Part of the debate – Senedd Cymru am 3:57 pm ar 8 Mehefin 2021.
Diolch yn fawr, Peredur, a diolch yn fawr am y pwyntiau allweddol, pwysig yna. Rwy'n falch iawn eich bod chi hefyd wedi tynnu sylw at adroddiad y Pwyllgor Materion Cymreig. Mae wedi bod yn destun pryder mawr o ganlyniad i'r pandemig. Dyna pam y mae'r dyddiad cau, yr ydym ni eisiau ei gael—. Rydym ni wedi gofyn i Lywodraeth y DU, wedi pwyso ar Lywodraeth y DU, dro ar ôl tro, i ymestyn y dyddiad cau, sef 30 Mehefin 2021, yn enwedig yng ngoleuni'r pandemig, ond yn anffodus roedd hynny'n ofer. Ond rwyf i wedi sôn am hynny, o ganlyniad i lawer o sylwadau—. Yn fy natganiad, gwnes i dynnu sylw at y ffaith bod adolygu a diweddaru canllawiau gweithwyr achos wedi golygu bod gennym ni fwy o hyblygrwydd. Ond mae'n amlwg y bydd yn rhaid i ni fonitro hynny'n ofalus iawn gyda'r sefydliadau hynny yr ydym ni'n eu hariannu, ac ymestyn y cyllid, wrth gwrs, i sicrhau y gallan nhw gefnogi pobl.
Ond er mwyn rhoi rhyw syniad i chi o'r hyn y mae'r hyblygrwydd hwnnw'n ei olygu, mae'n rhoi disgresiwn i weithwyr achos dderbyn ceisiadau hwyr pryd y maen nhw'n credu bod sail resymol, ac rwyf i wedi annog Llywodraeth y DU, ac rwy'n parhau i'w hannog, i fonitro'r canllawiau a sicrhau eu bod yn parhau'n addas i'r diben ar ôl diwedd y mis. Ond wrth gwrs, fel yr ydych chi wedi dweud, nid dyma ddiwedd y broses i lawer. Bydd yn rhaid i'r rhai sy'n cael statws cyn-sefydlog ailymgeisio ar gyfer statws sefydlog pan fydd digon o amser wedi mynd heibio iddyn nhw wneud hynny, ac efallai y bydd angen i'r cymorth y bydd ei angen arnyn nhw barhau. Mae angen i ni sicrhau—er ein bod ni'n amlwg yn gweithio mewn partneriaeth nid yn unig â Llywodraeth y DU, ond gyda'n hawdurdodau lleol a'r holl sefydliadau arbenigol yr wyf i wedi sôn amdanyn nhw eisoes ein bod ni'n eu hariannu i sicrhau y gallwn ni gyrraedd dinasyddion yr UE mwyaf agored i niwed. Rydym ni'n pryderu ynghylch y nifer na fyddan nhw efallai'n sicrhau'r statws sefydlog, ac efallai bod hynny oherwydd gwahanol resymau. Rhaid i ni, a rhaid i Lywodraeth y DU gydnabod ac ymdrin â'r sefyllfa honno ar ôl mis Mehefin 2021, oherwydd gallem ni gael miloedd o ddinasyddion yr UE ar ôl heb statws clir yn y DU heb fod unrhyw fai arnyn nhw eu hunain. Rwyf i wedi sôn am grŵp cydlynu statws sefydlog yr UE yng Nghymru, ac rwy'n credu ei bod yn bwysig cydnabod sut y maen nhw wedi bod yn gweithio ers 2019 i hyrwyddo ymwybyddiaeth y cyhoedd a chyfranogiad yn y cynllun statws preswylwyr sefydlog i ddinasyddion yr UE yng Nghymru, i wneud y gorau posibl o gyfle dinasyddion i fanteisio arno drwy gyhoeddusrwydd wedi'i ganolbwyntio'n benodol iawn—rwyf i wedi sôn am yr ymgyrch gyfathrebu—ond hefyd nodi unrhyw fylchau yn y ddarpariaeth bresennol sydd wedi'i chefnogi i gynorthwyo Llywodraeth Cymru a'r Swyddfa Gartref i ddod o hyd i atebion i oresgyn unrhyw faterion. I roi rhyw syniad i chi pwy sy'n eistedd ar y grŵp hwnnw: Llywodraeth Cymru, Newfields Law, Fforwm Cymdeithas Sifil Cymru ar Brexit—sydd, wrth gwrs, yn estyn at bob cymuned ledled Cymru—Cyngor ar Bopeth Cymru, Cymorth Mudwyr, Mind Casnewydd, Cyngor Gweithredu Gwirfoddol Cymru, TGP Cymru, Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru, Settled, TUC Cymru, a nifer fawr o sefydliadau arbenigol eraill.
Hoffwn i ddiolch i chi hefyd am sôn am y llythyr a ysgrifennodd y Prif Weinidog ar 6 Mawrth eleni. Ysgrifennodd lythyr agored at holl wladolion yr UE sy'n byw yng Nghymru, gan eu hannog i wneud cais ac i wneud hynny cyn y dyddiad cau ym mis Mehefin, wedi'i gyhoeddi mewn 11 iaith. Ac eto, rydych chi wedi rhoi'r cyfle i mi ddweud mai diben y neges gan y Prif Weinidog oedd dweud y bydd croeso i chi, eich teuluoedd, bob amser yng Nghymru. Ac rydym ni eisiau sicrhau bod eich cyfraniad, yr ydych chi'n ei wneud i'n cymunedau, ein gwasanaethau cyhoeddus a'n busnesau, yn cael ei gydnabod fel cyfraniad amhrisiadwy a
'Rwy’n deall pa mor anodd y mae’r blynyddoedd diwethaf wedi bod i chi, gydag ansicrwydd Brexit'.
Dyna'r hyn a ddywedodd yn ei lythyr. Mae'n parhau:
'ac yn awr gyda phandemig parhaus sydd wedi gwneud ymdopi gyda sefyllfa anodd yn anoddach fyth.'
Yn ystod y dyddiau nesaf, byddwch chi'n clywed rhagor o negeseuon o'r fath gan Lywodraeth Cymru.