9. Dadl: Cronfa Codi’r Gwastad a Chronfa Ffyniant Gyffredin y DU

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:57 pm ar 15 Mehefin 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Alun Davies Alun Davies Labour 5:57, 15 Mehefin 2021

(Cyfieithwyd)

Na, nid i gael gwared arnoch chi. Wnaethoch chi ddim ei ddeall; dyna'r broblem, Peter. Pan ofynnais i chi pa bwerau yr oeddech chi yn dymuno eu cael, wnaethoch chi ddim ateb. Yr hyn y mae angen inni allu ei wneud yw darparu'r cyllid a'r ffrydiau ariannu'n agored, yn dryloyw, yn deg, yn ôl yr angen, ac yna ei ddarparu i'r bobl hynny. Dyna oedd yn cael ei wneud, a'r hyn sy'n cael ei wneud yn y fan yma yw datgymalu'r system honno. Mae'n cael ei datgymalu nid am nad oedd yn gweithio, ond oherwydd na allai'r Blaid Geidwadol ei rheoli.

Wyddoch chi? Bydd llawer o bobl, nid yn unig yn fy etholaeth i ac nid yn unig yng Nghaerffili ac nid yn unig ym Mhen-y-bont ar Ogwr a fydd ar eu colled o ganlyniad i hynny, ond y collwr mwyaf yw'r ymdeimlad o'r Deyrnas Unedig fel gwladwriaeth sy'n gallu trin pob rhan yn deg. A wyddoch chi beth? O ran lle yr ydym yn mynd ar hyn o bryd gyda thanseilio democratiaeth, Deddf y farchnad fewnol, yn fy marn i daeth â'r cyfnod datganoli i ben yng Nghymru. Roedd yn dod â datganoli i ben. Nid yw datganoli'n bodoli—nid yw'n bodoli. Yr hyn sy'n bodoli yw cysgod y gall Gweinidog yn Llundain ei danseilio, yn anatebol, heb ei ethol gan bobl Cymru. Nid dyna yw datganoli yn ôl yr hyn a ddeallaf i. Dyna pam y darllenais yn y rhaglen lywodraethu yn gynharach y prynhawn yma y bydd angen i bethau newid os yw'r Deyrnas Unedig i barhau.

Llywydd, rwy'n trethu eich amynedd eto. Gadewch imi gloi fy nghyfraniad drwy ddweud hyn: rwyf i yn credu bod y broses dros yr ychydig flynyddoedd diwethaf wedi bod yn un o'r profiadau mwyaf digalon a gofidus yr wyf wedi bod yn ymwneud ag ef mewn gwleidyddiaeth, oherwydd fel aelod o bwyllgorau yn y lle hwn, rydym wedi ceisio ewyllys da a chyda chefnogaeth drawsbleidiol i ddod â Gweinidogion y DU i mewn i gael y sgwrs honno ac i greu'r tryloywder hwnnw ac i drafod yr hyn sydd orau i Gymru. Wnaeth y Gweinidogion hynny ddim ymddangos, ac nid oedden nhw'n gallu ateb cwestiynau, ac roedden nhw'n gwybod eu bod wedi cael eu dal. Y mater y mae'n rhaid i ni ei wynebu nawr yw sut mae ailadeiladu polisi rhanbarthol sydd wedi'i ddatgymalu'n systematig gan Lywodraeth y DU nad yw'n poeni dim.