Part of the debate – Senedd Cymru am 4:06 pm ar 24 Mawrth 2021.
Diolch, Lywydd. Rwy'n gwneud y cynnig i ddiwygio'r Rheolau Sefydlog ar grwpiau gwleidyddol. Ar ôl llawer o drafod a dadlau, mae'r gwelliant hwn yn ceisio egluro nid yn unig y trothwy ar gyfer ffurfio grwpiau, ond hefyd yr egwyddorion sylfaenol. Mae'n nodi mai grŵp gwleidyddol yw grŵp o dri Aelod o leiaf sy'n perthyn i'r un blaid wleidyddol gofrestredig a enillodd o leiaf un sedd yn etholiad blaenorol y Senedd—neu dri neu fwy o Aelodau nad ydynt yn bodloni'r meini prawf hynny sydd wedi hysbysu'r Llywydd o'u dymuniad i gael eu hystyried yn grŵp gwleidyddol ac wedi bodloni'r Llywydd fod amgylchiadau eithriadol yn berthnasol. Yn eu hanfod, yr hyn y mae'r newidiadau hyn yn ceisio'i gynnal yw egwyddorion atebolrwydd democrataidd a sefydlogrwydd yn ein Senedd, sy'n hanfodol i'r ffordd y mae ein sefydliad yn gweithredu ac yn cael ei weld. Nid yw'r newidiadau'n atal grwpiau newydd rhag cael eu ffurfio, ond maent yn cynnig system fwy cadarn er mwyn cadw cydbwysedd.
Mae cael eich cydnabod fel grŵp yn dod â breintiau sylweddol yn ei sgil, ac er lles uniondeb y sefydliad hwn, nid yw ond yn iawn fod o leiaf rai profion gofynnol ar waith. Os derbynnir y cynnig hwn, rhaid i'r Llywydd gyhoeddi canllawiau i'r Aelodau o dan Reol Sefydlog 6.17 ar ddehongli a chymhwyso Rheol Sefydlog 1.3(ii).