4. Datganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Diweddariad ar COVID-19

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:18 pm ar 14 Medi 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Labour 4:18, 14 Medi 2021

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr. Diolch, Jane, ac mae'n hyfryd eich gweld chi yn ôl, fel y mae i weld cymaint o bobl yn ôl, ac mae'n wych gweld ychydig mwy o bobl yn y Siambr.

Hoffwn estyn fy niolch, fel yr ydych chi wedi ymestyn eich un chi, i'r timau brechu anhygoel sydd gennym, ar hyd a lled y wlad, sydd wedi gwneud gwaith gwirioneddol wych, a gobeithio eu bod i gyd yn barod i fynd ati eto gyda'r brwdfrydedd sydd wedi bod ganddyn nhw yn y gorffennol. Mae wedi bod ychydig yn rhwystredig, os ydw i'n onest, i fod wedi bod ar flaen y gad, er ein bod yn gwybod nad oedd yn ras, ond roeddem ar flaen y gad ac yna'n gorfod aros am y penderfyniad hwn gan y Cyd-bwyllgor ar Imiwneiddio a Brechu. Ond byddwn ni'n cael ein hunain yn barod cyn gynted ag y gallwn.

Sylwais ar sylwadau cadeirydd bwrdd iechyd Hywel Dda hefyd, yn sôn am y storm berffaith, ac rwy'n credu ei bod yn gywir disgrifio'r storm hon sy'n taro ein GIG ar hyn o bryd fel y storm berffaith, gan nodi wrth gwrs, rai o'r pwyntiau yr ydych chi wedi'u gwneud, bod problemau recriwtio gwirioneddol; bod problemau staffio gwirioneddol; bod problemau o ran pobl sydd wedi bod yn aros yn hir am lawdriniaeth; pobl sydd ag afiechydon acíwt. Felly, mae pob math o faterion sy'n taro ein byrddau iechyd ar hyn o bryd, ac, wrth gwrs, mae angen inni eu cefnogi. A'r ffordd orau y gallwn ni eu cefnogi yw drwy sicrhau bod yr etholwyr yr ydym ni'n eu cynrychioli yn gwneud eu gorau glas i geisio osgoi mynd i'r adran damweiniau ac achosion brys neu i feddygfeydd meddygon teulu oni bai bod yn rhaid iddyn nhw, oherwydd bod y pwysau'n wirioneddol ddwys ar hyn o bryd. Wrth gwrs, mae'r gwasanaethau hynny'n parhau i fod ar agor bob amser ar gyfer argyfyngau, a hoffwn danlinellu hynny hefyd.

O ran cynlluniau adfer, wrth gwrs mae gennym gynllun adfer eang yr oeddem ni wedi'i nodi cyn yr etholiad. Mae'n anodd iawn bwrw ymlaen â'r cynllun adfer hwnnw os byddwch yn parhau i gael eich taro gan don arall, ond, wrth gwrs, byddwn yn cadw llygad ar y rheini a byddwn yn diweddaru'r rheini pan fo angen.

O ran y berthynas waith â Llywodraeth y DU, gadewch i ni ddweud ei bod yn mynd a dod. Felly, rwy'n cael cyfarfodydd eithaf rheolaidd gyda Gweinidog pedair gwlad y DU, yn enwedig o ran iechyd. Rwy'n credu bod y negeseuon, pe bawn yn onest, rwy'n credu bod ein rhai ni ychydig yn fwy llym, gobeithio, i'r cyhoedd yng Nghymru, dim ond i sicrhau eu bod yn deall peryglon gwirioneddol lledaeniad COVID ar hyn o bryd yn ein cymunedau. Ond, yn y pen draw, mae'n rhaid i ni ddeall ein bod yn gydgysylltiedig iawn fel cenedl, ac mae'r hyn sy'n digwydd yn Lloegr yn debygol o gael effaith arnom ni yma yng Nghymru. Felly, mae angen i'r cyfraddau hynny yn Lloegr ostwng, fel y mae angen iddyn nhw ddod i lawr yng Nghymru.