gan gydnabod yr angen i gefnogi eu dysgwyr a'u myfyrwyr. Felly, nid dull ysgol gyfan yn unig yw hwn, mae'n ddull system wirioneddol gyfan.