Part of the debate – Senedd Cymru am 4:27 pm ar 8 Mehefin 2021.
Diolch. Edrychaf ymlaen hefyd at weithio gyda chi ar y brîff a rennir, a diolch yn fawr i chi am y cwestiynau y gwnaethoch eu cyflwyno.
Yn sicr, rwy'n croesawu adroddiad Gofalwyr Cymru a'r materion y mae'n eu codi, a'r ffigurau a roddwyd am nifer y bobl—gofalwyr di-dâl—na chafodd unrhyw seibiant yn ystod y pandemig. Rwy'n credu, yn amlwg, fod hynny'n destun pryder mawr. Fe wnes i, yn ystod y pandemig, gwrdd â llawer o ofalwyr di-dâl a chyfathrebu â nhw, ac yn sicr fe wnaethon nhw ddweud wrthyf am y pwysau a oedd arnyn nhw yn ystod y pandemig. Ond, yn amlwg, mae'n rhaid i ni dderbyn, fel y gwnaethon nhw, mai eu dewis nhw eu hunain ydoedd mewn llawer o achosion; eu bod yn nerfus ynglŷn â chael gofalwyr i mewn i'r cartref, er enghraifft, i'w helpu, oherwydd eu bod mor bryderus ynglŷn â'u hanwyliaid yr oedden nhw'n gofalu amdanyn nhw, nid oedden nhw eisiau creu risg o haint. Rwy'n ymwybodol iawn bod hyn wedi bod yn straen enfawr ar ofalwyr di-dâl, ac mae'n un o'r pethau ofnadwy hynny sydd wedi digwydd o ganlyniad i'r pandemig. A fydd hyn yn ddigonol? Rwy'n credu i mi ateb hynny yn fy nghwestiwn cynharach—fod hwn yn ychwanegol at yr hyn yr ydym ni eisoes yn ei wneud i ofalwyr di-dâl. Mae'n debyg na fyddai byth yn ddigon, ond rydym yn sicr wedi dweud, yn ein maniffesto, ein bod yn mynd i gynyddu'r ddarpariaeth ar gyfer gofalwyr di-dâl, ac mae hyn yn rhan o'r hyn yr ydym yn ei wneud i gyflawni hynny.
Rwyf i wedi bod i'r Alban; rwyf i wedi trafod hyn gyda'r unigolyn yn yr Alban a oedd yn gyfrifol am y cynllun, ac rwy'n credu ei fod yn gwneud pwynt pwysig ynghylch y cynllun 'respitality'—yn sicr, gan fod y diwydiant lletygarwch wedi bod trwy gyfnod mor anodd, efallai nad dyma'r adeg orau i ganolbwyntio ar hynny. Ond dyna un o'r pethau yr ydym yn awyddus i edrych arno pan ddaw'r adeg iawn i wneud hynny. Yn sicr, o ran yr asesiadau gofalwyr, o dan y Ddeddf, mae gan bob gofalwr hawl i gael asesiad. Nid yw llawer ohonyn nhw yn manteisio ar y cyfle i gael asesiad mewn gwirionedd gan nad ydyn nhw'n credu ei fod yn angenrheidiol mewn gwirionedd, ond mae angen i ni geisio sicrhau bod ymwybyddiaeth o'r asesiadau hyn yn cael llawer mwy o gyhoeddusrwydd.