Part of the debate – Senedd Cymru am 4:19 pm ar 29 Mehefin 2021.
Diolch i'r Aelod am ei sylwadau a'i gwestiynau. O ran eich pwynt cyffredinol cyntaf am ansawdd y cyfleoedd a ddarperir, rydym ni wedi bod drwy rywfaint o hyn o'r blaen, o ran creu Twf Swyddi Cymru, am y cyfraddau cyflog sydd ar gael, ac am ansawdd y gwaith a ddarperir, ond hefyd yn yr hyn a wnawn eisoes i fonitro'r canlyniadau mewn prentisiaethau. Rydym mewn gwirionedd wedi cael adborth da gan brentisiaid eu hunain, ond hefyd busnesau sydd wedi helpu i'w derbyn.
Yn yr ymweliadau yr wyf wedi gallu eu gwneud, rwyf wedi cwrdd â chyfres o brentisiaid yn y ddau gwmni mawr, pan ymwelais ag Airbus yn y gogledd, ond hefyd rwyf wedi bod yn Toyota, yn gweld rhai o'u prentisiaid, a gweld yr hyn y maen nhw'n ei wneud i fuddsoddi mewn mwy o brentisiaid. Mae hynny'n newyddion da iawn. Roedden nhw o bosibl yn edrych ar ddyfodol gwahanol, ond maen nhw'n parhau i fuddsoddi mewn niferoedd uchel o brentisiaid, ac mae hynny'n ddarpariaeth yr ydym yn awyddus iawn i'w weld mewn cyflogwr mawr o'r math hwnnw, ond mewn busnesau llai hefyd. Dyna pam, pan fyddwch yn edrych ar y gwaith yr ydym ni wedi ei wneud ar amrywiaeth o bethau, er enghraifft, ysgolion yr unfed ganrif ar hugain, nid yw hynny'n darparu cyfleusterau dysgu o ansawdd uchel yn unig. Ond oherwydd y ffordd yr ydym ni wedi gweithio ar fudd-daliadau cymunedol, mae gennym ni bron bob amser weithwyr ifanc a phrentisiaid newydd yn dod drwodd yn y prosiectau adeiladu hynny hefyd, ac yn cael gyrfa mewn sector y gwyddom ei fod mewn lle da i ddarparu cyflogau gwaith o ansawdd da sy'n uwch na'r cyfartaledd ar gyfer y dyfodol.
Felly, rydym ni'n cymryd hynny o ddifrif, ac mae'r un peth yn wir mewn hyfforddeiaethau pan fyddwch yn ystyried rhoi cyfleoedd i bobl sydd o dan 18 oed i ymgymryd â mwy o brofiad ym myd gwaith, hyd yn oed os ydyn nhw wedyn yn mynd ymlaen i ddewis opsiynau hyfforddiant yn hytrach na mynd i fyd gwaith yn uniongyrchol bryd hynny.
Felly, ydw, rwy'n disgwyl i ni allu paru a deall ansawdd yr hyn sy'n digwydd. Mae hynny oddi mewn, os hoffech chi, i safbwynt y system, ond hefyd yn yr adborth uniongyrchol gan unigolion eu hunain hefyd. A byddwch yn ymwybodol bod gan lawer o'n darparwyr systemau datblygedig i ddeall yr adborth am eu darpariaethau eisoes, a pha un a yw'n gwneud gwahaniaeth i'r bobl ifanc sy'n manteisio ar y cyfleoedd hynny.
O ran olrhain canlyniadau yn ehangach, dyna pam y soniais am Cymru'n Gweithio a'r hyn y mae'n mynd i'w wneud o ddiwedd mis Medi, oherwydd bydd y tracio hwnnw yn ein helpu i ddeall mwy am yr hyn sy'n cael ei wneud, gyda'r hyn yr ydym eisoes wedi ei ddechrau i adeiladu arno a'r hyn yr ydym wedyn yn ei ddechrau ac yn ei wella hefyd, oherwydd mae'n bwysig ein bod yn deall effaith yr hyn yr ydym ni'n ei wneud. Fel arall, os ydym ni ddim ond yn parhau â'r hyn yr ydym yn ei wneud eisoes, yna nid ydym mewn gwirionedd yn ychwanegu at yr hyn yr ydym eisoes yn ei ddarparu ac nid ydym mewn gwirionedd yn bodloni maint yr her y gwyddom sy'n bodoli.
Ac mae'n mynd ymlaen, mi gredaf, at eich pwynt chi am TUC Cymru a'u hymgyrch, oherwydd mae'r byd gwaith eisoes wedi newid. Roedd yn newid cyn y pandemig ac mae llawer o gyflymu wedi bod yn y newid ym myd gwaith o ganlyniad iddo. Mae hynny'n amlwg yn golygu bod angen i undebau llafur newid y ffordd y maen nhw'n trefnu, ac rydym ni wedi gweld llwyddiannau yn hynny o beth, er enghraifft, GMB a'u cydnabyddiaeth o fewn Uber, ond mae llawer o rannau eraill o'n heconomi sydd wedi newid yn sylweddol ers i mi fod yn berson gwirioneddol ifanc yn hytrach na'r cyfnod o fy mywyd yr wyf yn canfod fy hun ynddo yn awr.
Ond mae hyn i gyd yn rhan o agenda yr ydym yn ei hadnabod, oherwydd rydym wedi gweld cyflymu ym myd manwerthu ar-lein, er enghraifft, sut mae gennym ni hynny ochr yn ochr ag adeiladau ffisegol ar ein strydoedd mawr, a phobl ifanc yn gweld gyrfaoedd—mae llawer o bobl ifanc yn gweithio ym maes manwerthu, lletygarwch ac eraill ac nid swyddi tymhorol yn unig ydyn nhw o reidrwydd. Gallan nhw fod yn swyddi o ansawdd da ar gyfer gyrfa hirach a phriodol hefyd. Ac rydym yn cydnabod yr agenda ar waith teg ym mhob rhan o'n heconomi. Felly, gallwch ddisgwyl i Weinidogion mewn mwy nag un rhan o'r Llywodraeth barhau nid yn unig i siarad am waith teg, ond bydd Aelodau'n craffu ar sut yr ydym yn bwrw ymlaen â hynny mewn nifer o adrannau. A byddwch yn gweld hynny, er enghraifft, yn y Bil partneriaeth gymdeithasol a chaffael, ond hefyd y gwaith y bydd fy nghyd-Weinidog Jane Hutt yn parhau i gymryd diddordeb ynddo hefyd.
Yn ddiddorol—byddaf yn gorffen ar hyn, Dirprwy Lywydd, y pwynt hwn—ar y pwynt am her yr amgylchedd a'r cyfleoedd i gael swyddi gwyrddach ac ardaloedd twf, mae hynny'n rhan fawr o'r hyn yr ydym eisoes yn ei weld. Felly, yn fy ymweliadau ac yn y cyhoeddiad heddiw am dechnoleg batris, roeddwn yn siarad â Yuasa Battery yng Nglynebwy am yr hyn y maen nhw'n ei wneud, ac mae hynny yn gyfle mawr i'n sector adnewyddadwy hefyd, a nifer y gweithwyr sydd ganddyn nhw yno, yn yr un ffatri honno a'r hyn y bydd hynny'n ei olygu i rannau eraill o'n heconomi. A phan gyfarfûm â phobl ifanc ar ymweliad blaenorol â Gyrfa Cymru yr wythnos diwethaf, roedden nhw’n glir iawn eu bod yn deall effaith y ffordd yr ydym yn cynhyrchu pŵer, y ffordd yr ydym eisoes yn symud ac yn mynd o amgylch ein byd, a'r rhagolygon ar gyfer eu dyfodol ac ar gyfer y plant y maen nhw eto i'w cael hefyd. Felly, mewn gwirionedd, mae pobl ifanc yn gyfarwydd iawn â'r ffordd y mae'r byd yn gweithio nawr a'r hyn y mae'n ei olygu i ddyfodol y blaned, ac maen nhw eisiau math gwahanol o ddyfodol.