5. Datganiad gan Weinidog yr Economi: Gwarant i Bobl Ifanc

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:16 pm ar 29 Mehefin 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Luke Fletcher Luke Fletcher Plaid Cymru 4:16, 29 Mehefin 2021

(Cyfieithwyd)

Diolch, Dirprwy Lywydd. Mae llawer i'w groesawu yn y datganiad heddiw. Mae'n debyg iawn i gynnig Plaid Cymru yn ystod yr etholiad. Edrychwn ymlaen at weld y manylion, a byddwn yn cadw llygad ar ei weithrediad er mwyn sicrhau ei fod yn cyflawni ar gyfer pobl ifanc yng Nghymru.

Mae'n gadarnhaol gwybod bod Llywodraeth Cymru yn edrych ar enghreifftiau eraill, nid yn unig yn y DU, gobeithio, ond yn yr UE hefyd. Rwyf yn dweud yn aml—ac mae'n eithaf anodd i ni gyfaddef weithiau—pan fo gennym syniad da, mai'r tebygolrwydd yw bod rhywun eisoes wedi meddwl am y syniad hwnnw, felly mae bob amser yn dda dysgu o brofiadau pobl eraill, fel nad ydym yn syrthio i'r un trapiau.

Pan weithredwyd cynlluniau tebyg yn Ewrop, cydnabu staff lleol sy'n gweithio ar y gweithredu nad oedd interniaethau a lleoliadau gwaith bob amser o'r safonau uchaf. Er bod mesurau'n cael eu cymryd i sicrhau ansawdd, nid oedd bob amser yn bosibl i staff lleol fonitro lleoliadau mewn modd systematig. A wnaiff y Gweinidog gadarnhau, yn rhan o swyddogaeth Cymru'n Gweithio, y byddan nhw'n sicrhau bod ansawdd swyddi yn bodloni safonau y cytunwyd arnyn nhw? Roedd asesiad y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd o gynlluniau tebyg yn amlygu diffyg data dibynadwy, ac roedd yn anodd dod ar draws dangosyddion. Roedd anawsterau wrth gasglu data a dangosyddion yn amlwg ar lefel genedlaethol ac ar lefel leol o ran y boblogaeth darged, gwasanaethau a chanlyniadau. Sut y bydd Llywodraeth Cymru yn cael data ar gyfrannau'r bobl ifanc sy'n cael eu cyfeirio at bob dewis posibl yn y cynllun? Hefyd, sut mae Llywodraeth Cymru yn bwriadu adrodd ar y rhai sy'n cael gwaith diogel o ganlyniad i gymryd rhan yn y cynllun?

Os caf i hefyd symud ymlaen at hawliau gweithwyr ifanc am eiliad, mae TUC Cymru yn galw ar Lywodraeth Cymru i weithio gydag undebau i sicrhau bod adferiad economaidd Cymru yn canolbwyntio ar swyddi o ansawdd da a grymuso gweithwyr ifanc, ac mewn gwirionedd, maen nhw wedi lansio ymgyrch newydd i godi aelodaeth undebau ymhlith gweithwyr ifanc. Mae arolwg TUC Cymru a YouGov wedi dangos bod degau o filoedd o weithwyr yn wynebu triniaeth annheg a diffyg cyfle yn y gwaith. Sut y bydd Llywodraeth Cymru yn sicrhau y gall gweithwyr ifanc osgoi'r swyddi ansicr ac o ansawdd gwael sy'n nodweddu'r adferiad o'r dirwasgiad diwethaf?

Yn olaf, o ran yr adferiad gwyrdd, mae gennym ni gyfle gwirioneddol i helpu ein pobl ifanc a'n planed drwy sicrhau bod y swyddi hyn yn helpu i gyfrannu at ein hadferiad economaidd gwyrdd. Felly, a yw Llywodraeth Cymru yn bwriadu defnyddio'r warant i fod yn rhan allweddol o'n hadferiad cyflym yng Nghymru, a allai flaenoriaethu cartrefi gwyrddach, gwell cludiant cyhoeddus, ynni adnewyddadwy a band eang cyflym? Diolch yn fawr.