3. Pa ddarpariaethau sydd ar gael i blant a phobl ifanc yng Nghanol Caerdydd o gynllun adnewyddu a diwygio Llywodraeth Cymru dros wyliau'r haf? OQ56786

Rydym yn cefnogi pob plentyn a pherson ifanc i gymryd rhan yn yr Haf o Hwyl. Bydd pob awdurdod lleol yn darparu amrywiaeth o weithgareddau chwarae, chwaraeon a gweithgareddau diwylliannol i helpu i ailadeiladu eu sgiliau cymdeithasol ac emosiynol yn y Gymraeg a'r Saesneg.

Mae hynny i'w groesawu'n fawr. Ac mae Cyngor Caerdydd wedi trefnu Gwên o Haf, wedi'i leoli ar y lawnt y tu allan i neuadd y ddinas, digwyddiad a fydd yn hollol wych, rwy'n siŵr, ac mae llawer o bethau eraill yn digwydd, sy'n ganmoladwy, yn enwedig y cyrsiau 'dysgu beicio'n ddiogel', y bydd y Dirprwy Weinidog Newid Hinsawdd yn falch o wybod eu bod wedi'u llenwi.

Ond ni fydd llawer o gymunedau o bobl yn mynd i unman yn ystod gwyliau'r haf, ac mae llawer naill ai'n amharod i adael i'w plant fynd i ganol y ddinas neu heb fod ag arian i fynd yno. Felly, mae'n bwysig iawn fod pethau ar gael yn lleol i bobl eu gwneud. Ac yng nghyd-destun peth o weithgaredd y llinellau cyffuriau gwirioneddol ddifrifol sydd wedi digwydd ym Mhentwyn yn fy etholaeth, tybed a allwch ddweud wrthym i ba raddau y credwch y dylai'r rhaglen cyfoethogi gwyliau ysgol ysgwyddo'r baich yma. Mae rhaglen wych yn mynd rhagddi yn Ysgol Uwchradd yr Eglwys yng Nghymru Teilo Sant, lle rwy'n datgan fy mod yn llywodraethwr. Am bump allan o'r chwe wythnos, ar dri diwrnod yr wythnos, bydd gweithgareddau yn yr ysgol honno, a bydd gweithgareddau chwaraeon tebyg yn digwydd yn Ysgol Bro Edern, yr ysgol uwchradd Gymraeg. Ond ar wahân i hynny, dim ond tair ysgol gynradd sydd wedi ymuno â'r rhaglen cyfoethogi gwyliau ysgol, sef yr un faint ag a oedd gennym yn 2019, er ein bod ynghanol y broses o adfer yn sgil pandemig. Felly, roeddwn yn meddwl tybed a allech roi rhyw syniad inni o'ch disgwyliadau i bob ysgol ganolbwyntio mwy ar y gymuned drwy gydol y flwyddyn, ond yn enwedig eleni, oherwydd hwy yn aml yw'r adnodd cymunedol olaf sydd ar gael, ac o gofio bod y ganolfan hamdden ym Mhentwyn ar gau ac nad yw'n ailagor yn y dyfodol agos.

Rwy'n croesawu cefnogaeth Jenny Rathbone i'r rhaglen cyfoethogi gwyliau ysgol. Ledled Cymru, credaf fod gennym tua 140 o gynlluniau rhaglen cyfoethogi gwyliau ysgol yn cael eu cynnal yr haf hwn, gyda lle i oddeutu 8,000 eu mynychu, sy'n dyst i'r gwaith gwych y maent yn ei wneud yn fy marn i.

O ran disgwyliadau yn y ffordd roedd Jenny Rathbone yn gofyn, credaf ein bod am weld pob ysgol yn chwarae mwy o ran yn eu cymunedau, a chredaf y byddai agor safleoedd i amrywiaeth o wahanol fathau o ddefnydd drwy gydol y flwyddyn yn gyfraniad sylweddol at hynny. Credaf ein bod yn gweld mwy o ysgolion yn gwneud hynny. Mae'r rhaglen cyfoethogi gwyliau ysgol yn enghraifft dda o'r modd y defnyddir safleoedd ysgolion yn y ffordd ehangach honno, ond hefyd ar gyfer clybiau gweithgareddau gwyliau, gwasanaethau ieuenctid a rhaglenni cymorth eraill, a byddwn am adeiladu ar hynny wrth inni ddatblygu ein dull ysgolion bro, rhywbeth sydd gennym ym maniffesto ein plaid a gwn ei bod hi'n ei gefnogi'n gryf iawn hefyd.

Yn y cynllun adnewyddu a diwygio, dyrannwyd £5 miliwn i gefnogi gweithgareddau'r Haf o Hwyl, wedi'i anelu at iechyd a llesiant plant a phobl ifanc, i'w cymell i wneud gweithgarwch corfforol a chymdeithasu. Mae hon yn agwedd arbennig o bwysig ar y cynllun adnewyddu a diwygio gan ei fod yn mynd i'r afael â'r materion sy'n gysylltiedig â gordewdra a sut y mae'n cyfrannu at ddiffyg hunanhyder a hunan-barch mewn plant, yn enwedig yn ystod eu harddegau, sydd heb os yn effeithio ar eu hiechyd a'u llesiant a'u hymwneud â dysgu.

Yn ôl Iechyd Cyhoeddus Cymru, mae tua 1 filiwn o blant a phobl ifanc yng Nghymru, ac fel y gŵyr y Gweinidog, cyfrifir bod ychydig o dan 27 y cant o blant yn ordew yng Nghymru, sydd dros 4 y cant yn fwy nag yn Lloegr ac yn yr Alban. O ystyried y £5 miliwn sydd wedi'i ddyrannu a'r 1 filiwn o blant yng Nghymru, mae'r cynllun adnewyddu a diwygio yn golygu yn y pen draw mai dim ond tua £5 y plentyn neu'r person ifanc a werir ar y gweithgareddau hyn. O ganlyniad, bydd y swm hwn o arian yn golygu y gallai darpariaethau'r Haf o Hwyl fod yn annigonol i gynnwys yr holl blant a fyddai'n elwa'n aruthrol o'r rhaglen hon. Fel cenedl, credaf y dylem roi mwy o arian tuag at fynd i'r afael â gordewdra ymhlith plant, felly, a all y Gweinidog ymrwymo i ddarparu mwy o arian i raglen Haf o Hwyl?

Wel, diolch i Joel James am y cwestiwn hwnnw. Dim ond un o'r ymyriadau a wneir gan Lywodraeth Cymru drwy'r cynllun adnewyddu a diwygio i gyflawni'r amcan hwnnw yw Haf o Hwyl, a daw ochr yn ochr â'r cyllid ychwanegol sy'n cefnogi'r rhaglen cyfoethogi gwyliau ysgol rydym newydd fod yn sôn amdani, rhaglen sydd wedi'i hehangu'n sylweddol. Ac mae honno'n darparu, fel roeddwn yn dweud, tua 8,000 o leoedd ledled Cymru ar gyfer yr haf hwn drwy'r rhaglen cyfoethogi gwyliau ysgol yn unig. Ond mae'n un o ystod o ymyriadau. Ar y pwynt y mae'n ei wneud am ordewdra ymhlith plant, mae rhan o'n rhwydwaith o ysgolion iach yn edrych ar hyn o bryd ar ymestyn ei ddarpariaeth i gynnig addysg gweithgarwch corfforol, gan weithio gyda Chwaraeon Cymru a Chyngor Celfyddydau Cymru i ddatblygu cyfleusterau chwaraeon a gweithgareddau diwylliannol ychwanegol ar gyfer y diwrnod ysgol, sydd, yn fy marn i, yn ymwneud â'r union bwynt y mae'n ei godi yn ei gwestiwn—cefnogi iechyd ein dysgwyr—ochr yn ochr â datblygiadau fel y cynnig gweithgarwch corfforol dyddiol, sy'n rhan o'r strategaeth honno ac sydd hefyd yn cefnogi dysgu gwell ymhlith ein dysgwyr am eu hiechyd eu hunain. Ac mae hynny'n ymwneud â'r un mathau yn union o amcanion y mae'n gofyn yn eu cylch.