3. Datganiad gan y Cwnsler Cyffredinol a Gweinidog y Cyfansoddiad: Y Rhaglen Ddeddfwriaethol

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:15 pm ar 6 Gorffennaf 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mick Antoniw Mick Antoniw Labour 3:15, 6 Gorffennaf 2021

(Cyfieithwyd)

Fe hoffwn i ddiolch i'r Aelod am y sylwadau yna, ac rwy'n cytuno'n llwyr â'r sylwadau a wnaeth hi ynglŷn â gwella cofrestru etholiadol. Craidd y broblem, mewn gwirionedd, yw mai pethau hynafol yw ein cofrestru etholiadol a'n deddfwriaeth a'n rheoliadau ni. Maen nhw'n cynnwys, mewn llawer man, nifer o welliannau a neilltuolion, dros nifer o flynyddoedd, ac mae taer angen eu diwygio—a diwygio gweinyddiaeth etholiadol, ond moderneiddio etholiadau hefyd. Rwyf i o'r farn mai un o'r meysydd y byddwn ni'n awyddus i'w ystyried, mewn gwirionedd, yw egwyddorion diwygio etholiadol, y mae'n rhaid iddyn nhw ymwneud â chynnig y cyfle, y tryloywder, yn ogystal â'r gwytnwch mwyaf posibl o ran ein hetholiadau.

Mae rhai o'r pethau y gallem ni fod yn eu gwneud, dros y misoedd nesaf, yn ymwneud â chofrestru o bosibl. Yn sicr roedd yn siomedig iawn, onid oedd, o ran nifer y cofrestriadau o bleidleiswyr 16+—wyddoch chi, tua 50 y cant oedd wedi cofrestru. Ni phleidleisiodd pob un ohonyn nhw, ond pleidlais am y tro cyntaf yw hon; ac fe wyddom fod hynny'n effeithio ar bleidleisio yn yr hirdymor weithiau. Ond mae'n amlwg ein bod ni'n dymuno gweld sut y gellir gwella hynny mewn gwirionedd, ac efallai ei fod yn fater o adnoddau. Felly, mae hwnnw'n faes yr ydym  am edrych arno. Gan edrych ar gywiro, neu ddiwygio'r ffurflenni eu hunain, fel eu bod nhw'n haws eu deall; pleidleisio mewn mwy nag un lleoliad. Ac rydym yn ystyried, yn sicr, y posibilrwydd o gynllun peilot yn hyn o beth a fyddai'n gofyn am Orchymyn deddfwriaethol, ond fe allai hwnnw fod yn bosibilrwydd. Yn y tymor hwy, calon y mater, onid e, yw digideiddio'r gofrestr etholiadol, sy'n agor cymaint o ddrysau o ran cyfleoedd.

O ran y sylwadau ar aer glân: mae'r rhain yn gwbl ddilys, ac, fel y dywedais, pe byddai wedi bod yn bosibl dod â'r Ddeddf aer glân i mewn ym mlwyddyn gyntaf y Senedd hon, fe fyddem ni wedi gwneud hynny, ond mae gennych chi ymrwymiad llwyr y bydd yna Fil aer glân, yn union fel y bydd yna Fil plastigau untro. A chan y bydd yna ragor o ddeddfwriaeth bellach, rwy'n siŵr y bydd honno'n cael ei hystyried gan y Gweinidog Newid Hinsawdd.

A'r pwynt a wnaethoch chi ynglŷn â bysiau, rwy'n siŵr fod hynny'n eglur iawn: roedd yna obaith y gellid cyflwyno deddfwriaeth yn ystod y Senedd ddiwethaf, ond, yn amlwg, mae hynny'n dod o fewn portffolio'r Gweinidog Newid Hinsawdd, ac mae trafnidiaeth yn un o'r rhesymau dros ddod â'r rhain ynghyd, rwy'n siŵr.