Diolch, Llywydd dros dro. Gweinidog, a gaf i ddiolch i chi am eich datganiad ac am y wybodaeth ddiweddaraf am y gwasanaethau optometreg ar gyfer y dyfodol? Mae’r wythnos hon, Wythnos Genedlaethol Iechyd y Llygaid yn pwysleisio pwysigrwydd profion llygaid rheolaidd i bawb, wrth gwrs. Felly, rwy'n siŵr y byddwn ni i gyd yn synnu bod gostyngiad o 180,000 yn y profion llygaid sydd wedi'u cynnal ledled Cymru yn 2020 yn unig, heb sôn am y ffigurau hynny ar gyfer eleni. Amcangyfrifir hefyd y bydd colled o £2.5 biliwn, felly maen nhw’n ei ddweud, o ran colled i economi'r DU oherwydd colli golwg.

Ers i bolisi'r Llywodraeth gael ei amlinellu ym mis Mawrth, rydym yn ymwybodol nad yw Llywodraeth Cymru wedi diystyru cyfnod arall o gyfyngiadau symud, ac rydym, wrth gwrs, yn ymwybodol iawn o bwysau'r gaeaf. Mae hyn yn golygu bod apwyntiadau llygaid sy'n cael eu colli yn debygol o gynyddu hyd yn oed ymhellach. Rwy'n siŵr y byddai'r Gweinidog yn cytuno â'r dadansoddiad hwnnw. Felly, a gaf i ofyn pa baratoadau ar unwaith yr ydych chi, felly, Gweinidog, yn eu gwneud i sicrhau bod optegwyr ac optometryddion y GIG drwy gydol y gaeaf—? Pa sicrwydd y gallwch ei roi i'r cyhoedd yng Nghymru y byddant yn gallu cael prawf llygaid am weddill 2021?

Rwyf hefyd yn pryderu bod y dull gweithredu ar gyfer y dyfodol yn brin o dargedau a heb amserlen glir. Rydych chi hyd yn oed wedi sôn yn eich datganiad heddiw, Gweinidog, fod gwaith ar y gweill i ystyried costau posibl y dull gweithredu ar gyfer y dyfodol, ond nid ydych yn sôn erbyn pryd yr ydych chi’n disgwyl hyn. Cafwyd rhai enghreifftiau da iawn o optometryddion, fel y dywedwch chi, sydd wedi sefydlu gwasanaethau i roi diagnosis, i reoli, i drin cleifion yn y gymuned a fyddai fel arfer wedi cael eu cyfeirio at ofal eilaidd. Felly, mae hyn i gyd yn newyddion da ac yn cael ei groesawu'n fawr. A gaf i ofyn pa ymdrechion rydych chi’n eu gwneud i sicrhau bod gwaith y byrddau partneriaeth rhanbarthol yn golygu bod mentrau rhagorol, fel yr hyn rwyf i wedi'i amlinellu, a’r hyn yr ydych chi wedi'i amlinellu yn eich datganiad, yr un mor hygyrch ledled Cymru?

Mae adroddiad Specsavers hefyd yn cyfeirio at lai o apwyntiadau offthalmoleg yn ystod 2020 hefyd. Mae ystadegau diweddaraf y mesur gofal llygaid yn dangos bod llai na hanner y cleifion o Gymru oedd mewn perygl uniongyrchol o golli eu golwg neu niwed na ellir ei wrthdroi yn aros o fewn eu dyddiad targed am apwyntiad. Felly, fy nghwestiwn olaf yw: pa gamau ydych chi’n eu cymryd i sicrhau y bydd cleifion sydd mewn perygl uniongyrchol o golli eu golwg a'r rhai sydd â risgiau llai difrifol yn gallu cael eu gweld yn brydlon? A fydd y data ar gyfer y rhai yng nghategorïau R2 ac R3 hefyd yn cael eu cyhoeddi, ac, os felly, pryd? Diolch.