4. Sut mae Llywodraeth Cymru yn cefnogi cynaliadwyedd yn yr economi wledig? OQ56799

Llywydd, mae Llywodraeth Cymru yn cefnogi cynaliadwyedd yn yr economi wledig drwy'r cynllun taliad sylfaenol, y rhaglen datblygu gwledig a llawer o ffynonellau eraill. Agorodd ceisiadau i'r rownd ddiweddaraf o gyllid grant busnes fferm, er enghraifft, ar 1 Medi.

Diolch. Yn gynharach y mis hwn, ymwelais â'r perchnogion fferm Einion ac Elliw Jones ar fferm Mynydd Mostyn yn Nhrelogan ger Treffynnon. Mae eu busnes peiriannau gwerthu llaeth arloesol a hynod boblogaidd a ysgogwyd gan COVID ac sy'n cyflenwi llaeth ffres ac ysgytlaeth o dan fygythiad ar ôl i swyddogion cynllunio sir y Fflint ddweud nad oedd y safle yn gyfreithlon. Yn unol â 'Pholisi Cynllunio Cymru' 11 Llywodraeth Cymru—PCC 11—roedd yn amlwg bod y busnes fferm hwn yn cynrychioli arallgyfeirio ar raddfa fach yn rhan o fusnes y fferm. Yn groes i adroddiad y swyddog cynllunio, yr oedd yn amlwg o fy ymweliad i fod darparu'r peiriannau gwerthu llaeth yn ddefnydd ategol i'r brif fferm laeth, nid datblygiad cwbl ar wahân i'r fferm, a bod y nwyddau sy'n cael eu gwerthu yn cael eu cynhyrchu'n bennaf ar y fferm, gyda gwerthiant cynnyrch lleol a rhanbarthol ychwanegol sydd i'w groesawu. Yn hytrach na chael effaith niweidiol ar unrhyw fusnes lleol arall, mae'r fenter hon yn cael ei chroesawu a'i chefnogi gan y gymuned leol, ac mae deiseb eisoes wedi denu dros 9,000 o lofnodion, sy'n dystiolaeth i anghysondeb ymddangosiadol â datganiad PCC 11 y dylai awdurdodau cynllunio gydweithio â'r gymuned leol.

A nodwyd yn adroddiad y swyddog cynllunio nad oedd modd cyrraedd y safle heblaw mewn cerbyd; rwy'n dyst bod y gwrthwyneb yn wir, bod y safle yn hygyrch i gerddwyr a beicwyr yn arbennig, ac amrywiaeth eang o ffynonellau neu ddulliau teithio. Sut felly wnewch chi sicrhau bod awdurdodau cynllunio lleol yn deall ac yn cydymffurfio â pholisi Llywodraeth Cymru a'r dystiolaeth eglur a fyddai ar gael iddyn nhw ar ymweliad safle wrth ystyried arallgyfeirio a chynaliadwyedd yn yr economi wledig?

Llywydd, diolchaf i'r Aelod am y cwestiwn yna. Rwy'n ymwybodol o'r achos y mae'n cyfeirio ato, a bydd y pwyntiau y mae wedi eu gwneud y prynhawn yma bellach ar y cofnod yn briodol. Mae'n ddrwg gen i y bydd yn rhaid i mi ei siomi drwy beidio â gallu dweud dim pellach, ond mae fy swyddogion yn fy nghynghori yn eglur iawn gan fod yr awdurdod lleol wedi gwneud ei benderfyniad, bod gan yr ymgeisydd, y ffermwr yn yr achos hwn, hawl i apelio i Weinidogion Cymru. Ac felly oherwydd y gallai unrhyw beth y gallwn i ei ddweud ragfarnu'r penderfyniad hwnnw, ni ddylwn i wneud dim mwy na chydnabod y pwyntiau y mae'r Aelod wedi eu gwneud, ac rwy'n siŵr y byddan nhw'n cael eu hystyried pe bai'r ymgeisydd yn dewis apelio.