Hoffwn roi munud o fy amser i Laura Anne Jones, Huw Irranca-Davies a Carolyn Thomas, os caf, os gwelwch yn dda. 

Mae anhwylder straen wedi trawma ôl-enedigol yn fater difrifol. Yng Nghymru yn unig mae dros 9,000 o fenywod yn dioddef, weithiau mewn distawrwydd. Mae mamau wedi cadw eu symptomau iddynt eu hunain felly mae'r cyflwr wedi aros yn anweledig, i raddau helaeth. Mae llawer o famau, yn anffodus, weithiau'n cael diagnosis anghywir o iselder ôl-enedigaeth, pan fo trawma genedigaeth anodd neu ddigwyddiadau sy'n ymwneud yn uniongyrchol â'r enedigaeth neu gymhlethdodau ar ôl genedigaeth yn achosi i fam ddioddef anhwylder straen wedi trawma ôl-enedigol. Gall hyn gynnwys ôl-fflachiau o eiliadau trawmatig wrth esgor sy'n peri i fam ail-fyw ofn y trawma, breuddwydion a hunllefau sy'n peri gofid, symptomau gorbryder a diffyg awydd i drafod neu gael eu hatgoffa o'r digwyddiadau sy'n gysylltiedig â'r enedigaeth, yn ogystal â theimladau o arwahanrwydd ac anobaith.

Genedigaeth plentyn yw un o'r profiadau mwyaf dwys ac emosiynol ym mywyd menyw, ond weithiau gall y genedigaethau sydd wedi'u cynllunio orau ddod yn gyflym yn ddigwyddiad lle teimlir unrhyw beth ond llawenydd a hapusrwydd, yn anffodus. Gall anhwylder straen wedi trawma effeithio'n andwyol ar y cwlwm rhwng mam a'i baban, gan achosi gofid i'r fam a'r plentyn. Mae ymyrraeth gynnar yn hanfodol, ac rydym mor ffodus fod y bydwragedd a'r gweithwyr iechyd proffesiynol ymroddedig sy'n rhoi gofal i famau beichiog neu famau newydd yn allweddol i allu gwneud y diagnosis cynnar hwn. Dangosodd un astudiaeth fod 45 y cant o fenywod wedi profi genedigaeth drawmatig a bod hyd at 4.6 y cant o fenywod wedi datblygu anhwylder straen wedi trawma. Mae llawer o resymau dros enedigaeth drawmatig. Yn eu plith mae llawdriniaeth gesaraidd frys, ymyrraeth wrth esgor, esgor hir ac anafiadau a ddioddefwyd wrth roi genedigaeth.

Nid genedigaeth drawmatig oedd fy mhrofiad personol i, ond roedd y digwyddiadau a ddilynodd yn syth wedyn ac o ganlyniad uniongyrchol i'r enedigaeth yn drawmatig. Mae'r digwyddiadau hynny wedi effeithio ar fy mywyd bob dydd, ac maent yn dal i effeithio arno. Dywedwyd wrthyf dro ar ôl tro gan fydwragedd a meddygon ymgynghorol pa mor lwcus oeddwn i, lwcus fy mod wedi goroesi a lwcus i fod wedi cael bydwraig a oedd yn meddwl yn gyflym. 'Lwcus'—roedd lwcus yn air y deuthum i arfer â'i glywed dros y dyddiau, yr wythnosau a'r misoedd yn dilyn genedigaeth fy merch. Ond lwcus oedd y peth diwethaf a deimlwn: ofnus, wedi fy nhrawmateiddio, dryslyd, unig a phryderus; roedd y rhain yn eiriau mwy addas i ddisgrifio'r ffordd roeddwn yn teimlo. Mewn rhai ffyrdd, mae'n debyg fy mod yn lwcus; yn lwcus fod gennyf dîm o fydwragedd ymroddedig a ddaeth yn ffrindiau ymhen dim, a meddygon ymgynghorol a oedd yn ofalgar ac yn deall. Roedd y gofal a gefais yn yr ysbyty a phan ddychwelais adref yn y pen draw yn rhagorol; fodd bynnag, faint o famau newydd a mamau beichiog sydd ddim yn mynd i fod mor lwcus? Faint o famau a mamau sengl sy'n dioddef mewn distawrwydd? Faint o wŷr, partneriaid, teuluoedd a ffrindiau sy'n ceisio cefnogi a gofalu am fam wedi'i thrawmateiddio? Weithiau mae'r partner geni sy'n dyst i'r profiad gofidus hefyd yn dioddef eu siâr eu hunain o drallod a phryder heb fod yn yr enedigaeth; pwy sydd yno i'w cefnogi hwy?