Part of the debate – Senedd Cymru am 5:49 pm ar 6 Gorffennaf 2021.
Diolch i'r Dirprwy Weinidog am eich datganiad heno. Mae ailgydbwyso gofal a chymorth yn rhywbeth y gall pob un ohonom ni yn y Siambr hon ei gefnogi. Fe wnaethom ni ddechrau ar y daith gyda Deddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014, a'r ymrwymiad i integreiddio iechyd a gofal. Mae'n hen bryd i ni gyflymu'r daith tuag at ofal sy'n canolbwyntio ar yr unigolyn a chyd-gynllunio iechyd a gofal.
Er bod llawer ym Mhapur Gwyn Llywodraeth Cymru i'w gefnogi, mae gen i bryderon ynghylch a fydd eich cynigion ar gyfer deddfwriaeth yn cyflawni'r nodau yr ydym ni i gyd yn eu rhannu. Rwyf i hefyd wedi fy siomi nad oes unrhyw sylwedd i'r datganiad heddiw; nid oes unrhyw gyfeiriad i'r daith. Dirprwy Weinidog, pa neges ydy hyn yn ei hanfon at ddefnyddwyr gwasanaethau mewn gwirionedd? A pha neges ydy e'n ei hanfon at ddarparwyr gwasanaethau? Mae gennym ni ddatganiad arall eto gan y Llywodraeth sy'n datgan bod pethau'n mynd i newid, ond dim manylion ynghylch beth neu pryd y bydd y newidiadau yn digwydd. Pryd bydd Llywodraeth Cymru yn gallu cyflwyno'r Bil ailgydbwyso gofal a chymorth? Ydym ni'n sôn am ychydig fisoedd neu ychydig flynyddoedd?
Rwy'n sylwi nad oedd dim yn y datganiad ynglŷn â chreu'r prif swyddog gofal cymdeithasol. Cafodd hyn ei gyhoeddi mewn datganiad ysgrifenedig fis diwethaf, ac eto mae hynny'n elfen allweddol o'ch cynigion, ynghyd â chreu swyddfa genedlaethol. Fel llawer o'r ymatebwyr i'ch Papur Gwyn, rwyf i'n credu y dylai'r swyddfa genedlaethol fod yn annibynnol ar y Llywodraeth ac felly hefyd y prif swyddog gofal cymdeithasol. Dirprwy Weinidog, a ydych chi'n cytuno y dylai'r swydd gael ei llenwi drwy broses penodiadau cyhoeddus gadarn a sut y bydd Llywodraeth Cymru yn penodi rhywun oddi mewn Llywodraeth Cymru i fod yn llais cryf i'r sector ac yn rhywun a all sefyll dros y defnyddwyr gwasanaeth a herio'r Llywodraeth?
Ar wahân i'r mater ynglŷn â diffyg annibyniaeth y swyddfa genedlaethol a'r prif swyddog, mae'r prif fater ynglŷn â'r Papur Gwyn yn ymwneud â gallu byrddau partneriaeth rhanbarthol. Dirprwy Weinidog, rydych chi'n ystyried bod y byrddau partneriaeth rhanbarthol yn ganolog i'ch cynigion ar gyfer cryfhau gofal, ydych chi o'r farn, ar eu ffurf bresennol, fod ganddyn nhw y gallu i sicrhau gwelliannau i ofal a chwblhau'r broses o integreiddio iechyd a gofal?
Tynnodd adroddiad Archwilio Cymru yn 2019 sylw at y materion o ran y gronfa gofal integredig a chodwyd pryderon hefyd fod y byrddau partneriaeth rhanbarthol yn methu â rhannu arferion gorau. A ydych chi wedi mynd i'r afael â phryderon Archwilydd Cyffredinol Cymru a sut y gallwch chi atal byrddau rhanbarthol rhag gweithredu yn unigol? A wnewch chi hefyd amlinellu sut y bydd y byrddau partneriaeth rhanbarthol yn gweithio ochr yn ochr â'r byrddau gwasanaethau cyhoeddus a sut y byddwch chi'n osgoi dyblygu'r gwaith?
Yn olaf, pa ran ydych chi'n disgwyl y bydd darparwyr yn y sectorau annibynnol a phreifat yn ei chwarae wrth ddatblygu gwasanaethau a sut y byddan nhw'n rhyngweithio â'r byrddau rhanbarthol? Rwy'n edrych ymlaen at weithio gyda chi i ddarparu gofal wedi ei gyd-gynllunio sy'n canolbwyntio ar ganlyniadau ac yn gobeithio y byddan nhw'n cwblhau'r daith a ddechreuodd bron i ddegawd yn ôl yn fuan. Diolch yn fawr iawn.