5. Dadl Aelodau o dan Reol Sefydlog 11.21(iv): Gwasanaethau bws

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:26 pm ar 23 Mehefin 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Lee Waters Lee Waters Labour 4:26, 23 Mehefin 2021

(Cyfieithwyd)

I ymateb i rai o'r sylwadau yn y cyfraniadau rhagorol niferus, roeddwn yn falch o weld cynifer o Aelodau'n tynnu sylw at y rôl y mae gwasanaeth bws Fflecsi ar alw wedi'i chwarae, ac yn ei chwarae yn Nyffryn Conwy fel y soniodd Janet Finch-Saunders; soniodd Carolyn Thomas yn yr un modd am ei botensial, fel y gwnaeth Vikki Howells, fel ffordd o ddod â theithwyr newydd ar fysiau ac archwilio lle gall y llwybrau fod yn fwy hyfyw gan ddefnyddio'r system ar alw newydd hon. Ac yn sicr, dyna'r profiad yng Nghasnewydd lle cafodd hyn ei dreialu; mae'n dangos bod galw cudd yno. Bydd pobl yn defnyddio bysiau pan fydd yn wasanaeth mwy hyblyg. Felly, mae'n galonogol iawn.

Tynnodd Alun Davies sylw at drafferthion cychwynnol yng Nglynebwy, lle bu rhai anawsterau. A byddwn yn dweud wrtho—rwy'n deall ei rwystredigaeth—mae'n brosiect peilot, ac mae prosiectau peilot yno i brofi dulliau gweithredu, ac nid yw pethau bob amser yn digwydd fel y bwriadwyd. A bu anawsterau gyda meddalwedd a chyda hyfforddi staff. Yn ôl yr hyn a ddeallaf, rydym bellach wedi mynd heibio i hynny; byddwn yn ddiolchgar pe gallai ddweud wrthyf a oes problemau parhaus, ond dyna'r wybodaeth ddiwethaf a gefais. Ac rydym yn dysgu, ac wrth inni ddysgu, byddwn yn tyfu, a chredaf mai dyna'r dull cywir o weithredu, ac mae'n well ein bod yn methu'n gyflym ac yn methu ar lefel fach na methu mewn un bang mawr os byddwn yn rhuthro hyn. Felly, dyna yw ein bwriad a'n huchelgais: cyflwyno hyn yn hyderus.

Tynnodd sylw at ambell feirniadaeth ddilys o'r ffordd y mae gwasanaethau cyhoeddus yn aml yn cael eu cynllunio heb ystyried sut y bydd pobl yn eu cyrraedd, heblaw mewn car. Ac mae wedi sôn am Ysbyty Athrofaol y Faenor, enghraifft gyfarwydd iawn, a dyfynnais yr esiampl honno i brif weithredwr Bwrdd Iechyd Prifysgol Hywel Dda yr wythnos diwethaf, am eu bod yn cynllunio ysbyty newydd yng ngorllewin Cymru, i sicrhau nad yw'r camgymeriadau hynny'n cael eu hailadrodd. Ac un o'r pwyntiau o roi'r adran hon gyda thrafnidiaeth wrth ymyl cynllunio, wrth ymyl adfywio, wrth ymyl newid hinsawdd ac eraill, yw sicrhau bod cydweithio'n digwydd, a gallwn fynnu bod y pethau hynny'n cael eu hystyried yn drwyadl. 

Yn ddiweddarach eleni—roeddem wedi gobeithio ei wneud cyn y pandemig, mewn ymateb i sylwadau gan Alun Davies; mae wedi'i ohirio—ond rydym yn gobeithio erbyn diwedd y flwyddyn y bydd gennym wasanaeth bws TrawsCymru newydd ar draws y Cymoedd a fydd yn cysylltu'r Faenor â llwybr dwyrain-gorllewin, gan gysylltu Cwmbrân, Pont-y-pŵl, Trecelyn, Ystrad Mynach a Phontypridd â fflyd o fysiau allyriadau isel, ac rydym yn gweithio ar fanylion hynny yn awr. Ac rwy'n hapus i siarad ymhellach ag Alun Davies i weld a allwn wella hynny a'i gysylltu â'r gwasanaethau Fflecsi. Fe'i clywaf o'i sedd yn gwneud sylwadau adeiladol eraill yr hoffem eu cadw mewn cof wrth inni gynllunio'r gwasanaeth, oherwydd mae'n rhaid iddo weithio ar gyfer y bobl rydym i gyd yma i'w gwasanaethu. Mae'r pethau hyn yn anodd eu gwau gyda'i gilydd oherwydd, fel y nodwyd, nid oes gennym yr offer ac nid oes gennym yr holl adnoddau y byddem am eu cael oherwydd, fel y nodwyd gennym ddoe, mae arian yn cael ei wario mewn mannau eraill ac mae angen i ni ei ailddyrannu.  

Gofynnodd Hefin David yn briodol am rôl newydd Trafnidiaeth Cymru, y cydbwyllgorau corfforaethol a'r awdurdodau lleol wrth gynllunio'r gwasanaeth newydd. Mae llawer o waith wedi bod yn mynd rhagddo mewn deialog â phob un o'r rheini y byddwn yn ei nodi yn ein cynllun yn yr hydref. Ond yn gryno, gobeithiwn mai Trafnidiaeth Cymru fydd y ganolfan ragoriaeth lle mae awdurdodau lleol wedi colli pobl ac arbenigedd yn sgil cyni. Gobeithiwn mai Trafnidiaeth Cymru fydd y meddwl arweiniol i helpu awdurdodau lleol, sef y rhai atebol, a gallant hwythau gydweithio ar lefel ranbarthol i sicrhau eu bod yn dod â'u màs critigol[Anghlywadwy.] Mae yna lawer y gallwn ei wneud, ac mae'n iawn fod y Senedd yn ein gwthio i fynd ymhellach ac yn gyflymach. Diolch yn fawr.