6. A wnaiff y Prif Weinidog roi diweddariad ar unrhyw gynnydd o ran cyflwyno cyflog byw o fewn y sector cyhoeddus yng Nghymru? OQ56894

Llywydd, mae nifer y cyflogwyr yn y sector cyhoeddus sy'n talu'r cyflog byw yn parhau i gynyddu o flwyddyn i flwyddyn. Mae Caerdydd wedi cael ei chydnabod fel dinas cyflog byw gyntaf y Deyrnas Unedig am fod yr awdurdod lleol a'r bwrdd iechyd lleol wedi eu hachredu fel cyflogwyr cyflog byw.

Diolch, Brif Weinidog. Mae hwn, wrth gwrs, wedi dangos y buddion economaidd sy'n dod i ardaloedd lleol pan fydd y sector cyhoeddus ac awdurdodau lleol yn enwedig, efallai, yn achredu fel cyflogwyr cyflog byw, achos maen nhw yn sefydliadau angori, allweddol yn y cymunedau hynny. Mewn datganiad yn 2019, fe wnaethoch chi ddweud y byddech chi'n ysgrifennu at bob corff cyhoeddus yng Nghymru yn gofyn iddyn nhw gyflawni achrediad cyflog byw. Allwch chi ddweud wrthym ni, felly, os yw pob awdurdod lleol yn benodol wedi ymateb yn bositif i'r cais yna ac yn symud i'r cyfeiriad yna yn rhagweithiol? Os nad ydyn nhw, yna beth ŷch chi fel Llywodraeth yn ei wneud i'w hannog nhw i weithredu ar hynny? Ac yn olaf, erbyn pryd ŷch chi fel Llywodraeth yn rhagweld y bydd pob awdurdod lleol yng Nghymru yn dod yn gyflogwr cyflog byw achrededig?

Llywydd, diolch yn fawr i Llyr Huws Gruffydd am y cwestiwn. Mae'r wybodaeth sydd gyda fi yn dangos bod 14 o'r awdurdodau lleol yng Nghymru yn talu'r cyflog byw. Mae'r nifer wedi cynyddu dros y blynyddoedd a dwi'n edrych at bob corff cyhoeddus yng Nghymru i gynllunio i dalu cyflog byw. Dwi'n cydnabod y ffaith dydy'r awdurdodau lleol i gyd ddim yn yr un lle. Dydy pob awdurdod lleol dan arweiniad Plaid Cymru ddim yn talu'r cyflog byw eto. Mae hwnna yn adlewyrchu'r ffaith nad yw awdurdodau lleol ddim yn dechrau o'r un pwynt. Y pwynt dwi'n ei wneud iddyn nhw bob tro yw, dwi'n fodlon i gydnabod hynny, ond dwi ddim yn fodlon i'w dderbyn pan fyddan nhw'n dweud does dim cynllun gyda nhw, dydyn nhw ddim wedi dechrau ar y daith.

Dwi'n trial mynd bob blwyddyn i'r digwyddiad blynyddol sy'n dathlu y cyflog byw. Mae hwn yn mynd i ddigwydd ar 15 Tachwedd, ac yn y digwyddiad yna rŷn ni'n cael yr adroddiad swyddogol am beth sydd wedi digwydd dros y flwyddyn sydd wedi mynd, a sut mae cyrff ledled Cymru yn paratoi ac yn cynllunio am beth y gallan nhw ei wneud yn y flwyddyn sydd i ddod.