3. Datganiad gan y Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol: Affganistan

Part of the debate – Senedd Cymru am 2:58 pm ar 14 Medi 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Isherwood Mark Isherwood Conservative 2:58, 14 Medi 2021

(Cyfieithwyd)

Rydym ni'n parhau i gadw at ein hymrwymiad hirsefydlog ni i Gymru fod yn genedl noddfa. Fel y bydd y Gweinidog o bosibl yn ei gofio, fe wnes i noddi a chynnal y digwyddiad Noddfa yn y Senedd bum mlynedd yn ôl. Mae'n rhaid i ni sicrhau y bydd pobl o Affganistan sydd wedi gorfod ffoi o'u cartrefi, gan gynnwys rhai sy'n dod i'r DU a fu'n gweithio'n agos gyda'r fyddin Brydeinig a Llywodraeth y DU yn Affganistan, ac wedi peryglu eu bywydau wrth wneud hynny, yn cael y cymorth hanfodol y bydd ei angen arnyn nhw i ailadeiladu eu bywydau a bod â dyfodol sy'n sefydlog a diogel. Mae'n rhaid i Gymru wneud ei rhan lawn yn hyn o beth.

Fodd bynnag, ddiwedd mis Awst, fe ofynnwyd i mi am sylw i'r wasg gan Voice of Wales, ar ôl yr adroddiad y gallai parc gwyliau Pontins ym Mhrestatyn gartrefu ffoaduriaid o Affganistan. Fe ddywedwyd wrthyf i nad oedd hi'n ymddangos bod y penderfyniad yn boblogaidd gyda thrigolion lleol yr oedden nhw wedi bod yn siarad â nhw. Fe dderbyniais i wybodaeth wedyn nad oedd Pontins Prestatyn yn cael ei ystyried at y diben hwn. Er hynny, yn eich sesiwn friffio dechnegol chi ddydd Iau diwethaf, roeddech chi'n dweud y byddai llety Urdd Gobaith Cymru yn cael ei ddefnyddio at y diben hwn, fel yr ydych chi wedi ei gadarnhau eto yn eich datganiad heddiw. Pa safleoedd, gan gynnwys hwnnw, a gaiff eu defnyddio ledled Cymru felly? Sut y byddwch chi'n sicrhau eu bod nhw i gyd yn bodloni'r safonau angenrheidiol o ran ansawdd bywyd i unigolion a theuluoedd? Ac yn bwysig iawn, sut ydych chi am sicrhau ymgysylltiad â chymunedau lleol i leihau'r gwrthwynebiad a sicrhau'r ddealltwriaeth a'r gefnogaeth orau bosibl?

Roedd y sylw yn y wasg ar y cyntaf o Fedi yn cadarnhau bod pob un o 22 cyngor Cymru wedi addo cartrefu ffoaduriaid o Affganistan, ond roedd yr ymatebion wedyn yn amrywio o sir Gaerfyrddin yn dweud y bydden nhw'n derbyn tri theulu yn cynnwys 15 o bobl, a sir Fynwy a Chastell-nedd Port Talbot yn dweud y bydden nhw'n rhoi cymorth cychwynnol i dri theulu ac i ddau arall yn ddiweddarach, i sir Benfro yn datgan, 'Dim, ond yn amodol ar ymateb y gymuned', a Phen-y-bont ar Ogwr, Caerffili, sir y Fflint, Rhondda Cynon Taf a sir Ddinbych yn methu ag ateb yr un pedwar cwestiwn a roddwyd i bob cyngor. Serch hynny, fe gadarnhaodd sir Ddinbych wedyn y bydd yn rhoi cymorth i bum teulu sy'n ffoaduriaid o dan bolisi cymorth adleoli Affganistan Llywodraeth y DU, ac y gellid cynyddu'r nifer hyd at 10 teulu, yn dibynnu ar setliad ariannu cynhwysfawr neu ymrwymiad y tu hwnt i'r amserlen un flwyddyn ar y pryd.

Beth, felly, yw eich dealltwriaeth chi o ran nifer y lleoliadau sydd ar gael gan gynghorau ledled Cymru erbyn hyn? Sut fyddwch chi'n ceisio sicrhau eu bod nhw i gyd yn cymryd cyfran deg? A sut ydych chi am weithio gyda Llywodraeth y DU i sicrhau y bydd cymorth ariannol gan y ddwy Lywodraeth yn mynd i'r mannau priodol, gan fod Llywodraeth y DU wedi cyhoeddi pecyn ariannu erbyn hyn lle bydd cynghorau sy'n cefnogi pobl drwy gynllun ailsefydlu dinasyddion Affganistan neu gynllun polisi adleoli a chymorth Affganistan yn cael £20,520 y pen dros dair blynedd ar gyfer costau ailsefydlu ac integreiddio, a chynghorau lleol a phartneriaid iechyd sy'n adsefydlu teuluoedd yn derbyn hyd at £4,500 y plentyn ar gyfer addysg, £850 i dalu am ddarpariaeth Saesneg i oedolion sydd ag angen am gymorth fel hyn, a £2,600 i dalu am ofal iechyd?

Pa gamau y byddwch chi'n eu cymryd i sicrhau cefnogaeth ehangach gan y gwasanaethau datganoledig y mae Llywodraeth Cymru yn gyfrifol amdanyn nhw, yn enwedig iechyd, addysg a gwasanaethau cymdeithasol? Ac yn olaf, o ystyried y swyddogaeth allweddol a fydd gan y trydydd sector, eglwysi, a grwpiau ffydd eraill yr oeddech chi'n cyfeirio atyn nhw yn y gefnogaeth i oedolion a phlant Affganistan sydd wedi ymgartrefu yng Nghymru wedi iddyn nhw orfod ffoi o'u cartrefi, sut ydych chi am sicrhau eu bod nhw'n cael eu hintegreiddio yn uniongyrchol i gynlluniau, dyluniad, a darpariaeth y gwasanaethau cymorth o'r cychwyn cyntaf?