Part of the debate – Senedd Cymru am 4:44 pm ar 14 Medi 2021.
Ers 2012, mae Plaid Cymru wedi galw'n barhaus am fwy o gaffael cyhoeddus, polisi a nodwyd gennym unwaith eto yn ein maniffesto diweddaraf. Rydym ni eisiau cynyddu cyfran cwmnïau Cymru o gontractau o 52 y cant i 75 y cant o'r gyllideb caffael cyhoeddus. Amcangyfrifir y byddai hyn yn creu 46,000 o swyddi ychwanegol ac yn diogelu llawer o swyddi presennol yn economi Cymru. Mae hynny'n fantais bosibl a fyddai'n trawsnewid ein heconomi leol, ein busnesau lleol a'n cymunedau lleol. Dylai'r Llywodraeth hon, o'r diwedd, fanteisio ar y cyfle y mae caffael cyhoeddus yn ei gyflwyno, a gobeithio y bydd y Bil hwn, pan gaiff ei gwblhau, yn gwneud hynny.
Rwy'n sylwi o'r ymatebion i'r ymgynghoriad a gyhoeddwyd yn gynharach eleni fod nifer o faterion sy'n peri pryder wedi eu codi gan bartneriaid allweddol. Cododd Sefydliad Bevan nifer o bwyntiau pwysig yn ystod eu hymateb i'r ymgynghoriad, gan gynnwys yr angen i fynd i'r afael â chyd-destun ehangach y farchnad lafur y bydd y Bil partneriaeth gymdeithasol yn gweithredu ynddi. Mae'r cyd-destun hwn yn cynnwys natur a chyflenwad swyddi eraill yn y farchnad lafur, sgiliau a chymwysterau'r gweithlu, cyd-destun rheoleiddio'r DU, a pherchnogaeth a modelau busnes cyflogwyr. Heb fynd i'r afael â'r materion hyn, dywed Sefydliad Bevan na fydd y Bil yn cyrraedd ei lawn botensial.
Mae Sefydliad Bevan hefyd yn gofyn i amodau'r bartneriaeth gymdeithasol fod yn berthnasol i'r holl gyflogwyr hynny sy'n cael arian cyhoeddus, yn hytrach na chyrff cyhoeddus yn unig. Fe wnaethon nhw fynegi siom hefyd nad yw'r papur yn ymestyn i gadwyni cyflenwi gyda chyflenwyr o Gymru, rhywbeth sy'n hanfodol er mwyn i'r Bil hwn gael y math o effaith drawsnewidiol ar ein heconomi y soniais amdano yn gynharach. Cynigiodd Cyngres yr Undebau Llafur hefyd ddiffiniad newydd o gaffael cyhoeddus sy'n gyfrifol yn gymdeithasol er mwyn sicrhau nad oes unrhyw weithwyr yn cael eu hecsbloetio drwy gronfeydd cyhoeddus, rhywbeth y dylai'r Bil hwn fod yn ofalus iawn i warchod rhagddo.
Dyma rai o'r pwyntiau sydd wedi eu hamlygu yn ystod yr ymgynghoriad, felly hoffwn i wybod nawr, faint, i ddyfynnu eich datganiad, sydd wedi ei fireinio dros yr haf i'w gwneud hi'r ddeddfwriaeth gryfaf, decaf a mwyaf effeithiol y gall fod. Diolch yn fawr.