4. Datganiad gan y Gweinidog Newid Hinsawdd: Fforddiadwyedd, Ail Gartrefi a'r Gymraeg

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:23 pm ar 6 Gorffennaf 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Julie James Julie James Labour 4:23, 6 Gorffennaf 2021

(Cyfieithwyd)

Ie. Diolch, Mark. Rwy'n deall y pwynt yr ydych yn ei wneud am gartrefi a adeiladwyd fel cartrefi gwyliau. Fodd bynnag, mae problem wirioneddol ynghylch tai sy'n wag mewn cymunedau ledled Cymru sy'n cael effaith uniongyrchol ar hyfywedd gwasanaethau lleol eraill. Ac, fel yr ydych chi wedi fy nghlywed yn dweud droeon yn y datganiad hwn heddiw, mae'r mater hwn yn ymwneud â bod gennym gymunedau cynaliadwy ledled Cymru, gyda lefel o bob math o berchentyaeth ynddyn nhw sy'n gynaliadwy. Pan fyddwch chi wedi gogwyddo lefelau o unrhyw fath o berchentyaeth neu feddiannaeth yn anghymesur, yna fe gewch broblemau. Cymunedau cynaliadwy deiliadaeth gymysg ar draws y byd, yw'r rhai y gwyddom eu bod yn gweithio mewn gwirionedd, ac felly nid wyf i'n credu ein bod yn anghytuno â hynny; y broblem yw sut ydym ni'n cyflawni cymuned gynaliadwy pan fydd gennym eisoes gymunedau nad ydyn nhw bellach yn gynaliadwy am amryw o resymau, fel yr ydym wedi ailadrodd o amgylch y Siambr heddiw. Ac mae amrywiaeth o resymau sy'n achosi anghynaladwyedd un ddeiliadaeth: mae rhai ohonyn nhw yn ymwneud â threfniadau gwyliau; mae rhai ohonyn nhw yn ymwneud â threfniadau myfyrwyr; mae rhai ohonyn nhw yn ymwneud â threfniadau cymudo; mae rhai ohonyn nhw—ceir amrywiaeth o faterion fforddiadwyedd.

Ac, mae'n rhaid i mi ddweud, nid wyf i am dderbyn unrhyw bregeth gan unrhyw Dorïaid ynghylch y rheswm na wnaethom ni adeiladu unrhyw dai hyd at ychydig o flynyddoedd yn ôl, oherwydd gwyddoch chi cystal â minnau fod Deddf Llywodraeth Leol a Thai 1989 wedi ein gwahardd rhag gwneud hynny, ac mai dim ond ychydig o flynyddoedd yn ôl y tynnwyd y cap hwnnw, oherwydd fe gymerodd y Torïaid 40 mlynedd i ddod i'w coed ynghylch pam y dylem ni adeiladu tai cymdeithasol. [Torri ar draws.]—Wel, fe wnaethoch chi ofyn i mi ac rwy'n rhoi'r ateb i chi. Felly, y pwynt ynghylch hynny yw y gallwn ni nawr adeiladu tai cymdeithasol ar raddfa fawr ledled Cymru, a byddwn yn gwneud hynny. Dylem fod wedi gwneud hynny amser maith yn ôl, ond cawsom ein hatal rhag gwneud hynny gan bolisïau'r Llywodraeth Geidwadol. Rwy'n falch iawn o ddweud nad yw'r polisïau hynny—wel, rydych wedi callio rhywfaint—yn berthnasol yng Nghymru mwyach, ac felly gallwn erbyn hyn adeiladu ar raddfa fawr yn gyflym, oherwydd dyna'r ateb mewn gwirionedd: adeiladu'r tai cywir yn y lle cywir ar gyfer y mynediad cywir i bobl. Felly, os nad ydych chi'n hoffi'r ateb, ni ddylech fod wedi gofyn y cwestiwn.