7. Rheoliadau Diogelu Iechyd (Cyfyngiadau Coronafeirws) (Rhif 5) (Cymru) (Diwygio) (Rhif 5) 2021

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:05 pm ar 23 Mawrth 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Vaughan Gething Vaughan Gething Labour 6:05, 23 Mawrth 2021

(Cyfieithwyd)

Rwy'n croesawu pwyntiau eang Rhun ap Iorwerth ynglŷn â chroesawu'r cyfeiriad a'r dull gofalus sydd wedi ei gymryd. Rwy'n nodi bod ei grŵp yn mynd i ymatal. O ran manwerthu nad yw'n hanfodol, roedd gennym ni ddewis anodd i'w wneud, nid un syml, ynghylch p'un a ydym yn agor meysydd newydd, a gallai hynny ynddo'i hun fod yn anniben ac yn gymhleth, neu a ydym yn ailagor y lleoliadau hynny sydd eisoes ar agor a byddai hynny wedi bod yn dderbyniol dim ond yn y ffordd yr ydym wedi gwneud hynny, o ran sicrhau bod rhagor o gymorth ar gael i'r busnesau hynny nad ydyn nhw eto wedi gallu agor, er y gallan nhw i gyd weld y datganid clir mai 12 Ebrill fydd y dyddiad i ailagor yn llawnach. Ac unwaith eto, daw hynny yn ôl at y pwynt ynglŷn â phroses ddychwelyd raddol briodol a gallu rhagweld y newidiadau hynny. Ac mae'r broses ddychwelyd raddol i ysgolion wedi golygu ein bod wedi bod â rhywfaint o le i wneud pethau'n wahanol, ond nid i'r graddau y gallem ni agor yr holl fanwerthu nad yw'n hanfodol ar yr un pryd, ac felly bu'n rhaid gwneud dewis.

O ran eich pryder ynglŷn â chydbwysedd ymarfer corff dan do ac yn yr awyr agored—ac rwy'n sylwi na wnaethoch chi roi term absoliwt, gan ddweud agor llawer mwy o ymarfer dan do—mae'n dod yn ôl at bwynt rwy'n credu y gwnaethoch chi yn gynharach yn eich cyfraniad: mae tuedd i weithgareddau awyr agored fod yn llai peryglus, a dyna pam—fel y gwnaethom yr haf diwethaf a'r gwanwyn diwethaf—ein bod yn ceisio agor gweithgareddau awyr agored fel arfer yn gyntaf o ran ymarfer corff a chymysgu posibl. Mae hynny'n ffordd fwy diogel o wneud hyn. Rydym yn ystyried agor ymarfer corff dan do a gweithgarwch dan do yn fwy graddol, ac wrth gwrs mae'n rhaid i ni feddwl am gydbwysedd y risg a'r lle sydd ar gael i ni yn y cyngor yr ydym yn ei gael gan ein cynghorwyr gwyddonol a'r prif swyddog meddygol.

Er hynny, rydym ni wedi darparu rhagolwg ar gyfer y dyfodol; mae gennym syniad o ryw chwe wythnos o'r hyn sy'n debygol o ddigwydd yn ein barn ni, ond ni allwn warantu y bydd y pethau hynny yn digwydd. Fel y gŵyr yr Aelod, yn eich cyfeiriad at faterion yn eich ardal leol chi o amgylch Caergybi, mae'n bosibl y gall amgylchiadau newid, mae'n bosibl y byddwn yn gweld cynnydd anffodus a mwy eang yn nifer yr achosion a allai olygu bod angen i ni oedi. Felly, fel arfer, dyna pam yr ydym yn cael ein hysgogi gan ddata ac nid dyddiadau ar y cyfan.

Fe wnaf i ymdrin â phwynt Mark Reckless, ac rwy'n credu, pan ddaw'n fater o'r data yn symud yn gyflymach na'r broses agor, rwy'n credu, â phob parch, nad yw hynny'n ystyried y cyngor clir yr ydym wedi ei gael ac yr ydym wedi ei gyhoeddi, nac ychwaith y sylwadau cyhoeddus iawn gan y grŵp cynghori technegol, gan y pwyllgor SAGE, a gan brif swyddogion meddygol ledled y DU. Mae Prif Swyddog Meddygol Lloegr wedi rhoi cyngor clir iawn ar beidio ag ailagor yn rhy gyflym, oherwydd byddai hynny'n peryglu heintiau coronafeirws yn dychwelyd yn sylweddol gyda'r holl niwed a achosir yn gorfforol, yn feddyliol ac, yn hollbwysig, yn economaidd hefyd. Rwy'n cydnabod bod gan yr Aelod awydd i weld cymaint o ryddfrydoli cyn gynted â phosibl; rydym ni, yn syml, yn ystyried cyngor iechyd y cyhoedd a gwyddonol o ddifrif ar sut i wneud hynny mor ddiogel â phosibl cyn gynted â phosibl, a dyna fydd y sefyllfa o hyd yn ystod oes y Llywodraeth hon.

Sylwaf iddo ddigio ar ran Andrew R.T. Davies. Rwy'n credu, â phob parch, pan fo arweinydd yr wrthblaid yn gwneud y sylwadau a wnaeth ac yn ensynio cymhellion y gwleidyddion sy'n gwneud dewisiadau eithriadol o anodd, nid wyf i'n credu bod hynny'n rhywbeth y dylid ei adael heb roi sylw arno. Ac rwy'n credu, â phob parch, ei fod wedi cymryd pwynt llawer ehangach o'r materion penodol iawn, lle'r wyf i yn credu y dylai arweinydd yr wrthblaid fyfyrio ar y safbwynt y mae wedi ei nodi yn gyhoeddus. Nid yw'r rheoliadau hyn a'r mesurau y bu'n rhaid i mi eu cyflwyno—y mesurau y bu'n rhaid i holl Aelodau'r Cabinet gymryd rhan ynddyn nhw—wedi eu gwneud oherwydd ego, ond oherwydd realiti ein sefyllfa, ac ar ddiwrnod pan rydym yn myfyrio ar flwyddyn o gyfyngiadau symud ers yr un cyntaf a'r golled anhygoel mewn bywydau yr ydym wedi'i gweld er gwaethaf y mesurau hynny, rwyf i'n credu ei fod yn ddewis gwael o naws yn ogystal â chynnwys bwriadol y geiriau hynny ddoe gan arweinydd y Ceidwadwyr Cymreig i awgrymu bod egos amherthnasol ac ideolegol eraill, yn hytrach na chadw'r cyhoedd yn ddiogel.

O ran bod yn undebwr, rwy'n dweud fy mod i'n undebwr hefyd. Ond nid wyf i'n dymuno troi datganoli yn ôl yn y ffordd y mae ef yn dymuno'i wneud. Mae'r pwerau y mae pobl Cymru wedi pleidleisio amdanyn nhw ar ddau achlysur yn golygu mai dyma pam yr ydym yn cael y dadleuon hyn, dyma pam y mae Gweinidogion Cymru yn gwneud yr ystod o benderfyniadau yr ydym wedi eu gwneud. Ac â phob parch, mae'n gwybod yn iawn ein bod yn anghytuno ar hyn, ond rwyf i yn gwrthwynebu'r awgrym i fod yn undebwr mae'n rhaid i chi fod o blaid troi pwerau yn ôl a'u hanfon yn ôl i San Steffan, yn hytrach na rhannu cyfrifoldeb a phwerau yn briodol ledled y Deyrnas Unedig mewn modd sy'n parchu'r ddau refferendwm datganoli yr ydym wedi eu cael. Ac roeddwn i yn meddwl bod Mr Reckless yn hoffi parchu canlyniadau refferenda, ond nid yn yr achos hwn yn ôl pob tebyg.

Pan ddaw'n fater o ddychwelyd i ysgolion yn raddol, rydym yn parchu'r cyngor gan SAGE a'n grŵp cynghori technegol ein hunain a'r prif swyddog meddygol. Mae dychwelyd yn raddol i ysgolion—