4. Beth yw polisïau Llywodraeth Cymru i adeiladu partneriaethau ar gyfer iechyd meddwl da yng Nghymru? OQ56497

Mae gweithio mewn partneriaeth yn rhan sylfaenol o'n strategaeth 'Law yn Llaw at Iechyd Meddwl'. Fe'i hategir gan drefniadau cenedlaethol a lleol gydag amrywiaeth o bartneriaid, gan gynnwys y GIG, iechyd y cyhoedd, awdurdodau lleol, yr heddlu a'r sector gwirfoddol, fel rhan o'r dull amlasiantaethol sydd ei angen i wella iechyd meddwl.

Weinidog, un mater pwysig yw iechyd meddwl dynion a'u tuedd i beidio â siarad am eu teimladau a'u problemau, fel rydym wedi'i drafod droeon. Felly, mae'n bwysig cyrraedd dynion gyda'r negeseuon cywir drwy amrywiaeth o ddulliau a sefydliadau, a chael modelau rôl da wrth gwrs. O ystyried proffil a chyrhaeddiad pêl-droed proffesiynol, rwy'n credu bod rhan gref gan ein clybiau i'w chwarae, ac rwy'n falch iawn fod y tîm rwy'n ei gefnogi, Clwb Pêl-droed Casnewydd, wedi dangos arweiniad cadarn iawn yn y maes hwn. Ddwy flynedd yn ôl, hwy oedd yr unig glwb yng Nghymru—a dim ond y pedwerydd, mewn gwirionedd, yng Nghynghrair Pêl-droed Lloegr—i lofnodi'r Siarter Iechyd Meddwl ar gyfer Chwaraeon a Hamdden. Maent bellach yn gweithio gydag amrywiaeth o sefydliadau yn y ddinas i ddatblygu polisïau ar gyfer iechyd meddwl da. Mae ganddynt chwaraewyr fel llysgenhadon iechyd meddwl, gan gynnwys siarad am eu hanawsterau a'u profiadau eu hunain. Mae County in the Community yn sicrhau bod gweithgareddau cymunedol yn cynnwys negeseuon iechyd meddwl da. Mae ganddynt 'ddydd Mercher llesiant', lle mae'r cyfryngau cymdeithasol, a gwefan y clwb yn wir, yn cael eu defnyddio i gyfleu gwybodaeth a chyngor. Maent yn gwneud amrywiaeth o weithgareddau yn ystod Wythnos Ymwybyddiaeth Iechyd Meddwl. Credaf ei bod yn enghraifft dda i chwaraeon yng Nghymru yn gyffredinol, Weinidog, a tybed a wnewch chi ymuno â mi, pan fydd amgylchiadau'n caniatáu, i ymweld â'r clwb a thrafod y mentrau hyn a sut y gellir adeiladu arnynt ar gyfer y dyfodol.

Diolch yn fawr, John. Yn sicr, gwn fod eich ymrwymiad i Gasnewydd ac i'r mater pwysig hwn yn rhywbeth sy'n werth ei danlinellu. Roeddwn yn teimlo'n freintiedig iawn i allu siarad â rhai pobl yng nghymuned Casnewydd yr wythnos diwethaf i drafod mater iechyd meddwl, felly diolch am drefnu hynny. 

Yn sicr, dyma un o'r pethau roeddwn yn canolbwyntio arnynt cyn imi ddod yn Weinidog iechyd meddwl, wrth ddechrau ymgyrch o'r enw 'I pledge to talk', gan weithio gyda Mind Cymru yng nghanolbarth Cymru, pan ganfuwyd bod tri achos o fewn cyfnod byr iawn, mewn cymuned fach, lle'r oedd dynion wedi cyflawni hunanladdiad. Roedd effeithiau hynny drwy'r gymuned yn aruthrol. Mae'n gwbl glir fod yn rhaid inni gael dynion i siarad, ac mae'n rhaid inni ddysgu gwrando hefyd. Yn sicr, ceir rhai enghreifftiau gwych o hyn yn digwydd. Felly, mae gennym Sheds Dynion, sy'n fenter wych yn fy marn i, ond credaf fod gan glybiau pêl-droed rôl benodol iawn yma, oherwydd gallant—. Mae ganddynt fath o effaith Heineken; gallant gyrraedd rhannau na all eraill eu cyrraedd, ac yn arbennig, efallai, estyn allan at grwpiau oedran iau nad ydynt am drafod iechyd meddwl o bosibl. Rwy'n eu canmol yn fawr am y rôl weithredol y maent wedi'i chwarae'n mynd i'r afael o ddifrif â'r mater hwn, ac yn sicr rwy'n falch iawn o weld eu bod yn gwneud hyn. Bydd yn rhaid inni weld beth sy'n digwydd ar ôl yr etholiad nesaf i weld a fyddaf yn dal i fod yn y rôl hon, ond yn sicr, os byddaf, byddwn yn hapus i ddod.

Ond yn sicr, o ran yr hyn sy'n digwydd nesaf, edrychwch, rwy'n canolbwyntio'n fawr ar y ffaith bod gweithgareddau plant yn cael dechrau eto ar 27 Mawrth. Rwy'n credu bod chwaraeon mor dda i iechyd meddwl pobl am eu bod yn digwydd yn yr awyr agored, ac fel rhywun sydd wedi ymrwymo i wneud 10 km y dydd yn ystod y Grawys, mae'n rhannol er mwyn sicrhau eich bod yn dechrau arfer newydd, mae'n gwneud yn siŵr ein bod yn codi ac yn symud, ac rwy'n credu y gallai llawer o bobl elwa o ddisgyblaeth o'r fath a dechrau arfer newydd, a chredaf y byddai clybiau pêl-droed yn wych am wneud hynny.